بجنورد

بجنورد مرکز استان خراسان شمالی یکی از شهرهای مهم شمال شرق ایران است که به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص تنوع قومی فرهنگی و طبیعی جایگاه ویژه ای در جغرافیای فرهنگی و اقتصادی کشور دارد. این شهر در دامنه رشته کوه های کپه داغ قرار گرفته و با طبیعتی بکر و آب وهوایی معتدل مقصدی دلپذیر برای گردشگران و طبیعت دوستان محسوب می شود.

موقعیت جغرافیایی بجنورد کجاست؟

بجنورد در شمال شرق ایران و در مختصات جغرافیایی حدود 37 درجه عرض شمالی و 57 درجه طول شرقی قرار دارد. این شهر از شمال با کشور ترکمنستان هم مرز است و از شرق به شیروان از غرب به اسفراین و از جنوب به جاجرم محدود می شود. ارتفاع بجنورد از سطح دریا حدود 1070 متر است که همین عامل در اعتدال آب وهوای آن نقش مهمی دارد.

تاریخچه بجنورد

قدمت سکونت در منطقه بجنورد به هزاران سال پیش بازمی گردد. آثار باستانی یافت شده در تپه های اطراف شهر نشان دهنده تمدن هایی هستند که در دوره های مختلف تاریخی در این منطقه می زیسته اند. در دوران صفویان بجنورد تحت حکومت خاندان شادلو قرار داشت و به عنوان یکی از مناطق مهم خراسان شناخته می شد. در دوره قاجار بجنورد توسعه بیشتری یافت و به تدریج به یک مرکز محلی بدل شد.

بجنورد در تحولات معاصر ایران

در دوران پهلوی به ویژه پس از اصلاحات ارضی بجنورد شاهد تغییرات گسترده ای در ساختار اجتماعی و اقتصادی خود بود. پس از انقلاب اسلامی این شهر به عنوان مرکز استان خراسان شمالی اهمیت بیشتری یافت و با توسعه زیرساخت ها و رشد دانشگاه ها به سرعت مسیر توسعه را در پیش گرفت. نقش مردم بجنورد در انتخابات فعالیت های مدنی و کمک های اجتماعی در وقایع ملی همواره پررنگ بوده است.

قومیت و زبان در بجنورد

یکی از ویژگی های برجسته بجنورد تنوع قومی آن است. ترک ها کردها فارس ها ترکمن ها و تات ها از جمله اقوامی هستند که در این شهر زندگی می کنند. این تنوع باعث شکل گیری فرهنگی پویا و غنی شده است. زبان فارسی زبان رسمی است اما زبان های کردی کرمانجی ترکی خراسانی و ترکمنی نیز در میان مردم رایج هستند.

تفاوت های زبانی و گویشی

کردی کرمانجی گویشی از زبان کردی است که عمدتاً در مناطق شمالی خراسان شمالی صحبت می شود. این گویش با واژگان و ساختارهای خاص خود از دیگر گونه های کردی متمایز است. ترکی خراسانی نیز با لهجه ای نرم و واژگان متأثر از فارسی تفاوت های جالبی با ترکی آذری دارد. زبان ترکمنی نیز در روستاهای مرزی با ترکمنستان شنیده می شود و دارای الفاظ سنتی و اشعار شفاهی غنی است.

آب و هوای بجنورد چگونه است؟

بجنورد دارای آب وهوای معتدل کوهستانی است. تابستان های آن نسبتاً گرم و زمستان ها سرد و گاه برفی است. متوسط دمای سالانه بین 10 تا 12 درجه سانتی گراد متغیر است. بارش باران به ویژه در فصل بهار قابل توجه است و همین عامل موجب سرسبزی چشم گیر طبیعت منطقه شده است.

جاذبه های گردشگری بجنورد

بجنورد با جاذبه های متنوع طبیعی و تاریخی خود یکی از مقاصد گردشگری مهم در شمال شرق کشور محسوب می شود

پارک ملی بابا امان

یکی از زیباترین پارک های جنگلی ایران که در فاصله 10 کیلومتری بجنورد واقع شده و دارای چشمه های آب معدنی و فضای سبز گسترده ای است.

عمارت مفخم

این بنای تاریخی مربوط به دوره قاجار بوده و با معماری باشکوه و کاشی کاری های منحصر به فرد یکی از جاذبه های فرهنگی بجنورد به شمار می رود.

آیینه خانه مفخم

یکی دیگر از آثار برجسته تاریخی بجنورد که در کنار عمارت مفخم واقع شده و با تزئینات داخلی خاص بازتاب دهنده هنر معماری ایرانی است.

تفرجگاه بش قارداش

این تفرجگاه طبیعی در فاصله ای کوتاه از شهر قرار دارد و دارای چشمه های طبیعی فضای سبز و امکانات تفریحی متعددی برای گردشگران است.

روستای هدف گردشگری اسپیدان

روستایی زیبا با معماری سنتی و مناظر طبیعی بکر که در فصول بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند.

غذاهای محلی بجنورد

از مهم ترین غذاهای سنتی بجنورد می توان به شله مشهدی کماچ اشکنه کوفته بجنوردی و انواع آبگوشت های محلی اشاره کرد. همچنین نوعی خورشت به نام “قیمه ریزه” که با گوشت کوبیده لپه و سبزیجات محلی تهیه می شود در بین خانواده های بجنوردی محبوب است.

آیین ها و جشنواره های بجنورد

در بجنورد آیین های سنتی همچنان با شور و شکوه برگزار می شوند. از مهم ترین آن ها می توان به نوروزخوانی عروسی های سنتی با رقص های محلی کردی مراسم شب یلدا و آیین های مذهبی همچون تعزیه خوانی اشاره کرد. جشنواره های فرهنگی-هنری و نمایشگاه های صنایع دستی نیز به صورت سالانه در این شهر برگزار می شود.

محیط زیست و حیات وحش بجنورد

طبیعت اطراف بجنورد مأمن گونه های متنوعی از گیاهان و جانوران است. در ارتفاعات این منطقه می توان گونه هایی همچون بز کوهی قوچ و میش وحشی روباه گرگ و پرندگانی مانند کبک تیهو و عقاب طلایی را مشاهده کرد. منابع آبی منطقه زیستگاه ماهی های بومی نیز هستند. جنگل های “گلستان” و “کپه داغ” از جمله نواحی بکر طبیعی بجنورد به شمار می روند.

اقتصاد و منابع درآمدی بجنورد

اقتصاد بجنورد بر پایه کشاورزی دامپروری صنایع دستی و خدمات استوار است. تولید محصولات باغی مانند سیب انگور و زردآلو در این منطقه رایج است. همچنین صنایع دستی از جمله قالی بافی گلیم و جاجیم از جمله فعالیت های اقتصادی رایج بین زنان و مردان هنرمند بجنوردی است. در سال های اخیر فعالیت های صنعتی و خدماتی نیز رشد یافته اند.

دانشگاه ها و مراکز علمی بجنورد

بجنورد دارای چندین مرکز علمی و آموزشی معتبر است که مهم ترین آن ها عبارتند از

• دانشگاه بجنورد دانشگاه دولتی اصلی استان خراسان شمالی که رشته های متنوعی را در حوزه های علوم انسانی فنی و مهندسی علوم پایه و هنر ارائه می دهد.
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
• دانشگاه علوم پزشکی بجنورد

این مراکز در ارتقاء سطح علمی و فرهنگی شهر نقش مهمی دارند.

فرهنگ و آداب و رسوم مردم بجنورد

فرهنگ مردم بجنورد متأثر از تنوع قومی این شهر است. جشن ها مراسم آیینی موسیقی محلی و لباس های سنتی هر قوم تنوع و غنای خاصی به فرهنگ عمومی شهر بخشیده است. موسیقی کردی کرمانجی رقص های محلی و آداب مربوط به مراسم ازدواج و نوروز از جمله ویژگی های فرهنگی برجسته در بجنورد هستند.

شخصیت های مشهور بجنوردی

از میان چهره های شناخته شده بجنورد می توان به شخصیت هایی در حوزه های مختلف اشاره کرد

• اسماعیل جرجانی (پزشک و دانشمند ایرانی)
• حسن بصیری (شاعر معاصر)
• علی اصغر شعردوست (نویسنده و دیپلمات)
• ورزشکاران رشته کشتی و فوتبال که در تیم های ملی و لیگ های کشوری فعالیت داشته اند.

حمل و نقل در بجنورد

بجنورد دارای فرودگاه داخلی ایستگاه اتوبوس بین شهری و شبکه حمل ونقل درون شهری است. جاده های اصلی شهر بجنورد را به شهرهای بزرگی چون مشهد گرگان و تهران متصل می کند. همچنین حمل ونقل درون شهری با تاکسی اتوبوس و سرویس های عمومی صورت می گیرد.

معماری شهری بجنورد

معماری سنتی بجنورد تحت تأثیر اقلیم تاریخ و فرهنگ چندقومیتی آن است. خانه های خشتی و آجری با حیاط مرکزی طاق های ضربی و ایوان های بزرگ از ویژگی های اصلی معماری قدیمی این شهر هستند. در معماری مدرن شهری نیز تلاش هایی برای تلفیق بافت سنتی و طراحی نوین انجام شده است.

صنایع دستی و سوغات بجنورد

قالی های دست باف گلیم جاجیم لباس های محلی نمد و چادرشب از جمله صنایع دستی مشهور بجنورد هستند. در حوزه خوراکی قره قروت کشک عسل طبیعی و خشکبار محلی از جمله سوغاتی هایی هستند که مسافران از این شهر تهیه می کنند.

جمعیت و مساحت بجنورد چقدر است؟

بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن جمعیت بجنورد حدود 537,489 نفر گزارش شده است. مساحت شهر بجنورد حدود ۳۶ کیلومتر مربع است. این شهر با رشد جمعیتی آرام همچنان یکی از مهم ترین شهرهای شمال شرق ایران باقی مانده است.

طرح های توسعه و آینده بجنورد

با توجه به موقعیت استراتژیک بجنورد در مرزهای شمال شرقی کشور برنامه ریزی هایی برای توسعه مناطق صنعتی ارتقاء گردشگری بهسازی معابر شهری توسعه حمل ونقل هوایی و ریلی و نیز ایجاد مراکز نوآوری و کسب وکارهای دانش بنیان در حال انجام است. این طرح ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی طراحی شده اند.

رسانه ها و مطبوعات بجنورد

بجنورد دارای چندین روزنامه و هفته نامه محلی و همچنین صداوسیمای مرکز خراسان شمالی است که اخبار برنامه های فرهنگی و آموزشی منطقه را پوشش می دهند. رسانه ها نقش مهمی در اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به شهروندان دارند.