گویان

کشو گویان (the guyana) در سواحل شمالی آمریکای جنوبی واقع شده و با سه کشور ونزوئلا سورینام و برزیل مرز مشترک دارد. از شمال به اقیانوس اطلس محدود می شود که دسترسی دریایی کشور را ممکن می سازد.

این کشور از نظر مساحت حدود 214,970 کیلومتر مربع وسعت دارد و یکی از کوچک ترین کشورهای قاره محسوب می شود. با این حال تنوع جغرافیایی قابل توجهی دارد که شامل جنگل های بارانی انبوه رودخانه های گسترده دشت های پست ساحلی و ارتفاعات داخلی است.

جمعیت و تنوع فرهنگی گویان سرزمین همزیستی نژادها و مذاهب

جمعیت گویان طبق آخرین برآوردها حدود 800,000 نفر است. ویژگی جالب این جمعیت ترکیب متنوع قومی آن است. حدود 40 درصد از مردم گویان هندی تبار هستند که از زمان استعمار بریتانیا برای کار در مزارع نیشکر به این کشور آورده شدند. حدود 30 درصد را آفریقایی تباران تشکیل می دهند. بقیه جمعیت شامل مردمان بومی دورگه ها اروپایی تباران و گروه های چینی و پرتغالی هستند.

گویان سرزمینی با آزادی مذهبی است و ادیان مختلفی از جمله مسیحیت اسلام هندوئیسم و باورهای بومی در آن رواج دارند. این تنوع باعث شده که گویان دارای فرهنگی غنی جشن ها و مراسم گوناگون و غذاهای متنوعی باشد.

تاریخچه گویان از استعمار اروپایی تا استقلال و جمهوری شدن

تاریخ گویان تحت تأثیر حضور استعمارگران اروپایی شکل گرفته است. در قرن هفدهم هلندی ها اولین کسانی بودند که در این سرزمین مستعمره ای ایجاد کردند. بعدها بریتانیا کنترل آن را به دست گرفت و آن را “گویان بریتانیا” نامید. طی قرن های هجده و نوزده گویان به یکی از مراکز تولید نیشکر تبدیل شد و هزاران کارگر هندی و آفریقایی به این منطقه آورده شدند.

در سال 1966 گویان به استقلال رسید و در سال 1970 به جمهوری تبدیل شد. با وجود مشکلات سیاسی و اقتصادی در دهه های نخست استقلال گویان امروز در حال توسعه زیرساخت ها و بهره برداری از منابع طبیعی خود است.

زبان رسمی و آموزش در گویان نقش مهم زبان انگلیسی در آموزش و ارتباطات

گویان تنها کشور آمریکای جنوبی است که زبان رسمی آن انگلیسی است. این ویژگی آن را از سایر کشورهای منطقه که عمدتاً اسپانیایی یا پرتغالی زبان هستند متمایز می کند. زبان انگلیسی در مدارس ادارات دولتی و رسانه ها به کار می رود. همچنین بسیاری از مردم به زبان های بومی کریولی هندی و برخی زبان های چینی نیز صحبت می کنند.

سیستم آموزشی گویان تحت تأثیر نظام آموزشی بریتانیا قرار دارد. آموزش ابتدایی رایگان و اجباری است و دولت تلاش می کند تا دسترسی به تحصیلات متوسطه و عالی را افزایش دهد.

ساختار سیاسی و حکمرانی در گویان جمهوری پارلمانی با رئیس جمهور منتخب

گویان دارای نظام جمهوری پارلمانی است. رئیس جمهور کشور توسط مجلس ملی انتخاب می شود و هم رئیس دولت و هم رئیس حکومت است. پارلمان گویان شامل یک مجلس ملی با 65 عضو است که از طریق نظام انتخاباتی نسبی انتخاب می شوند.

احزاب اصلی سیاسی کشور شامل حزب ترقی خواه خلق (PPP) و حزب ملی مردم (PNC) هستند که به طور متناوب در قدرت قرار داشته اند. گویان از نظر شاخص دموکراسی در منطقه کارائیب در سطح قابل قبولی قرار دارد هرچند گاه تنش های سیاسی به ویژه در دوره های انتخابات دیده می شود.

اقتصاد گویان اقتصاد در حال رشد با تکیه بر منابع طبیعی و نفت

اقتصاد گویان تا پیش از سال 2015 عمدتاً بر پایه کشاورزی به ویژه تولید نیشکر برنج و معادن بوکسیت و طلا بنا شده بود. اما کشف منابع عظیم نفت در آب های ساحلی این کشور نقطه عطفی در اقتصاد گویان ایجاد کرد. شرکت ExxonMobil یکی از اصلی ترین شرکت هایی است که در این پروژه ها فعالیت دارد.

بر اساس آمارهای بانک جهانی گویان در سال 2022 بالاترین رشد اقتصادی در جهان را تجربه کرد و تولید ناخالص داخلی آن با رشد بیش از 50 درصدی مواجه شد. با این حال چالش هایی مانند توزیع نابرابر ثروت زیرساخت های ناکافی و وابستگی زیاد به نفت همچنان باقی است.

کشاورزی و منابع طبیعی در گویان ستون های سنتی اقتصاد با ظرفیت های مدرن

کشاورزی هنوز هم بخش مهمی از اقتصاد گویان است. برنج و نیشکر دو محصول اصلی کشاورزی هستند که به ویژه در مناطق ساحلی کشت می شوند. دامپروری ماهیگیری و زنبورداری نیز در مقیاس های محلی رایج اند.

از نظر منابع طبیعی گویان یکی از صادرکنندگان مهم طلا الماس و بوکسیت است. جنگل های انبوه کشور نیز ذخایر بزرگی از چوب های ارزشمند را در خود جای داده اند هرچند بهره برداری از آن ها باید با ملاحظات زیست محیطی همراه باشد.

گردشگری در گویان مقصدی بکر برای علاقه مندان به طبیعت و فرهنگ

اگرچه گویان به اندازه کشورهای همسایه مقصد گردشگری شناخته شده ای نیست اما دارای ظرفیت های فراوانی برای توسعه گردشگری است. پارک های ملی آبشارهای عظیم مانند آبشار Kaieteur (یکی از مرتفع ترین آبشارهای جهان با ارتفاع بیش از 220 متر) تنوع حیات وحش جنگل های بارانی و فرهنگ بومی از جمله جاذبه های اصلی گردشگری در گویان هستند.

دولت تلاش دارد تا با توسعه زیرساخت های گردشگری و همکاری با بخش خصوصی این صنعت را به یکی از ارکان اقتصاد کشور تبدیل کند.

وضعیت اجتماعی و چالش های توسعه در گویان فقر آموزش و نابرابری

گویان همچنان با چالش های اجتماعی مهمی روبه روست. نرخ فقر در برخی مناطق به بالای 30 درصد می رسد هرچند برنامه های دولت برای کاهش این نرخ در حال اجرا هستند. کمبود امکانات درمانی ضعف در زیرساخت های آموزشی در مناطق روستایی و مهاجرت نیروهای متخصص نیز از دیگر چالش ها به شمار می روند.

با این حال فرصت های اقتصادی جدید به ویژه در بخش انرژی و نفت امکان سرمایه گذاری در حوزه های اجتماعی را افزایش داده است. دولت گویان در همکاری با نهادهای بین المللی مانند بانک جهانی و سازمان ملل برنامه هایی برای توسعه پایدار در دست اجرا دارد.

آموزش عالی و دانشگاه ها در گویان تمرکز بر پرورش نیروی انسانی بومی

دانشگاه گویان مهم ترین نهاد آموزش عالی در این کشور است که در سال 1963 تأسیس شده و اکنون چندین پردیس در سراسر کشور دارد. این دانشگاه رشته هایی در حوزه های علوم پایه مهندسی کشاورزی علوم انسانی و آموزش معلمان ارائه می دهد. همچنین برخی دانشگاه های بین المللی در حوزه های پزشکی و فناوری در گویان شعبه دارند.

تمرکز آموزش عالی در گویان بر پرورش نیروی انسانی بومی است تا بتواند پاسخگوی نیازهای اقتصادی و صنعتی کشور به ویژه در دوره پس از کشف نفت باشد.

رسانه ها و ارتباطات در گویان آزادی بیان همراه با چالش های ساختاری

رسانه های گویان شامل روزنامه ها شبکه های تلویزیونی ایستگاه های رادیویی و پایگاه های خبری آنلاین است. روزنامه های مهمی مانند Stabroek News و Kaieteur News در زمینه تحلیل های سیاسی و اجتماعی فعال هستند. شبکه های رادیویی و تلویزیونی عمدتاً به زبان انگلیسی برنامه پخش می کنند.

اگرچه آزادی بیان در قانون اساسی کشور تضمین شده برخی از خبرنگاران از فشارهای سیاسی و مالی شکایت دارند. دسترسی به اینترنت در حال گسترش است اما در مناطق روستایی هنوز محدودیت هایی وجود دارد.

روابط خارجی گویان سیاست خارجی متوازن بین کارائیب آمریکای لاتین و جهان

گویان عضو سازمان ملل کشورهای مشترک المنافع جامعه کشورهای کارائیب (CARICOM) و اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی (UNASUR) است. این کشور سعی دارد با اتخاذ سیاست خارجی متوازن هم روابط خوبی با کشورهای کارائیب و هم با قدرت های جهانی از جمله ایالات متحده چین و اتحادیه اروپا حفظ کند.

اختلاف مرزی با ونزوئلا یکی از چالش های جدی سیاست خارجی گویان است. ونزوئلا بخش بزرگی از غرب گویان را جزئی از قلمرو خود می داند اختلافی که هنوز حل نشده باقی مانده و گاه منجر به تنش های دیپلماتیک می شود.

آینده گویان کشوری با پتانسیل بالا در مسیر توسعه پایدار

گویان با بهره گیری از منابع طبیعی به ویژه نفت وارد دوره ای جدید از رشد اقتصادی شده است. با این حال موفقیت بلندمدت این کشور وابسته به توانایی آن در ایجاد زیرساخت های کارآمد مقابله با فساد بهبود نظام آموزشی و درمانی و تضمین عدالت اجتماعی است.

اگر این چالش ها با تدبیر و برنامه ریزی مناسب پاسخ داده شوند گویان می تواند به الگویی موفق از توسعه پایدار در منطقه آمریکای جنوبی و کارائیب تبدیل شود.