چگونه فشار خون بالا را به سرعت پایین بیاوریم

فشار خون بالا یکی از مشکلات شایع سلامت در جهان امروز است که در صورت کنترل نشدن می تواند به بیماری های قلبی سکته مغزی و نارسایی کلیه منجر شود. اگرچه درمان طولانی مدت فشار خون نیازمند تغییرات اساسی در سبک زندگی و گاهی مصرف دارو است اما در شرایط خاص و اضطراری روش هایی وجود دارد که می تواند به کاهش سریع فشار خون کمک کند. در این مقاله به طور کامل بررسی می کنیم که چگونه می توان فشار خون بالا را به سرعت کاهش داد چه اقدامات خانگی مؤثر هستند چه مواد غذایی می توانند کمک کننده باشند و در چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد.

شناخت دلایل اصلی بالا رفتن ناگهانی فشار خون اولین گام برای کنترل سریع آن است

برای پایین آوردن سریع فشار خون ابتدا باید بدانیم که چه عواملی باعث بالا رفتن آن شده اند. فشار خون ممکن است بر اثر اضطراب شدید مصرف نمک زیاد کم آبی بدن مصرف داروهای محرک بیماری های کلیوی یا وقایع استرس زا مانند عصبانیت یا شوک بالا برود. گاهی اوقات دلیل مشخصی وجود ندارد اما در هر صورت شناسایی علت زمینه ای به شما کمک می کند تا بهترین روش را برای کنترل فشار انتخاب کنید.

تنفس عمیق و آرام سازی سیستم عصبی می تواند فشار خون را در مدت کوتاه کاهش دهد

یکی از روش های مؤثر و فوری برای پایین آوردن فشار خون تمرکز بر تنفس عمیق و منظم است. مطالعات نشان داده اند که تنفس آهسته و عمیق با کاهش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک باعث کاهش تپش قلب و کاهش فشار خون می شود. برای این کار در مکانی آرام بنشینید ۵ ثانیه دم بگیرید ۵ ثانیه نگه دارید و سپس ۵ ثانیه بازدم انجام دهید. این چرخه را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه تکرار کنید.

نوشیدن آب کافی بلافاصله پس از افزایش فشار خون می تواند نقش مهمی در کنترل آن ایفا کند

کم آبی بدن یکی از دلایل بالا رفتن ناگهانی فشار خون است. وقتی بدن دچار کم آبی می شود عروق خونی تنگ می شوند و باعث افزایش فشار در گردش خون می شوند. نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان آب سرد در بازه ای کوتاه می تواند به بازگشت فشار به حالت عادی کمک کند. افرادی که فعالیت بدنی سنگین دارند یا در محیط های گرم قرار دارند باید به طور مرتب آب بنوشند.

کاهش مصرف نمک در لحظه و پرهیز از خوراکی های پرسدیم در کاهش سریع فشار خون بسیار تأثیرگذار است

نمک دشمن شماره یک افرادی است که فشار خون بالا دارند. در مواقعی که فشار خون به طور ناگهانی بالا می رود پرهیز از مصرف غذاهایی مانند چیپس سوسیس پنیر شور کنسروها و فست فودها الزامی است. مصرف بالای سدیم باعث احتباس آب در بدن و افزایش فشار در عروق می شود. بنابراین در موقعیت اضطراری از خوردن هر نوع خوراکی شور خودداری کنید.

استفاده از خوراکی های کاهنده فشار خون مانند موز سیر یا لیموترش می تواند تأثیر فوری داشته باشد

بعضی از مواد غذایی اثر ضد فشار خون فوری دارند. موز سرشار از پتاسیم است که به خنثی سازی اثرات نمک در بدن کمک می کند. سیر حاوی ترکیباتی است که موجب گشاد شدن عروق می شود. لیموترش نیز با داشتن ویتامین C و خاصیت ضد التهابی می تواند به تنظیم فشار کمک کند. مصرف یک حبه سیر خام یا نوشیدن آب لیمو در شرایط بالا بودن فشار راهکار ساده ولی مؤثری است.

فعالیت بدنی سبک مانند پیاده روی در هوای آزاد باعث کاهش ضربان قلب و افت فشار خون می شود

اگرچه انجام تمرینات شدید در مواقع بالا بودن فشار توصیه نمی شود اما فعالیت بدنی ملایم مانند پیاده روی آهسته یا حرکات کششی در یک فضای آرام می تواند باعث ترشح اندورفین کاهش اضطراب و تنظیم ضربان قلب شود. این فرآیند در نهایت به پایین آمدن فشار خون کمک می کند. فقط کافی است به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در پارک قدم بزنید یا تمرین های کششی انجام دهید.

قطع مصرف محرک هایی مانند کافئین و دخانیات در شرایط بالا بودن فشار خون ضروری است

کافئین موجود در قهوه و نوشابه های انرژی زا و نیکوتین موجود در سیگارها و تنباکو از جمله محرک هایی هستند که به سرعت فشار خون را بالا می برند. در زمان بالا رفتن فشار قطع فوری مصرف این مواد نه تنها از افزایش بیشتر فشار جلوگیری می کند بلکه بدن را در مسیر آرام سازی قرار می دهد. افرادی که وابستگی به این مواد دارند باید با پزشک برای ترک آن ها مشورت کنند.

قرار گرفتن در وضعیت خوابیده و بالا آوردن پاها باعث توزیع بهتر خون و افت فشار می شود

در زمانی که فشار خون به طور ناگهانی افزایش می یابد دراز کشیدن به پشت و بالا بردن پاها با کمک یک بالش می تواند جریان خون را بهتر به سمت قلب بازگرداند. این کار فشار را از روی قلب و عروق برمی دارد و منجر به آرامش بدن می شود. این تکنیک خصوصاً در افرادی که دچار ضعف یا سرگیجه ناشی از فشار هستند مفید است.

استفاده از داروهای فوری در موارد ضروری باید با مشورت پزشک انجام شود نه به صورت خودسرانه

در شرایطی که هیچ یک از روش های خانگی اثرگذار نباشد یا فشار خون بسیار بالا باشد (مثلاً بالای 180/110) مصرف داروهای کاهنده فشار می تواند ضروری باشد. این داروها شامل کاپتوپریل لوزارتان یا آملودیپین هستند اما مصرف آن ها باید حتماً با تجویز پزشک صورت گیرد. استفاده خودسرانه از دارو ممکن است منجر به افت شدید فشار بی هوشی یا نارسایی قلبی شود.

اندازه گیری مکرر فشار خون با دستگاه دیجیتال یا جیوه ای برای کنترل دقیق لازم است

برای ارزیابی درست تأثیر اقدامات کاهنده باید فشار خون به طور منظم بررسی شود. اگر دستگاه دیجیتال در دسترس دارید فشار را هر ۱۵ دقیقه یک بار اندازه گیری کنید و نتیجه را یادداشت نمایید. توجه داشته باشید که عوامل محیطی مانند استرس دمای هوا یا حرکات بدن می تواند در نتایج تأثیر بگذارد. دقت داشته باشید که فشار طبیعی در حدود 120/80 میلی متر جیوه است.

رژیم غذایی DASH یکی از بهترین روش های بلندمدت برای کنترل فشار خون بالا شناخته می شود

اگرچه هدف این مقاله کاهش سریع فشار خون است اما نباید از اهمیت تغییرات بلندمدت غافل شد. رژیم غذایی DASH که مخفف Dietary Approaches to Stop Hypertension است شامل مصرف میوه سبزیجات غلات کامل لبنیات کم چرب و کاهش نمک و چربی های اشباع شده می باشد. افرادی که به طور مرتب از این رژیم پیروی می کنند در بلندمدت فشار خون کمتری دارند.

طب سنتی و داروهای گیاهی می توانند به صورت مکمل در کاهش فشار خون مؤثر باشند

در طب سنتی ایران و طب مکمل گیاهانی مانند زالزالک اسطوخودوس گل گاوزبان و سنبل الطیب برای کاهش فشار خون توصیه شده اند. استفاده از دمنوش هایی که حاوی این گیاهان هستند می تواند بدن را آرام کرده و فشار را کاهش دهد. با این حال باید از تداخل این داروها با داروهای شیمیایی آگاه باشید و حتماً با پزشک مشورت نمایید.

نقش خواب کافی مدیریت استرس و آرامش ذهن در کاهش فشار خون پایدار و سریع بسیار مهم است

بی خوابی تنش روانی و استرس مزمن از عوامل پنهانی هستند که فشار خون را بالا نگه می دارند. برای جلوگیری از این وضعیت خواب شبانه باید بین ۷ تا ۸ ساعت باشد فعالیت های ذهنی آرامش بخش مانند یوگا یا مدیتیشن انجام شود و تماس با عوامل استرس زا تا حد ممکن کاهش یابد. ذهن آرام فیزیولوژی بدن را نیز آرام می کند.

چه زمانی باید فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کرد و اقدامات خانگی کافی نیستند

اگر فشار خون از 180/120 میلی متر جیوه فراتر رود فرد دچار درد قفسه سینه تنگی نفس تاری دید سردرد شدید یا بی حسی در اعضای بدن شود اقدامات خانگی کافی نیستند. در این موارد احتمال بروز سکته مغزی یا حمله قلبی وجود دارد و مراجعه به اورژانس الزامی است. تأخیر در درمان می تواند آسیب های جبران ناپذیر ایجاد کند.