بررسی دقیق دلایل احتمالی انفجار بندر شهید رجایی

بندر شهید رجایی

بزرگ ترین و مهم ترین بندر تجاری ایران است که در استان هرمزگان و در نزدیکی شهر بندرعباس قرار دارد. این بندر نقش کلیدی در واردات صادرات و ترانزیت کالا ایفا می کند و بیش از ۵۰ درصد بار دریایی کشور از طریق آن جابجا می شود. زیرساخت های پیشرفته اسکله های متعدد و ارتباط مستقیم با شبکه ریلی بندر شهید رجایی را به قطب اصلی حمل ونقل دریایی ایران تبدیل کرده است.

انفجارهای بزرگ صنعتی همیشه باعث ایجاد نگرانی و سؤالات زیادی در میان مردم می شوند. در این مقاله به بررسی علمی و دقیق این حادثه می پردازیم و چند فرضیه اصلی درباره ی منشأ این انفجار را تحلیل می کنیم.

احتمال استفاده از سوخت موشک

سوخت موشک به دلیل ترکیبات خاص خود هنگام سوختن شعله هایی با رنگ سفید تولید می کند. با توجه به تصاویر منتشر شده از لحظه ی انفجار هیچ نشانه ای از وجود شعله های سفید مشاهده نمی شود. این نکته احتمال سوختن سوخت خالص موشک را بسیار ضعیف می کند. بنابراین می توان این فرضیه را رد کرد.

احتمال انفجار ناشی از نفت یا بنزین

یکی از گزینه های دیگر احتمال انفجار یک تانکر نفت یا بنزین بود. تانکرهای معمولی حمل سوخت ظرفیتی بین ۳۰ هزار تا ۵۰ هزار لیتر دارند. اما حتی انفجار کامل یک تانکر پر از سوخت نیز نمی تواند چنین موج انفجاری شدیدی ایجاد کند که در شعاع دو کیلومتری باعث شکستن شیشه های ساختمان های اداری بندر شود. بنابراین این گزینه نیز از لحاظ علمی توجیه پذیر نیست.

احتمال انفجار انبار سوخت های مایع عظیم (مانند پالایشگاه ها)

در ابتدا برخی گمانه زنی ها به سمت انفجار مخازن بزرگ سوخت یا تأسیسات نفتی رفت. اما با بررسی دقیق تر تصاویر مشخص شد که محل انفجار در میان کانتینرها قرار داشت و هیچ اثری از مخازن بزرگ یا سازه های صنعتی حجیم دیده نمی شود. فضای موجود در محل حادثه به هیچ عنوان امکان استقرار مخازن عظیم سوخت را نداشت. به همین دلیل این فرضیه هم به سرعت کنار گذاشته شد.

نیترات آمونیوم قوی ترین فرضیه

با توجه به دود غلیظ شعله های نارنجی و نوع موج انفجار قوی ترین احتمال مربوط به نیترات آمونیوم است.
نیترات آمونیوم ماده ای است که اگر به دمایی بالاتر از ۲۱۰ درجه سانتی گراد برسد به طور ناگهانی تجزیه شده و گازهایی مانند اکسید نیتروژن و بخار آب آزاد می کند.
آزاد شدن این حجم عظیم گاز در یک لحظه می تواند انفجاری مهیب و قارچی شکل ایجاد کند؛ درست شبیه همان چیزی که در تصاویر دیده شد.

نیترات آمونیوم سابقه ی ایجاد انفجارهای بسیار بزرگ در جهان را دارد (مانند حادثه ی بیروت در سال ۲۰۲۰) و ویژگی های انفجار فعلی هم با این ماده کاملاً تطابق دارد.

نکته مهم درباره ی احتمال وجود بمب هسته ای

برخی گمانه زنی ها درباره ی استفاده از بمب هسته ای مطرح شده بود. اما باید توجه داشت که حتی کوچک ترین نمونه های بمب هسته ای هم بلافاصله پس از فعال شدن یک موج انفجاری بسیار سریع و بدون تأخیر ایجاد می کنند.
در این حادثه ابتدا شعله ای کوچک شکل گرفت و حدود ۱۸ ثانیه بعد انفجار اصلی رخ داد. این الگو کاملاً با تجزیه ی شیمیایی موادی مثل نیترات آمونیوم تطابق دارد و هیچ ارتباطی به انفجار اتمی ندارد.

جمع بندی انفجار بندر شهید رجایی

با توجه به شواهد موجود قوی ترین و منطقی ترین فرضیه برای توضیح این انفجار وجود نیترات آمونیوم در محل حادثه است. ویژگی های دود رنگ شعله موج انفجار و الگوی زمانی همه با خصوصیات انفجار این ماده تطابق دارند و سایر فرضیه ها با دلایل فنی و منطقی رد می شوند.

ایا واقعا نیترات آمونیوم در بندر شهید رجایی منفجر شده است ؟

این مقاله به صورت یک بررسی و کارشناسی نیست و فقط یک تحلیل از داده های هست که به دست ما رسیده یا در فضای مجازی پخش شده است. و هیچ گونه منبع رسمی پشت این موضوع نیست که دقیقا تایید کند. این انفجار چی بوده است. باید منظر باشیم که یک نهاد رسمی اعلام کند علت این حادثه چی بوده است. و صرفا این یک تحلیل است