کشور روسیه (Russia) کشوری پهناور در شرق اروپا و شمال آسیا با وسعتی بالغ بر 17,098,242 کیلومتر مربع بزرگ ترین کشور جهان از نظر مساحت است. این کشور با داشتن تنوع اقلیمی نژادی فرهنگی و تاریخی یکی از مهم ترین بازیگران ژئوپولیتیکی در قرون گذشته و حال محسوب می شود. روسیه از دیرباز نقش چشم گیری در سیاست جهانی هنر علم و فناوری ایفا کرده و همچنان یکی از قدرت های جهانی به شمار می رود.
جغرافیای کشور روسیه
روسیه از غرب با کشورهای اروپایی مانند نروژ فنلاند استونی لتونی لیتوانی لهستان و اوکراین هم مرز است و از شرق تا اقیانوس آرام گسترش می یابد. در شمال به دریای بارنتز و قطب شمال می رسد و در جنوب با چین مغولستان قزاقستان گرجستان و آذربایجان مرز مشترک دارد. رشته کوه های اورال که مرز جغرافیایی میان اروپا و آسیا محسوب می شوند در قلب این کشور قرار گرفته اند.
در مناطق شمالی اقلیم توندرا غالب است مناطقی با زمستان های بسیار سرد و تابستان های کوتاه. در جنوب غربی سرزمین های حاصلخیز و دشت های وسیع کشاورزی مانند منطقه ولگا و سیبری غربی دیده می شوند.
تاریخ کشور روسیه
شکل گیری روس کیف
تاریخ روسیه با حکومت روس کیف در قرن 9 میلادی آغاز می شود حکومتی که تحت تأثیر فرهنگ بیزانس و مسیحیت ارتدکس رشد کرد. این حکومت در قرن 13 میلادی با حمله مغول ها سقوط کرد.
امپراتوری روسیه
در قرن 17 تزارهای روسیه شروع به گسترش قلمرو کردند. در دوران پتر کبیر و کاترین کبیر روسیه به یک قدرت بزرگ اروپایی تبدیل شد. سنت پترزبورگ پایتخت وقت نمادی از تلاش برای مدرن سازی کشور بود.
انقلاب 1917 و اتحاد جماهیر شوروی
در سال 1917 انقلاب بلشویکی منجر به سقوط تزار نیکلای دوم شد. پس از یک دوره جنگ داخلی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1922 شکل گرفت. لنین استالین و دیگر رهبران شوروی کشور را به یک ابرقدرت جهانی تبدیل کردند اگرچه با هزینه های انسانی بسیار.
فروپاشی شوروی و شکل گیری روسیه مدرن
در سال 1991 اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و فدراسیون روسیه به عنوان جانشین قانونی آن به وجود آمد. ولادیمیر پوتین از سال 2000 تاکنون (با وقفه هایی کوتاه) چهره اصلی سیاست روسیه بوده است.
سیاست در کشور روسیه
روسیه یک جمهوری فدرال نیمه ریاستی است. رئیس جمهور به عنوان بالاترین مقام کشور توسط مردم انتخاب می شود و نخست وزیر را منصوب می کند. پارلمان دو مجلسی این کشور شامل “دوما” و “شورای فدراسیون” است.
در سیاست خارجی روسیه یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل و یکی از قدرت های هسته ای جهان است. عضویت در سازمان هایی مانند سازمان همکاری شانگهای و BRICS نیز نشان دهنده نقش فعال این کشور در ساختار جهانی نوین است.
جمعیت و تنوع قومی در کشور روسیه
براساس آمار سال 2024 جمعیت روسیه حدود 143 میلیون نفر است که آن را در رده نهمین کشور پرجمعیت جهان قرار می دهد. اکثریت جمعیت را روس ها تشکیل می دهند اما اقلیت های قومی گوناگونی مانند تاتارها باشقیری ها چچن ها آوارها یهودیان و سایر گروه های آسیایی و اروپایی نیز حضور دارند.
زبان رسمی روسی است اما بیش از 100 زبان و گویش محلی در مناطق مختلف صحبت می شود. دین غالب مسیحیت ارتدکس شرقی است اما اسلام یهودیت و بودیسم نیز پیروانی دارند.
اقتصاد کشور روسیه
روسیه یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت و گاز طبیعی در جهان است. این کشور دارای منابع عظیم طبیعی از جمله چوب فلزات کمیاب اورانیوم و زغال سنگ است.
بخش های کلیدی اقتصاد روسیه
انرژی بیش از 60 درصد صادرات کشور را نفت و گاز تشکیل می دهد.
کشاورزی روسیه بزرگ ترین صادرکننده گندم در جهان است.
صنعت نظامی سومین صادرکننده بزرگ تسلیحات در جهان.
فناوری و فضانوردی روس کاسموس آژانس فضایی روسیه نقش مهمی در مأموریت های بین المللی ایفا می کند.
با این حال تحریم های بین المللی پس از بحران اوکراین نوسانات قیمت نفت و مهاجرت سرمایه انسانی چالش هایی برای اقتصاد روسیه ایجاد کرده اند.
فرهنگ و هنر در کشور روسیه
فرهنگ روسیه به واسطه تاریخ پرفراز و نشیب همواره ترکیبی از عناصر سنتی و مدرن بوده است.
ادبیات
ادبیات روسیه در قرن 19 و 20 در اوج شکوفایی بود. نویسندگانی مانند لئو تولستوی فیودور داستایفسکی آنتوان چخوف و ایوان تورگنیف آثار ماندگاری در سطح جهان ارائه دادند.
موسیقی و باله
پیوتر ایلیچ چایکوفسکی سرگئی راخمانینف و ایگور استراوینسکی از بزرگ ترین آهنگسازان تاریخ روسیه هستند. روسیه همچنین یکی از خاستگاه های اصلی هنر باله است و گروه هایی مانند باله بولشوی در مسکو شهرت جهانی دارند.
سینما و تئاتر
از دوران شوروی تا امروز سینمای روسیه سهم مهمی در فرهنگ جهانی داشته است. فیلم سازانی چون آندری تارکوفسکی و سرگئی آیزنشتاین آثار ماندگاری در تاریخ سینما برجای گذاشتند.
آموزش و علم در کشور روسیه
نظام آموزشی روسیه یکی از ساختارمندترین سیستم های آموزشی دنیاست. تحصیلات ابتدایی و متوسطه رایگان و اجباری است. دانشگاه های برتری مانند دانشگاه دولتی مسکو و دانشگاه سنت پترزبورگ در سطح بین المللی شناخته شده اند.
روسیه در علوم پایه ریاضیات فیزیک و فناوری فضایی پیشرفت های چشم گیری داشته است. بسیاری از دانشمندان برجسته مانند پاول چرِنیکوف (برنده نوبل فیزیک) و آندری ساخاروف در روسیه آموزش دیده اند.
صنعت گردشگری در کشور روسیه
با وجود چالش های سیاسی روسیه یکی از مقاصد توریستی مهم دنیا محسوب می شود. جاذبه هایی مانند کاخ کرملین کلیسای سنت باسیل میدان سرخ دریاچه بایکال رشته کوه های قفقاز و سیبری گردشگران زیادی را جذب می کنند.
گردشگری فرهنگی تاریخی و طبیعی از مهم ترین انواع گردشگری در این کشور است. علاوه بر این شهرهایی مانند سوچی و کازان نیز به خاطر میزبانی رویدادهای ورزشی بین المللی محبوب شده اند.
نظام حمل ونقل و زیرساخت های کشور روسیه
روسیه دارای یکی از گسترده ترین سیستم های حمل ونقل ریلی در جهان است. راه آهن ترانس سیبری با طول بیش از 9,000 کیلومتر مسکو را به ولادی وستوک در شرق کشور متصل می کند.
فرودگاه های بین المللی در شهرهایی مانند مسکو سنت پترزبورگ و نووسیبیرسک پذیرای میلیون ها مسافر داخلی و خارجی هستند. همچنین بندرهای بزرگی مانند سن پترزبورگ و نووراسییسک نقشی کلیدی در تجارت دریایی ایفا می کنند.
وضعیت نظامی و قدرت تسلیحاتی کشور روسیه
روسیه دارای دومین ارتش بزرگ جهان از نظر تعداد تسلیحات و پرسنل نظامی است. این کشور به عنوان یکی از 9 قدرت هسته ای شناخته می شود و توانایی راه اندازی و توسعه فناوری های تسلیحاتی پیشرفته را دارد. نیروی هوایی دریایی و زمینی روسیه از تجهیزات مدرن بهره مند هستند و صنعت دفاعی این کشور همواره یکی از ستون های اصلی اقتصاد آن بوده است.
آینده کشور روسیه
روسیه کشوری با تضادهای عمیق است از سویی میراثی غنی علمی و فرهنگی دارد و از سوی دیگر با چالش هایی چون تمرکز قدرت مهاجرت نخبگان تحریم های خارجی و وابستگی به منابع طبیعی مواجه است. با این حال جایگاه ژئوپولیتیکی منابع فراوان و نیروی انسانی تحصیل کرده امکان آن را فراهم کرده که روسیه در دهه های آینده همچنان یک بازیگر کلیدی در نظم جهانی باقی بماند.
