هائیتی

هائیتی (haiti) کشوری است که در غربی ترین بخش جزیره هیسپانیولا در دریای کارائیب واقع شده و با جمهوری دومینیکن هم مرز است. این کشور با پیشینه ای غنی از مبارزات استقلال طلبانه فرهنگی منحصر به فرد و چالش های اقتصادی و زیست محیطی یکی از متفاوت ترین کشورهای قاره آمریکا محسوب می شود.

موقعیت جغرافیایی هائیتی و شرایط اقلیمی آن چگونه است؟

هائیتی در منطقه کارائیب و در غرب جزیره هیسپانیولا قرار دارد. مساحت این کشور حدود 27,750 کیلومتر مربع است که آن را به سومین کشور بزرگ جزایر کارائیب تبدیل می کند. مرزهای خشکی هائیتی تنها با جمهوری دومینیکن مشترک است و از طرف دیگر با آب های آزاد کارائیب خلیج گوناو و تنگه جامائیکا احاطه شده است.

آب و هوای هائیتی گرمسیری است و در بیشتر فصول سال گرم و مرطوب باقی می ماند. فصل های بارانی عمدتاً از آوریل تا نوامبر ادامه دارند و خطر طوفان های گرمسیری در این دوره زیاد است. در مقابل فصل خشک از دسامبر تا مارس شرایط آب وهوایی معتدل تری را فراهم می کند.

پایتخت جمعیت پیش شماره و دیگر اطلاعات پایه درباره هائیتی

پایتخت هائیتی شهر پورتو پرنس (Port-au-Prince) است که در کنار خلیج گوناو قرار دارد. جمعیت کشور طبق برآوردهای سال 2023 حدود 11,900,000 نفر اعلام شده است. زبان های رسمی این کشور فرانسوی و کرئول هائیتیایی هستند. کد پیش شماره بین المللی هائیتی +509 است و دامنه اینترنتی آن .ht می باشد.

واحد پول کشور گورد هائیتی (Haitian Gourde) با نماد HTG است. این کشور از نظام حکومتی جمهوری نیمه ریاستی بهره می برد و رئیس جمهور و نخست وزیر در رأس قدرت قرار دارند.

تاریخچه هائیتی از استعمار تا استقلال و بحران های سیاسی معاصر

تاریخ هائیتی با ورود کریستف کلمب به جزیره هیسپانیولا در سال 1492 آغاز شد. اسپانیایی ها ابتدا این منطقه را به استعمار درآوردند اما در قرن 17 میلادی کنترل بخش غربی جزیره به دست فرانسوی ها افتاد. این منطقه به مستعمره فرانسه تبدیل و «سن دومینگو» نام گرفت.

در قرن 18 میلادی هائیتی به یکی از مهم ترین مراکز تولید شکر و قهوه در جهان تبدیل شد اما این موفقیت اقتصادی به بهای استثمار بی رحمانه بردگان آفریقایی بود. در سال 1791 انقلاب بردگان به رهبری توسان لوورتور (Toussaint Louverture) آغاز شد و پس از سال ها مبارزه سرانجام در 1804 هائیتی به عنوان نخستین جمهوری سیاه پوست مستقل جهان اعلام استقلال کرد.

در قرن 20 و 21 این کشور با کودتاهای متعدد دیکتاتوری خاندان دوالیه اشغال نظامی ایالات متحده و بحران های اقتصادی و بلایای طبیعی مواجه شده است.

نظام سیاسی و ساختار دولت در کشور هائیتی چگونه عمل می کند؟

هائیتی یک جمهوری نیمه ریاستی است که در آن رئیس جمهور به عنوان رئیس دولت انتخاب می شود و نخست وزیر به عنوان رئیس قوه مجریه عمل می کند. پارلمان هائیتی از دو مجلس شامل مجلس سنا و مجلس نمایندگان تشکیل شده است. نظام حقوقی این کشور بر پایه حقوق مدنی و متاثر از مدل فرانسه بنا شده است.

در سال های اخیر بی ثباتی سیاسی اعتراضات مردمی و تأخیر در برگزاری انتخابات موجب تشدید بحران حاکمیتی در این کشور شده است.

ساختار اقتصادی هائیتی کشوری با اقتصاد آسیب پذیر و وابسته به کمک های خارجی

اقتصاد هائیتی عمدتاً بر کشاورزی انتقال پول از مهاجران و کمک های بین المللی استوار است. با اینکه کشور منابع طبیعی مانند بوکسیت مس و طلا دارد اما بهره برداری تجاری از آن ها محدود بوده است. بیش از 50 درصد جمعیت کشور زیر خط فقر زندگی می کنند و اشتغال غیررسمی بخش بزرگی از اقتصاد را شامل می شود.

صنایع دستی نساجی و تولیدات کشاورزی (مانند قهوه نیشکر و انبه) از صادرات مهم این کشور هستند. با این حال واردات بیشتر از صادرات بوده و تراز تجاری هائیتی منفی است.

زیرساخت های بهداشتی و آموزشی در هائیتی با چه چالش هایی روبه رو هستند؟

هائیتی از ضعیف ترین سیستم های بهداشتی و آموزشی در نیم کره غربی رنج می برد. کمبود منابع نبود امکانات پزشکی و پراکندگی جغرافیایی موجب شده بسیاری از شهروندان به خدمات درمانی مناسب دسترسی نداشته باشند. بیماری هایی مانند وبا مالاریا و سل هنوز در این کشور شایع هستند.

در حوزه آموزش نرخ بی سوادی به ویژه در مناطق روستایی بالاست. زیرساخت های آموزشی ناکارآمد بوده و معلمان اغلب با حقوق پایین و بدون آموزش کافی فعالیت می کنند.

فرهنگ مردم هائیتی چگونه است و چه عواملی بر آن تأثیر گذاشته اند؟

فرهنگ هائیتی ترکیبی از تأثیرات آفریقایی فرانسوی و کارائیبی است. زبان کرئول هائیتیایی بازتابی از این ترکیب فرهنگی است. موسیقی کومپا (Kompa) رقص ادبیات شفاهی و هنرهای بصری مانند نقاشی و مجسمه سازی جایگاه ویژه ای در فرهنگ این کشور دارند.

دین نیز بخش مهمی از هویت هائیتیایی است اکثر مردم مسیحی هستند اما «وودو» (Vodou) به عنوان یک آیین سنتی با ریشه های آفریقایی در جامعه نفوذ گسترده ای دارد.

وضعیت بلایای طبیعی در هائیتی کشوری در معرض خطر زمین لرزه طوفان و سیل

هائیتی در یکی از زلزله خیزترین و طوفان خیزترین مناطق جهان قرار دارد. زلزله سال 2010 که بیش از 230,000 نفر را به کام مرگ کشاند یکی از مرگ بارترین فجایع قرن بود. پس از آن طوفان هایی مانند «متیو» در سال 2016 نیز موجب ویرانی های گسترده شدند.

فرسایش خاک جنگل زدایی و ساخت وسازهای غیرایمن آسیب پذیری کشور در برابر بلایای طبیعی را افزایش داده اند و برنامه ریزی شهری ضعیف نیز شرایط را پیچیده تر کرده است.

وضعیت مهاجرت پناهجویی و دیاسپورای مردم هائیتی در خارج از کشور

هائیتی یکی از بزرگ ترین جوامع مهاجر در کشورهای آمریکا و کانادا را دارد. تخمین زده می شود که بیش از 2 میلیون هائیتیایی در خارج از کشور زندگی می کنند. این افراد نقش حیاتی در اقتصاد کشور دارند چرا که بیش از 20 درصد تولید ناخالص داخلی هائیتی از طریق انتقال پول از مهاجران تأمین می شود.

با این حال بسیاری از این مهاجران با چالش هایی همچون نژادپرستی تبعیض و وضعیت های اقامتی ناپایدار مواجه اند.

صنعت گردشگری در هائیتی چه جایگاهی دارد و با چه موانعی روبه روست؟

با وجود سواحل زیبا مناظر طبیعی چشم نواز و جاذبه های تاریخی مانند قلعه لا فریر (Citadelle Laferrière) صنعت گردشگری هائیتی بسیار محدود باقی مانده است. ناامنی بلایای طبیعی ضعف زیرساخت ها و تصویر منفی بین المللی از مهم ترین موانع توسعه گردشگری در این کشور هستند.

برخی پروژه های توسعه ای با هدف جذب گردشگران بین المللی اجرا شده اند اما نتایج قابل توجهی نداشته اند.

وضعیت حقوق بشر آزادی رسانه ها و عدالت اجتماعی در هائیتی چگونه است؟

وضعیت حقوق بشر در هائیتی نگران کننده است. گزارش ها از شکنجه بازداشت های غیرقانونی و خشونت های پلیسی حکایت دارند. آزادی رسانه ها نیز محدود است و خبرنگاران مستقل اغلب با تهدید و خشونت روبه رو می شوند.

در زمینه عدالت اجتماعی تبعیض طبقاتی و جنسیتی به ویژه علیه زنان و کودکان یکی از مسائل ساختاری کشور به شمار می آید.

نقش سازمان های بین المللی در بازسازی و کمک رسانی به هائیتی چه بوده است؟

سازمان هایی همچون سازمان ملل متحد یونیسف بانک جهانی و صلیب سرخ در دهه های اخیر کمک های بشردوستانه گسترده ای به هائیتی کرده اند. اما انتقاداتی نیز نسبت به نحوه توزیع کمک ها فساد و وابستگی بیش از حد کشور به این منابع مطرح شده است.

پس از زلزله 2010 میلیاردها دلار کمک بین المللی جمع آوری شد اما بسیاری از پروژه ها به دلیل عدم مدیریت و شفافیت کافی با شکست مواجه شدند.

آینده هائیتی فرصت ها و چالش های پیش روی کشور در مسیر توسعه

با وجود چالش های فراوان ظرفیت هایی برای توسعه پایدار در هائیتی وجود دارد. بهره گیری از نیروی جوان توسعه کشاورزی پایدار بهبود زیرساخت های آموزش و بهداشت و افزایش شفافیت سیاسی می تواند آینده ای روشن تر برای این کشور رقم بزند.

توسعه انرژی های تجدیدپذیر حمایت از کارآفرینی و مشارکت بیشتر زنان در فعالیت های اقتصادی و سیاسی نیز از مهم ترین محورهای رشد و تحول کشور به شمار می روند.