پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء

در سال های اخیر هم گرایی دو فناوری کلیدی یعنی اینترنت اشیاء (IoT) و بلاک چین (Blockchain) نقطه عطفی در تحول دیجیتال ایجاد کرده است. اینترنت اشیاء میلیاردها دستگاه هوشمند را به هم متصل می کند اما مشکل اصلی در این شبکه عظیم امنیت داده ها و مدیریت اعتماد میان دستگاه هاست. اینجاست که بلاک چین وارد عمل می شود.

کارشناسان فناوری معتقدند که پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء می توانند زیرساختی شفاف امن و غیرمتمرکز ایجاد کنند که به کاهش هزینه ها جلوگیری از تقلب و افزایش اعتماد عمومی منجر می شود.

چرا اینترنت اشیاء به بلاک چین نیاز دارد؟ چالش ها و فرصت ها

اینترنت اشیاء به تنهایی توانایی مدیریت حجم عظیم داده ها را ندارد. مشکلاتی مانند امنیت داده ها هویت دیجیتال و تمرکزگرایی در سرورها از مهم ترین چالش ها هستند.

بلاک چین با ساختار غیرمتمرکز خود پاسخی به این چالش هاست. هر دستگاه می تواند بدون واسطه به دیگر دستگاه ها اعتماد کند. این موضوع برای صنایع حساس مانند سلامت انرژی و حمل ونقل حیاتی است.

نمونه های موفق پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء در جهان

در جهان شرکت های بزرگی وارد این عرصه شده اند

• IBM Watson IoT با همکاری بلاک چین Hyperledger برای ردیابی داده های صنعتی.
• IOTA Foundation که یکی از معروف ترین پروژه هاست و بر پایه ساختار تنگل (Tangle) برای تراکنش های سبک در IoT ساخته شده است.
• VeChain برای رهگیری زنجیره تأمین مواد غذایی و دارویی.

این نمونه ها نشان می دهند که کاربرد پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء از یک ایده آزمایشگاهی فراتر رفته و به محصول تجاری و کاربردی تبدیل شده است.

پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء و امنیت داده ها

امنیت همواره یکی از دغدغه های اصلی در اینترنت اشیاء بوده است. از حملات سایبری گرفته تا دستکاری داده ها همه این موارد می توانند خسارات سنگینی ایجاد کنند.

بلاک چین با ایجاد یک دفتر کل توزیع شده امکان تغییر یا حذف داده ها را از بین می برد. این ویژگی نه تنها امنیت دستگاه های IoT را بالا می برد بلکه اعتماد کاربران و کسب وکارها را نیز تقویت می کند.

نقش قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) در پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء

قرارداد هوشمند (Smart Contract) به معنای توافقنامه ای دیجیتال است که به طور خودکار اجرا می شود. در پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء این قراردادها نقش حیاتی دارند.

برای مثال یک خودروی هوشمند می تواند به طور خودکار هزینه عوارض جاده ای را از کیف پول دیجیتال خود بپردازد. یا یک دستگاه پزشکی هوشمند پس از ثبت داده های حیاتی بیمار به صورت خودکار نتایج را به پزشک ارسال کند. این سطح از اتوماسیون تنها با ترکیب IoT و بلاک چین امکان پذیر است.

تأثیر پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء بر صنایع مختلف

پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء فقط محدود به فناوری نیستند بلکه بر کل اقتصاد جهانی تأثیر می گذارند. برخی از حوزه های اصلی

• سلامت رهگیری زنجیره داروها و جلوگیری از جعل دارو.
• کشاورزی ثبت داده های مزارع و کنترل کیفیت محصولات.
• حمل ونقل مدیریت هوشمند ناوگان ها و جلوگیری از تقلب در سوخت.
• انرژی تبادل مستقیم انرژی میان مصرف کنندگان و تولیدکنندگان.

هر صنعت با این فناوری می تواند شفاف تر کارآمدتر و قابل اعتمادتر عمل کند.

سرمایه گذاری های بزرگ روی پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء

سرمایه گذاری در این حوزه رو به افزایش است. طبق گزارش MarketsandMarkets در سال 2022 ارزش بازار بلاک چین در IoT حدود $258 میلیون برآورد شد و پیش بینی می شود تا سال 2026 به بیش از $2.4 میلیارد برسد.

شرکت های بزرگی مثل Samsung Intel و Cisco در حال سرمایه گذاری جدی روی این پروژه ها هستند. این موضوع نشان می دهد که آینده اینترنت اشیاء بدون بلاک چین قابل تصور نیست.

خط زمانی (Timeline) توسعه پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء

اظهارنظر کارشناسان و مسئولان درباره پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء

• ساتیا نادلا (Satya Nadella) مدیرعامل مایکروسافت «ترکیب IoT و Blockchain آینده اقتصاد داده ها را بازتعریف می کند.»
• دومینیک شاینر (Dominik Schiener) بنیان گذار IOTA «اینترنت اشیاء بدون یک لایه اعتماد غیرمتمرکز پایدار نخواهد بود.»
• تحلیلگران Deloitte (دلویت) «تا سال 2030 بیش از 50% شرکت های بزرگ از پروژه های IoT مبتنی بر بلاک چین استفاده خواهند کرد.»

چشم انداز آینده پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء از 2025 تا 2030

تحلیل ها نشان می دهند که ترکیب این دو فناوری نه تنها در صنایع بلکه در زندگی روزمره مردم نیز تأثیر عمیق خواهد داشت. از خانه های هوشمند تا خودروهای خودران همه می توانند از امنیت و شفافیت بلاک چین بهره مند شوند.

پیش بینی می شود که تا سال 2030 اکوسیستم جهانی IoT و Blockchain به ارزش بیش از $9 میلیارد برسد.

چالش های حقوقی و قانونی پروژه های بلاک چین در حوزه اینترنت اشیاء

هر فناوری جدید با چالش های قانونی مواجه است. در حوزه بلاک چین و اینترنت اشیاء مواردی مانند حفظ حریم خصوصی قوانین مالکیت داده و استانداردهای جهانی از مهم ترین دغدغه ها هستند.

کشورها سیاست های متفاوتی در قبال این فناوری دارند. برای مثال اتحادیه اروپا مقررات سخت گیرانه ای در خصوص داده های شخصی (GDPR) اعمال می کند در حالی که برخی کشورهای آسیایی رویکردی بازتر در پیش گرفته اند.