استان لرستان یکی از استان های مهم و تاریخی ایران است که در غرب کشور واقع شده و به دلیل طبیعت کوهستانی آب وهوای متنوع و جاذبه های تاریخی و فرهنگی اش شناخته می شود. این استان بخشی از رشته کوه زاگرس را در خود جای داده و با دارا بودن رودخانه های پرآب آبشارهای دیدنی دشت های سرسبز و آثار باستانی متعدد به یکی از مقاصد مهم گردشگری و فرهنگی کشور تبدیل شده است.

موقعیت جغرافیایی استان لرستان و شرایط طبیعی

استان لرستان در غرب ایران و در دل رشته کوه های زاگرس قرار دارد. این استان از شمال با استان همدان و مرکزی از شرق با استان اصفهان از جنوب با استان خوزستان و از غرب با استان های کرمانشاه و ایلام همسایه است. وسعت لرستان حدود 29,000 کیلومتر مربع است و به دلیل موقعیت جغرافیایی خود شامل مناطق کوهستانی مرتفع دره های عمیق رودخانه های پرآب و دشت های حاصلخیز می شود.

شرایط آب وهوایی لرستان به طور کلی متنوع است مناطق کوهستانی دارای زمستان های سرد و پربرف و تابستان های خنک هستند درحالی که دشت ها و نواحی کم ارتفاع استان آب وهوایی معتدل تا گرم دارند. این تنوع اقلیمی باعث شده که استان لرستان زیستگاه گونه های متنوع گیاهی و جانوری باشد و پوشش جنگلی گسترده ای به ویژه در مناطق شمالی و غربی به چشم بخورد.

تاریخچه و پیشینه فرهنگی استان لرستان

تاریخ استان لرستان به هزاران سال قبل بازمیگردد و این منطقه همواره یکی از مراکز مهم تمدنی ایران باستان بوده است. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که انسان ها از دوران پیش تاریخ در این منطقه زندگی می کرده اند و آثار متعددی از دوران عیلامی مادها هخامنشیان و ساسانیان در لرستان کشف شده است. به ویژه مفرغ های لرستان که در موزه های مهم جهان نگهداری می شوند نشان دهنده پیشرفت هنری و صنعتی مردم این منطقه در دوران باستان هستند.

در دوره های مختلف تاریخی لرستان به دلیل موقعیت استراتژیک خود نقش مهمی در تحولات ایران داشته است. این منطقه محل عبور کاروان ها و مسیرهای تجاری بوده و همواره تحت تأثیر حکومت های مرکزی و محلی قرار داشته است. فرهنگ غنی موسیقی محلی رقص های آیینی و لباس های سنتی لرستان ریشه در همین پیشینه تاریخی و قومی دارند.

جمعیت و ویژگی های مردم استان لرستان

طبق آخرین سرشماری ها جمعیت استان لرستان حدود 2 میلیون نفر برآورد می شود. مردم این استان عمدتاً از قوم لر هستند که یکی از شاخه های اصلی اقوام ایرانی محسوب می شوند. زبان اصلی مردم لرستان لری است که خود شامل گویش های مختلفی از جمله لری خرم آبادی بختیاری و لکی می شود. علاوه بر آن زبان فارسی نیز در بین مردم رواج دارد و در مراکز شهری به طور گسترده استفاده می شود.

ویژگی بارز مردم لرستان مهمان نوازی و پایبندی به سنت هاست. مراسم عروسی عزاداری ها آیین های نوروزی و جشن های محلی در لرستان با آداب ورسوم خاصی برگزار می شوند. موسیقی لری و سازهایی مانند کمانچه و سرنا از نمادهای فرهنگی این منطقه هستند که هم در جشن ها و هم در مراسم سنتی کاربرد دارند.

اقتصاد و منابع طبیعی استان لرستان

اقتصاد استان لرستان به طور عمده بر پایه کشاورزی دامداری و صنایع دستی استوار است. خاک حاصلخیز و منابع آبی فراوان باعث شده که کشاورزی نقش مهمی در زندگی مردم داشته باشد. گندم جو حبوبات گردو و محصولات باغی از جمله تولیدات اصلی این استان هستند. دامداری نیز به دلیل وجود مراتع کوهستانی و دشت های پهناور رونق زیادی دارد و تولید گوشت لبنیات و پشم بخش مهمی از اقتصاد محلی را تشکیل می دهد.

در زمینه منابع طبیعی لرستان دارای معادن مختلفی از جمله سنگ های ساختمانی گچ و آهک است. همچنین ظرفیت های بالقوه ای برای توسعه گردشگری وجود دارد که در سال های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. صنایع دستی مانند قالی بافی گلیم بافی جاجیم و سیاه چادر نیز نه تنها بخشی از فرهنگ منطقه هستند بلکه منبع درآمدی برای بسیاری از خانواده ها به شمار می روند.

جاذبه های گردشگری و طبیعی استان لرستان

استان لرستان به دلیل طبیعت منحصربه فرد و آثار تاریخی متعدد مقصدی جذاب برای گردشگران است. رشته کوه های زاگرس دریاچه های طبیعی رودخانه ها و آبشارهای مشهور از ویژگی های خاص این استان به شمار می روند.

از مهم ترین جاذبه های گردشگری لرستان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آبشار بیشه در نزدیکی خرم آباد که یکی از زیباترین آبشارهای ایران است.
• قلعه فلک الافلاک که نماد تاریخی استان بوده و قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی گردد.
• دریاچه گهر در منطقه اشترانکوه که به نگین زاگرس معروف است و به عنوان یکی از مقاصد محبوب طبیعت گردی شناخته می شود.
• پل های تاریخی لرستان مانند پل شاپوری و پل کشکان که یادگار دوران ساسانی و صفوی هستند.
• غارهای لرستان مانند غار کلماکره که به دلیل کشف گنجینه های تاریخی شهرت دارد.
• طبیعت کوهستانی جنگل های بلوط رودخانه هایی مانند کشکان و سیمره و همچنین مناطق حفاظت شده حیات وحش لرستان را به بهشتی برای دوستداران طبیعت و ماجراجویان تبدیل کرده است.

صنایع دستی و هنرهای محلی استان لرستان

صنایع دستی در لرستان ریشه در فرهنگ و زندگی عشایری و روستایی مردم دارد. زنان و مردان این منطقه از دیرباز در زمینه بافت انواع فرش گلیم جاجیم و سیاه چادر مهارت داشته اند. رنگ ها و نقوش به کاررفته در این صنایع دستی الهام گرفته از طبیعت اطراف و زندگی سنتی مردم است.

از دیگر هنرهای محلی لرستان می توان به ساخت زیورآلات سنتی وسایل چوبی و تولید سازهای محلی اشاره کرد. موسیقی لری که با سازهایی مانند سرنا و دهل اجرا می شود بخشی جدایی ناپذیر از زندگی مردم این استان است و در جشن ها و آیین ها حضوری پررنگ دارد.

آداب و رسوم و فرهنگ محلی استان لرستان

فرهنگ و آداب ورسوم لرستان بخش مهمی از هویت این استان است. مردم لرستان به مهمان نوازی و وفاداری به سنت ها شهرت دارند. مراسم عروسی آیین های نوروزی جشن برداشت محصول و رقص های محلی جلوه ای از زندگی فرهنگی مردم این منطقه است.

رقص لری از شناخته شده ترین رقص های محلی ایران است که معمولاً به صورت گروهی اجرا می شود. همچنین موسیقی حماسی و عاشقانه لری جایگاه ویژه ای در دل مردم دارد و بازتاب دهنده تاریخ و احساسات آن هاست.

حمل ونقل و راه های دسترسی به استان لرستان

استان لرستان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود از طریق راه های زمینی و ریلی با دیگر نقاط کشور در ارتباط است. جاده های اصلی این استان خرم آباد را به استان های همجوار مانند خوزستان اصفهان و همدان متصل می کنند.

راه آهن لرستان نیز امکان دسترسی به شهرهایی مانند دورود و بروجرد را فراهم کرده و در سال های اخیر توسعه زیرساخت های جاده ای و ریلی استان مورد توجه بوده است. فرودگاه خرم آباد نیز پروازهای داخلی به مقاصد مهم ایران را پشتیبانی می کند.

استان لرستان

استان لرستان با طبیعت بکر تاریخ غنی و فرهنگی ریشه دار یکی از گوهرهای ارزشمند ایران است. تنوع جغرافیایی وجود آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری متعدد این استان را به مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است. علاوه بر این مردم خون گرم و مهمان نواز لرستان با حفظ سنت های دیرینه به هویت فرهنگی این سرزمین جلوه ای ویژه بخشیده اند.