همدان

همدان؛ کهن ترین پایتخت ایران و گنجینه تاریخ و فرهنگ

همدان مرکز استان همدان یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران و جهان است. این شهر با پیشینه ای چند هزار ساله طبیعتی کوهستانی جاذبه های تاریخی و فرهنگی فراوان و نقش مهم در تاریخ ایران همواره یکی از مقاصد مهم گردشگری علمی و فرهنگی کشور بوده است.

موقعیت جغرافیایی و ویژگی های اقلیمی همدان

همدان کجا قرار دارد؟

همدان در غرب ایران و در دامنه های شمالی رشته کوه الوند قرار دارد. این شهر از شمال به استان زنجان از جنوب به استان لرستان از شرق به استان مرکزی و از غرب به استان کرمانشاه محدود می شود.

آب وهوای همدان چگونه است؟

همدان دارای آب وهوای سرد کوهستانی است. زمستان های بسیار سرد و برفی و تابستان های معتدل از ویژگی های اقلیمی این شهر هستند. به همین دلیل همدان یکی از خنک ترین شهرهای ایران در فصل تابستان محسوب می شود.

تاریخچه همدان؛ از هگمتانه تا دوران معاصر

همدان در دوران باستان

همدان باستان که به نام هگمتانه (اکباتان) شناخته می شد پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران یعنی مادها بود. هگمتانه به عنوان یکی از کهن ترین شهرهای جهان شناخته می شود و باستان شناسان بقایای این شهر را در مرکز کنونی همدان کشف کرده اند.

همدان در دوران هخامنشیان و اشکانیان

پس از مادها هخامنشیان نیز از همدان به عنوان یکی از پایتخت های تابستانی خود استفاده می کردند. در دوران اشکانی و ساسانی نیز این شهر اهمیت سیاسی و فرهنگی خود را حفظ کرد.

همدان در دوران اسلامی

در دوره های اسلامی به ویژه در دوره سلجوقیان همدان به یکی از مراکز علمی فرهنگی و حکومتی ایران تبدیل شد. ابوعلی سینا بوعلی همدانی و بسیاری از بزرگان دیگر در این دوره در همدان زیسته اند.

همدان در دوران معاصر

با آغاز دوران معاصر همدان توسعه شهری گسترده ای را تجربه کرد و به یکی از شهرهای مهم غرب ایران در زمینه های علمی صنعتی و گردشگری تبدیل شد.

جمعیت زبان و فرهنگ مردم همدان

زبان مردم همدان چیست؟

زبان اصلی مردم همدان فارسی است با این حال گویش همدانی که آمیزه ای از فارسی ترکی و کردی است در میان بومیان رایج است.

قومیت و مذهب

اکثریت مردم همدان فارس تبار هستند اما اقوام ترک کرد لر و ارمنی نیز در این شهر زندگی می کنند. مذهب غالب مردم شیعه دوازده امامی است.

فرهنگ و آداب و رسوم

مردم همدان به مهمان نوازی صداقت و سخت کوشی مشهورند. آیین ها و جشن های سنتی نظیر نوروز یلدا و مراسم مذهبی به شیوه ای خاص و با شور فراوان برگزار می شود.

جاذبه های گردشگری و تاریخی همدان

تپه هگمتانه

تپه باستانی هگمتانه با بقایای شهر مادها یکی از مهم ترین محوطه های تاریخی ایران است که موزه و سایت باستان شناسی آن سالانه هزاران گردشگر را جذب می کند.

آرامگاه بوعلی سینا

بنای یادبود بوعلی سینا فیلسوف و دانشمند بزرگ ایرانی یکی از نمادهای شهر همدان است. این آرامگاه با معماری مدرن و الهام گرفته از برج های تاریخی ساخته شده است.

گنجنامه همدان

کتیبه های گنجنامه که به دستور داریوش کبیر و خشایارشا حک شده اند در دامنه کوه الوند قرار دارند و از شاهکارهای سنگ نوشته های هخامنشی به شمار می روند.

آرامگاه باباطاهر

آرامگاه باباطاهر شاعر و عارف نامدار ایرانی با معماری زیبا در شهر همدان قرار دارد و محلی برای دوستداران ادب و عرفان ایرانی است.

غار علیصدر

غار علیصدر یکی از بزرگ ترین غارهای آبی جهان در نزدیکی همدان واقع شده و از عجایب طبیعی ایران محسوب می شود.

بازار سنتی همدان

بازار تاریخی همدان با معماری صفوی-قاجاری مرکز خرید و فروش صنایع دستی فرش ادویه و محصولات محلی است.

غذاهای محلی همدان

آبگوشت بزباش

یکی از غذاهای سنتی همدان آبگوشت بزباش است که با گوشت سبزیجات محلی و حبوبات پخته می شود.

آش سماق

آش سماق با ترکیب گوشت برنج نخود سبزیجات و سماق یکی از غذاهای محبوب سنتی در همدان است.

خورشت فسنجان همدانی

فسنجان در همدان با ترکیبی خاص از گردو و رب انار و گوشت تهیه می شود و طعمی متفاوت نسبت به سایر مناطق ایران دارد.

شیرینی های محلی

شیرینی های سنتی مانند برساق نان کماج حلوا زرده و نقل بادامی از جمله سوغاتی های معروف همدان هستند.

آموزش عالی و دانشگاه ها در همدان

دانشگاه بوعلی سینا

دانشگاه بوعلی سینا همدان یکی از معتبرترین دانشگاه های دولتی ایران است که در زمینه های علوم پایه مهندسی کشاورزی و علوم انسانی فعالیت گسترده ای دارد.

دانشگاه علوم پزشکی همدان

این دانشگاه در حوزه آموزش پزشکی داروسازی دندانپزشکی و پرستاری فعالیت دارد و چندین بیمارستان آموزشی در سطح شهر دارد.

دانشگاه آزاد اسلامی همدان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان با رشته های متنوع یکی از مراکز بزرگ آموزش عالی استان به شمار می رود.

اقتصاد همدان؛ پیوندی از کشاورزی صنعت و گردشگری

کشاورزی

استان همدان به ویژه در زمینه تولید سیب زمینی گردو انگور و محصولات باغی شهرت دارد. کشاورزی همچنان یکی از ارکان اقتصاد منطقه است.

صنایع دستی و فرش

صنایع دستی مانند سفال لالجین (در نزدیکی همدان) گلیم بافی چرم دوزی و فرش بافی از مشاغل مهم سنتی مردم هستند.

صنعت

صنایع فلزی غذایی ساختمانی و دارویی در شهرک های صنعتی اطراف همدان رونق خوبی دارند.

گردشگری

با داشتن آثار تاریخی طبیعی و فرهنگی فراوان گردشگری یکی از منابع مهم درآمدزایی برای همدان محسوب می شود.

حمل ونقل و دسترسی ها در همدان

فرودگاه همدان

فرودگاه همدان پروازهای داخلی به تهران مشهد کیش و برخی شهرهای دیگر را انجام می دهد.

راه آهن و جاده های ارتباطی

همدان از طریق جاده های اصلی به تهران کرمانشاه اصفهان و زنجان متصل است. پروژه های توسعه حمل ونقل ریلی نیز در دست اجرا هستند.

حمل ونقل درون شهری

شبکه اتوبوس رانی تاکسی های شهری و تاکسی های اینترنتی مانند اسنپ در همدان فعال هستند.

مشاهیر و چهره های برجسته همدان

ابوعلی سینا

فیلسوف دانشمند و پزشک بزرگ ایرانی که در همدان زندگی کرد و در این شهر درگذشت.

باباطاهر

شاعر عارف دو بیتی سرای ایرانی که آرامگاه او در همدان قرار دارد.

میرزا محمدتقی خان فراهانی (امیرکبیر)

برخی منابع تاریخی منطقه فراهان را که در نزدیکی همدان است زادگاه امیرکبیر می دانند.

هنرمندان معاصر

بازیگران نویسندگان کارگردانان و هنرمندان متعددی از همدان برخاسته اند که در عرصه های ملی و بین المللی فعالیت دارند.

فرهنگ آیین ها و جشنواره های همدان

آیین های مذهبی

مراسم محرم عاشورا تاسوعا و جشن نیمه شعبان با شکوه ویژه ای در همدان برگزار می شود.

جشنواره های فرهنگی

جشنواره بین المللی کودک و نوجوان همدان جشنواره های موسیقی سنتی صنایع دستی و تئاتر خیابانی از رویدادهای مهم سالانه در شهر هستند.

چالش ها و چشم انداز آینده همدان

چالش های زیست محیطی

مشکلاتی مانند کاهش منابع آب آلودگی هوا و تخریب فضای سبز از چالش های مهم همدان محسوب می شود.

توسعه پایدار و گردشگری مسئولانه

حفظ بافت تاریخی گسترش گردشگری فرهنگی توسعه حمل ونقل سبز و مدیریت منابع طبیعی از برنامه های راهبردی برای آینده همدان است.

نتیجه گیری چرا همدان شهری ویژه در تاریخ و فرهنگ ایران است؟

همدان با قدمتی بیش از سه هزار سال مهد فرهنگ فلسفه و تاریخ ایران است. این شهر با جاذبه های طبیعی و تاریخی بی شمار شخصیت های بزرگ علمی و فرهنگی و مردمی میهمان نواز همواره یکی از درخشان ترین نگین های تمدن ایرانی به شمار می رود.