کلاریترومایسین (Clarithromycin)
کلاریترومایسین (Clarithromycin) یکی از داروهای پرکاربرد در درمان عفونت های باکتریایی است که در گروه آنتی بیوتیک های ماکرولید قرار دارد. این دارو با مهار رشد باکتری ها نقش موثری در کنترل عفونت هایی چون سینوزیت برونشیت و زخم های معده دارد. در این مقاله به صورت جامع و با زبانی ساده اطلاعات کاملی درباره این دارو ارائه خواهیم داد.
دارو کلاریترومایسین چیست؟
کلاریترومایسین یک آنتی بیوتیک نیمه مصنوعی از دسته ماکرولیدها است که با مهار تولید پروتئین در باکتری ها آن ها را از رشد بازمی دارد. این دارو نخستین بار در دهه 1980 میلادی معرفی شد و با نام های تجاری متعددی مانند Biaxin و Klaricid به بازار عرضه شده است. کلاریترومایسین هم به صورت قرص و هم به صورت سوسپانسیون خوراکی موجود است و عمدتاً برای درمان عفونت های دستگاه تنفسی پوست و برخی عفونت های گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد.
موارد مصرف دارو کلاریترومایسین
کاربردهای کلاریترومایسین بسیار گسترده اند و در درمان انواع مختلفی از عفونت ها نقش دارد. این دارو برای درمان
عفونت های تنفسی فوقانی و تحتانی مانند گلودرد برونشیت و ذات الریه
عفونت های پوست و بافت نرم مانند زخم های عفونی یا سلولیت
عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری که عامل اصلی زخم معده است
عفونت های سینوسی یا سینوزیت باکتریایی
عفونت های مرتبط با بیماری سل (به عنوان داروی کمکی در برخی رژیم های درمانی) مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این دارو در برخی موارد برای پیشگیری از عفونت در بیماران مبتلا به HIV نیز تجویز می شود.
نحوه مصرف دارو کلاریترومایسین
کلاریترومایسین معمولاً به صورت قرص های 250 یا 500 میلی گرمی یا به صورت سوسپانسیون مایع در دوزهای مختلف تجویز می شود. دوز معمول برای بزرگسالان 250 تا 500 میلی گرم دو بار در روز است که به مدت 7 تا 14 روز ادامه دارد مگر اینکه پزشک دستور دیگری دهد. این دارو بهتر است همراه با غذا مصرف شود تا از ناراحتی های گوارشی جلوگیری شود. در صورت مصرف فرم مایع دارو باید بطری را به خوبی تکان داده و از قاشق یا سرنگ اندازه گیری استفاده کرد. کلاریترومایسین باید در فواصل زمانی منظم مصرف شود و نباید هیچ دوزی را حذف یا زودتر از موعد قطع کرد حتی اگر علائم بهبودی ظاهر شوند.
فواید دارو کلاریترومایسین
کلاریترومایسین مزایای متعددی دارد که آن را به یک داروی مؤثر در مقابله با باکتری ها تبدیل کرده است
طیف وسیع اثر این دارو توانایی مقابله با انواع مختلفی از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی را دارد.
جذب مناسب کلاریترومایسین پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب شده و غلظت مؤثری در بافت های بدن ایجاد می کند.
نیمه عمر مناسب نیمه عمر این دارو بین 3 تا 7 ساعت است که امکان تجویز دوبار در روز را فراهم می سازد.
استفاده در درمان های ترکیبی در درمان هلیکوباکتر پیلوری به عنوان بخشی از رژیم سه دارویی بسیار مؤثر است.
اثربخشی بالا در درمان عفونت های تنفسی مقاوم به سایر آنتی بیوتیک ها
عوارض جانبی دارو کلاریترومایسین
مانند بسیاری از داروهای دیگر کلاریترومایسین نیز ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی شود. شایع ترین این عوارض عبارت اند از
تهوع استفراغ یا اسهال
طعم فلزی یا ناخوشایند در دهان
درد شکم یا سوءهاضمه
سردرد یا سرگیجه عوارض نادر اما جدی تر شامل
اختلالات کبدی مانند زردی یا افزایش آنزیم های کبدی
واکنش های آلرژیک مانند کهیر یا تورم صورت و گلو
افزایش خطر آریتمی قلبی به ویژه در بیماران با مشکلات قلبی زمینه ای در صورت مشاهده هرگونه علائم شدید یا غیرمعمول باید مصرف دارو قطع شده و فوراً به پزشک مراجعه شود.
تداخل دارویی دارو کلاریترومایسین
کلاریترومایسین با داروهای متعددی تداخل دارد چرا که از طریق کبد و آنزیم CYP3A4 متابولیزه می شود. برخی از مهم ترین تداخل های دارویی عبارت اند از
داروهای ضدانعقاد خون مانند وارفارین ممکن است خطر خونریزی افزایش یابد.
داروهای کاهنده کلسترول مانند سیمواستاتین و آتورواستاتین خطر بروز مشکلات عضلانی افزایش می یابد.
داروهای ضدصرع مانند کاربامازپین سطح خونی این دارو ممکن است افزایش یابد.
داروهای ضدقارچ ضدویروس یا برخی داروهای قلبی مانند آمیودارون به همین دلیل اطلاع پزشک از فهرست داروهایی که بیمار مصرف می کند بسیار اهمیت دارد.
چه کسانی نباید از کلاریترومایسین استفاده کنند
اگرچه کلاریترومایسین دارویی نسبتاً ایمن است اما در برخی افراد باید با احتیاط یا اصلاً تجویز نشود
افرادی که به داروهای ماکرولید مانند اریترومایسین یا آزیترومایسین حساسیت دارند
بیماران با سابقه بیماری های شدید کبدی
افرادی که دچار نارسایی کلیوی هستند مگر با تنظیم دوز
بیماران با مشکلات قلبی مانند طولانی شدن QT در نوار قلب
زنان باردار در سه ماهه اول مگر با صلاحدید پزشک
نکات مهم و هشدارها درباره کلاریترومایسین
برای استفاده ایمن و مؤثر از کلاریترومایسین رعایت نکات زیر ضروری است
مصرف کامل دارو طبق دستور پزشک حتی اگر علائم بیماری زودتر برطرف شود
اجتناب از مصرف داروهای دیگر بدون مشورت با پزشک
در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا علائم گوارشی شدید مصرف دارو را قطع کرده و فوراً با پزشک تماس بگیرید
بررسی عملکرد کبد و کلیه پیش از شروع درمان طولانی مدت
نگهداری دارو در دمای اتاق و دور از رطوبت و در صورت مصرف فرم مایع بررسی تاریخ انقضاء و نگهداری صحیح آن
پرسش های رایج درباره کلاریترومایسین
آیا کلاریترومایسین برای درمان سرماخوردگی مؤثر است؟
خیر. چون سرماخوردگی منشأ ویروسی دارد و کلاریترومایسین فقط در برابر باکتری ها مؤثر است.
آیا می توان در دوران بارداری از کلاریترومایسین استفاده کرد؟
در صورت لزوم و با تشخیص پزشک استفاده از این دارو در بارداری ممکن است اما باید با احتیاط صورت گیرد.
چه زمانی کلاریترومایسین اثر می گذارد؟
معمولاً علائم بهبودی طی 2 تا 3 روز ظاهر می شوند اما برای اثربخشی کامل باید دوره کامل دارو مصرف شود.
آیا کلاریترومایسین باعث خواب آلودگی می شود؟
در اغلب موارد خیر اما برخی افراد ممکن است دچار سرگیجه یا سردرد شوند.
آیا می توان الکل را همزمان با مصرف این دارو استفاده کرد؟
بهتر است در طول دوره درمان از مصرف الکل پرهیز شود چون احتمال عوارض گوارشی یا کبدی افزایش می یابد.
کلاریترومایسین
نحوه نگهداری دارو فرم قرص را در دمای اتاق و فرم مایع را در یخچال نگهداری کرده و تا پایان دوره درمان مصرف نمایید.
استفاده در کودکان کلاریترومایسین برای کودکان نیز با دوز مناسب سنی و وزنی قابل استفاده است اما باید دقیقاً طبق تجویز پزشک باشد.
مقایسه با سایر آنتی بیوتیک ها در مقایسه با آزیترومایسین کلاریترومایسین اثر قوی تری روی برخی باکتری ها دارد اما عوارض گوارشی آن نیز ممکن است بیشتر باشد.