گابن

کشور گابن (Gabon) کشوری در غرب آفریقا مرکزی با جمعیتی حدود ۲.۵ میلیون نفر و زیبایی بی حد و اندازه یکی از کم جمعیت ترین کشورهای قاره آفریقا است. این کشور با منابع طبیعی فراوان از جمله نفت منگنز چوب و حیات وحش متنوع شناخته می شود.

با وجود درآمدهای نفتی قابل توجه گابن با چالش هایی مانند نابرابری اقتصادی فساد و وابستگی به صادرات نفت مواجه است. در سال های اخیر تلاش هایی برای تنوع بخشی به اقتصاد و توسعه گردشگری پایدار صورت گرفته است.

جغرافیا و اقلیم کشور گابن

در منطقه استوایی قرار دارد و بخش اعظم آن را جنگل های بارانی پوشانده اند که حدود 85 درصد از مساحت کشور را تشکیل می دهند. این جنگل ها زیستگاه گونه های متنوعی از گیاهان و جانوران هستند. رودخانه های متعددی از جمله اوگوئه نیانگا و کومو در این کشور جریان دارند و به اقیانوس اطلس می ریزند.

اقلیم گابن گرم و مرطوب است و میانگین دمای سالانه آن بین 25 تا 27 درجه سانتی گراد متغیر است. بارندگی در این کشور فراوان است و به طور متوسط سالانه بین 1,500 تا 3,000 میلی متر باران می بارد.

تاریخچه کشور گابن

پیش از ورود اروپایی ها گابن محل سکونت قبایل بومی مانند فانگ میونگه و باتکه بود. در قرن 15 میلادی پرتغالی ها به سواحل گابن رسیدند و نام این کشور را از واژه پرتغالی “گابائو” به معنای “کاپوت” یا “کلاه” برگرفته اند. در قرن 19 فرانسه کنترل گابن را به دست گرفت و آن را به مستعمره خود تبدیل کرد.

گابن در 17 اوت 1960 از فرانسه استقلال یافت و به جمهوری تبدیل شد. از آن زمان تاکنون این کشور دوره های مختلفی از ثبات و تغییرات سیاسی را تجربه کرده است.

سیاست و حکومت کشور گابن

یک جمهوری با نظام ریاست جمهوری است. رئیس جمهور به عنوان رئیس دولت و فرمانده کل نیروهای مسلح عمل می کند و برای دوره ای هفت ساله با امکان تمدید انتخاب می شود. قوه مقننه شامل مجلس ملی و مجلس سنا است که اعضای آن از طریق انتخابات عمومی و غیرمستقیم انتخاب می شوند.

اقتصاد کشور گابن

اقتصاد به شدت به صادرات نفت وابسته است و نفت حدود 80 درصد از درآمدهای صادراتی و 45 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد. علاوه بر نفت این کشور دارای ذخایر غنی از منگنز آهن اورانیوم و طلا است. کشاورزی نیز در این کشور نقش مهمی دارد و محصولات اصلی آن شامل کاساوا موز نیشکر و روغن نخل است.

در سال های اخیر دولت تلاش کرده است تا با تنوع بخشی به اقتصاد وابستگی به نفت را کاهش دهد و بخش هایی مانند گردشگری کشاورزی و صنایع تبدیلی را توسعه دهد.

جمعیت و فرهنگ کشور گابن

جمعیت حدود 2.3 میلیون نفر است که بیشتر آن ها در مناطق شهری زندگی می کنند. پایتخت این کشور لیبرویل بزرگ ترین شهر و مرکز سیاسی و اقتصادی گابن است.

زبان رسمی گابن فرانسوی است اما زبان های بومی مانند فانگ میونگه و باتکه نیز در میان مردم رایج هستند. دین غالب در گابن مسیحیت است و حدود 80 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهد. اسلام و ادیان بومی نیز حضور دارند.

آموزش و بهداشت کشور گابن

نظام آموزشی شامل آموزش ابتدایی متوسطه و عالی است. تحصیلات ابتدایی در این کشور اجباری و رایگان است. دانشگاه های گابن از جمله دانشگاه عمر بونگو در لیبرویل نقش مهمی در آموزش عالی دارند.

در حوزه بهداشت با چالش هایی مانند بیماری های واگیردار کمبود تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی مواجه است.

با این حال دولت تلاش هایی برای بهبود زیرساخت های بهداشتی و افزایش دسترسی به خدمات درمانی انجام داده است.

کشور گابن و توسعه پایدار

یکی از معدود کشورهای آفریقایی است که تعهد جدی به حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار نشان داده است. حدود 13 پارک ملی و مناطق حفاظت شده بیش از 11 درصد از مساحت کشور را تشکیل می دهند. این مناطق نه تنها زیستگاه گونه های در معرض خطر هستند بلکه پتانسیل بالایی برای اکوتوریسم فراهم می کنند.

برنامه ریزی دولت گابن در زمینه کاهش کربن و حفظ تنوع زیستی الگویی برای سایر کشورهای منطقه محسوب می شود. سیاست های زیست محیطی گابن با حمایت سازمان های بین المللی و کمک های فنی در حال توسعه و تقویت است.

نقش زنان در کشور گابن

اگرچه با چالش های جنسیتی مواجه است اما زنان در این کشور در سال های اخیر نقش پررنگ تری در عرصه های مختلف اجتماعی سیاسی و اقتصادی ایفا کرده اند. در مجلس ملی چندین زن نماینده حضور دارند و برخی مناصب کلیدی در دولت به زنان سپرده شده است.

در زمینه کارآفرینی نیز زنان در حال ایجاد کسب وکارهای کوچک و متوسط هستند و با حمایت نهادهای داخلی و خارجی نقش مؤثری در کاهش فقر و ارتقاء اقتصاد محلی دارند.

غذا و خوراکی های سنتی کشور گابن

غذا در گابن نه تنها یک نیاز اساسی بلکه بخشی از فرهنگ و هویت مردم است. آشپزی گابنی ترکیبی از روش های بومی و تاثیرات فرانسوی است.

غذاهایی مانند “پوئه” (خوراک ماهی با موز پخته) “نیامبوی” (خوراکی از برگ های کاساوا و بادام زمینی) و خوراک هایی با گوشت شکار مانند آهو یا آنتلوپ از جمله غذاهای محبوب هستند. استفاده از ادویه های محلی برگ های معطر و روغن نخل طعمی منحصر به فرد به غذاهای این کشور می دهد.

موسیقی و هنرهای بومی در کشور گابن

موسیقی در گابن هم چون بسیاری از کشورهای آفریقایی بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره و آیین های سنتی است. سازهایی مانند طبل نگانگو و بلالا معمولاً در مراسم سنتی و جشن های قومی نواخته می شوند.

سبک موسیقی “ایبونگو” و “مبوتی” از جمله سبک های سنتی شناخته شده هستند. هنرمندان معاصر گابنی نیز تلاش دارند تا با ترکیب موسیقی سنتی و مدرن صحنه هنر آفریقایی را در عرصه بین المللی گسترش دهند.

فناوری و دیجیتالی سازی در کشور گابن

با وجود چالش های زیرساختی گابن در حال حرکت به سوی دیجیتالی سازی خدمات عمومی و گسترش فناوری اطلاعات است. برنامه هایی مانند “گابن دیجیتال” با هدف ارتقاء دسترسی به اینترنت بهبود آموزش الکترونیکی و تحول دیجیتال در خدمات دولتی به اجرا درآمده اند.

این روند به افزایش شفافیت کارایی اداری و رشد کسب وکارهای نوپا در بخش فناوری منجر شده است. دولت همچنین در حال سرمایه گذاری در مراکز داده و پهنای باند ملی برای اتصال بهتر مناطق روستایی و شهری است.

نقش کشور گابن در سیاست انرژی آفریقا

با در اختیار داشتن ذخایر چشمگیر نفت و منابع طبیعی در دهه های اخیر به یکی از بازیگران مؤثر در سیاست انرژی آفریقا تبدیل شده است. این کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است و با اتخاذ سیاست های صادراتی هدفمند نقش استراتژیکی در تعادل عرضه و تقاضای نفت خام در غرب و مرکز آفریقا ایفا می کند.

هرچند تولید نفت در گابن نسبت به برخی غول های نفتی مانند نیجریه کمتر است اما ثبات سیاسی نسبی چارچوب های قانونی شفاف تر و مشارکت مؤثر دولت در قراردادهای نفتی باعث شده اند شرکت های بین المللی همچون توتال و شل سرمایه گذاری هایی بلندمدت در این کشور انجام دهند.

علاوه بر نفت   به تدریج به دنبال توسعه ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر به ویژه نیروگاه های برق آبی در رودخانه های اوگوئه و نیانگا است تا بتواند وابستگی خود به سوخت های فسیلی را کاهش دهد و سهم خود را در مبارزه با تغییرات اقلیمی ایفا کند.

کشور گابن به عنوان پل فرهنگی میان آفریقا و فرانسه

این کشور که دهه ها مستعمره فرانسه بود پس از استقلال نیز پیوندهای عمیقی با فرهنگ و زبان فرانسوی حفظ کرد. امروز گابن یکی از کشورهای کلیدی در جامعه فرانکوفون (فرانسه زبان ها) به شمار می رود و زبان فرانسوی نه تنها زبان رسمی بلکه زبان آموزش دولت و رسانه هاست.

اما آنچه این کشور را منحصربه فرد می سازد ادغام موفق عناصر فرهنگی فرانسوی با سنت های بومی آفریقایی است. در مدارس دانش آموزان گابنی هم زبان فرانسه و هم زبان های بومی مانند فانگ یا میونگه را فرا می گیرند و در موسیقی و هنر تلفیقی از سبک های اروپایی و محلی دیده می شود.

این پل فرهنگی نه تنها به انسجام اجتماعی کمک کرده بلکه موقعیت گابن را به عنوان یک میانجی فرهنگی در پروژه های بین المللی فرانکوفون مستحکم تر کرده است. دولت نیز با برگزاری رویدادهایی نظیر هفته فرهنگ فرانکوفون در لیبرویل و همکاری با موسسه فرانسوی به این تعامل فرهنگی دامن می زند.

تنوع قومی و همزیستی مسالمت آمیز در کشور گابن

این کشور ترکیبی از ده ها قومیت مختلف است که هرکدام زبان آداب و سنت های خاص خود را دارند. اقوامی مانند فانگ باتکه میونگه و شیلویه در کنار یکدیگر در این سرزمین زندگی می کنند اما آنچه این کشور را از بسیاری از همسایگانش متمایز می کند سطح بالای همزیستی مسالمت آمیز و تحمل فرهنگی است.

برخلاف برخی کشورهای آفریقایی که درگیر تنش های قومی مزمن هستند گابن با سیاست های تمرکززدایی فرهنگی آموزش چندزبانه و مشارکت برابر اقوام در سیاست و اقتصاد توانسته است از بروز شکاف های عمیق اجتماعی جلوگیری کند.

حتی در روستاهای دورافتاده نیز می توان نمونه هایی از همکاری بین قومی در فعالیت های کشاورزی و مراسم مذهبی مشاهده کرد. همچنین نهادهای سنتی مانند شوراهای بزرگسالان و رهبران قومی نقش مهمی در مدیریت اختلافات محلی ایفا می کنند و ساختار اجتماعی کشور را از درون تقویت می نمایند.

پیشرفت زیرساخت های مخابراتی و دیجیتال در کشور گابن

در دهه گذشته گابن گام های بلندی در زمینه توسعه زیرساخت های دیجیتال و ارتباطات برداشته است. با حمایت دولت و سرمایه گذاری شرکت های خصوصی پوشش اینترنتی به ویژه در مناطق شهری مانند لیبرویل فرانس ویل و پورت ژنتیل به طرز قابل توجهی گسترش یافته است.

پروژه هایی مانند Gabon Telecom و شبکه ملی فیبر نوری بستر لازم برای توسعه اقتصاد دیجیتال را فراهم کرده اند. علاوه بر این دولت با راه اندازی پلتفرم های خدمات الکترونیکی مانند سامانه ثبت نام دانش آموزان سیستم مالیات دیجیتال و درگاه های خدمات درمانی توانسته است بخشی از فرایندهای دولتی را به فضای دیجیتال منتقل کند.

نسل جوان کشور به شدت به تلفن های هوشمند وابسته است و شبکه های اجتماعی همچون واتساپ فیس بوک و تیک تاک نقش مهمی در فرهنگ روزمره آن ها ایفا می کنند. اگرچه هنوز شکاف دیجیتال میان شهر و روستا پابرجاست اما جهت گیری کلان کشور به سمت تحول دیجیتال امیدبخش است.

گردشگری در کشور گابن

این کشور با طبیعتی بکر و حیات وحش متنوع پتانسیل بالایی برای گردشگری دارد. پارک های ملی متعدد سواحل زیبا و فرهنگ غنی از جمله جاذبه های این کشور هستند.

پارک ملی لوانگو در نزدیکی خط ساحلی و خلیج ناگومی قرار دارد و یکی از زیباترین مناطق است. این پارک در سال 1997 تأسیس شده و مساحتی بیش از 1,550 کیلومتر مربع دارد. در این پارک می توان حیواناتی مانند فیل ها کرگدن های آفریقایی زرافه ها و شیرها را مشاهده کرد.

پارک ملی کوه های کریستالی یکی از 13 پارک ملی مهم گابن است که به خاطر رشته کوه های کریستال شهرت دارد. این پارک دارای بیش از 45 خانه بوم گردی و اکوسیستمی غنی با بیش از 2,000 گونه جانوری و 4,000 گونه گیاهی است.

پارک ملی ایویندو در نزدیکی شهر ماکوکو واقع شده و در سال 2002 تأسیس شده است. این پارک بیش از 3,000 کیلومتر مربع مساحت دارد و بیشتر آن را جنگل های بارانی تشکیل می دهند. بازدید از این پارک نیازمند آمادگی و تجهیزات مناسب است.

ورزش در کشور گابن

ورزش های گروهی مانند فوتبال و والیبال در گابن محبوبیت زیادی دارند. تیم های ملی این کشور در مسابقات بین المللی شرکت می کنند و ورزشکاران گابنی در رشته های مختلف موفقیت هایی کسب کرده اند.

یکی از ورزشکاران برجسته گابن آنتونی اوبامه تکواندوکار است که مدال نقره بازی های المپیک تابستانی را در وزن 80 کیلوگرم کسب کرده است.

روابط بین المللی کشور گابن

این کشور عضو سازمان ملل متحد اتحادیه آفریقا و جامعه اقتصادی کشورهای مرکز آفریقا است. این کشور روابط دیپلماتیک با کشورهای مختلف از جمله ایران دارد. شرکت های ایرانی در زمینه هایی مانند صادرات نفت خام و خدمات در گابن فعالیت می کنند. زبان رسمی فرانسوی نیز به جذب سرمایه گذاران فرانسوی زبان کمک کرده است.

آینده کشور گابن

گابن با منابع طبیعی غنی طبیعتی بکر و فرهنگی متنوع کشوری با پتانسیل های فراوان است. با توسعه زیرساخت ها و تنوع بخشی به اقتصاد این کشور می تواند نقش مهم تری در منطقه و جهان ایفا کند.