فرهاد اصلانی

فرهاد اصلانی (Farhad Aslani) متولد ۱۸ خرداد ۱۳۴۵ در بیجارِ کردستان از چهره های شناخته شده و با سابقه بازیگری تئاتر سینما و تلویزیون ایران است. او با بازی های تأثیرگذار و نقش آفرینی در آثار مختلف از جمله فیلم های مطرح جشنواره ای جایگاه ویژه ای در میان هنردوستان پیدا کرده است.

علاوه بر استعداد در بازیگری شخصیت کم ادعا و پشت کارش همیشه مورد توجه بوده و فضایی حرفه ای و انسانی در محیط های کاری ایجاد کرده.

زندگی نامه فرهاد اصلانی

فرهاد اصلانی بازیگر شناخته شده سینمای ایران در ۱۸ خرداد ۱۳۴۵ در شهرستان بیجار از توابع استان کردستان به دنیا آمد. او از تبار کردهای ایران است مردمانی که همواره در تاریخ فرهنگی و هنری این مرز و بوم نقش برجسته ای داشته اند.

دوران کودکی فرهاد اصلانی اما نه در بیجار بلکه در تهران گذشت جایی که او در محله هایی با تنوع فرهنگی بالا رشد کرد و اولین تجربه های زیستی اش را در کنار خانواده ای فرهنگی و دغدغه مند به هنر و ادبیات شکل داد.پدر فرهاد صادق اصلانی فردی فرهیخته و آشنا با فضای فکری روزگار خود بود.

مادرش صفیه بکائی نیز در تربیت هنرمندانه و نگاه انسانی فرزندش نقشی تعیین کننده داشت. خانواده ای که اگرچه ساده می زیستند اما سرمایه ای غنی از فرهنگ زبان و ریشه در اختیار فرزندان خود قرار دادند. فرهاد در چنین محیطی با واژه ها نمایش ها و ارزش های انسانی آشنا شد مؤلفه هایی که بعدها در بازیگری اش هم بارها نمایان شد.

او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تهران گذراند و از همان سنین نوجوانی به نمایش و بازیگری علاقه نشان داد. این علاقه ابتدا در قالب اجراهای دانش آموزی و تئاترهای مدرسه ای شکل گرفت اما کم کم مسیر حرفه ای تری پیدا کرد.

در همین سال ها بود که فرهاد اصلانی متوجه شد آنچه دلش را تسخیر کرده نه فقط بازی کردن بلکه درک عمیق از انسان و روایت زندگی او از طریق هنر است.پس از پایان دوران دبیرستان او تصمیم گرفت مسیر هنری خود را به صورت جدی دنبال کند.

در سال ۱۳۷۰ در حالی که بسیاری از هم سن وسالانش هنوز در مسیرهای سنتی شغلی قرار داشتند او وارد دوره دو ساله کارگردانی و بازیگری تئاتر در فرهنگسرای نیاوران شد. این دوره نقطه عطفی در مسیر هنری فرهاد اصلانی بود.

آموزش های تئوریک و عملی آشنایی با ادبیات نمایشی تمرین های بدنی و از همه مهم تر حضور در فضای خلاق و تجربی فرهنگسرا ذهن او را نسبت به بازیگری و هنر نمایش شکل داد و عمیق کرد.فرهنگسرای نیاوران در آن سال ها یکی از پایگاه های مهم آموزش تئاتر در ایران بود.

استادان برجسته ای در آنجا تدریس می کردند و بسیاری از بازیگران مطرح امروز فعالیت خود را از همین نهاد آغاز کرده اند. برای اصلانی این دوره فرصتی بود برای شناخت عمیق تر بدن صدا حس و مفاهیمی مانند فضا سکوت و ریتم در بازیگری. او در این سال ها نمایشنامه می خواند تئاتر می دید تمرین می کرد و گام به گام به بازیگری که بعدها شد نزدیک تر می شد.

اما آنچه فرهاد اصلانی را از بسیاری دیگر متمایز کرد تنها دانش نظری یا تجربه عملی نبود بلکه شخصیت جست وجوگر و تأمل گر او در مواجهه با نقش ها و موقعیت های انسانی بود. از همان آغاز روشن بود که با بازیگری طرف هستیم که قرار نیست تنها با تکیه بر ظاهر یا بیان نقش آفرینی کند بلکه او در پی درک عمیق روانی و اجتماعی شخصیت هایی بود که به او سپرده می شد.

فرهاد اصلانی بارها در مصاحبه های خود اشاره کرده که بزرگ ترین دانشگاه او زندگی بوده است. نگاهش به مردم کوچه و بازار به اتفاقات کوچک اما عمیق روزمره و حتی به تراژدی های خاموشی که در دل روابط انسانی جاری اند همیشه نگاهی از سر احترام و دقت بوده.

او بازیگری را نه فقط شغلی برای شهرت بلکه مسئولیتی اجتماعی و اخلاقی می دانسته که باید با وسواس و تعهد در آن قدم گذاشت.او در همان سال ها به تماشای فیلم و تئاتر علاقه مند بود و از چهره هایی چون علی نصیریان عزت الله انتظامی خسرو شکیبایی و پرویز پرستویی الهام می گرفت.

این الهام ها اما هیچ گاه به تقلید ختم نشدند بلکه اصلانی همیشه راه و امضای خودش را در اجرا پیدا کرد.ورود به فرهنگسرای نیاوران آغاز رسمی فعالیت های هنری فرهاد اصلانی بود اما خود او بارها گفته است که پیش از آن در قالب نمایش های محلی گروه های کوچک دانش آموزی و حتی اجراهای خیریه با صحنه آشنا شده بود.

شاید همین مواجهه زودهنگام با «مخاطب واقعی» بود که باعث شد بازی او همیشه باورپذیر عمیق و دور از تصنع باشد.در کنار بازیگری فرهاد اصلانی همیشه نگاهی جدی به کارگردانی نیز داشت و حتی در دوره های مختلف در پروژه هایی کوچک تر تجربه هایی در این زمینه کسب کرد.

اما سرنوشت هنری اش بیش از هر چیز با «بازیگر بودن» گره خورد و همان طور که در ادامه مقاله خواهیم دید مسیر او در دنیای سینما تئاتر و تلویزیون مسیری بود پرفراز و نشیب اما همواره رو به رشد.

شروع فعالیت هنری فرهاد اصلانی

اصلانی فعالیت هنری اش را از سال ۱۳۷۱ با شرکت در نمایش های رادیویی آغاز کرد و یک سال بعد در سالی حدود ۱۳۷۲ با حضور در مجموعه تلویزیونی «همسایه ها» جلوی دوربین رفت نقشی ساده اما تأثیرگذار.

اولین تجربه سینمایی اش در ۱۳۷۳ با فیلم «روسری آبی» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد رقم خورد. کار تئاتر را نیز از حدود ۱۳۵۷ آغاز کرده بود اما تجربه حرفه ای اش از اواخر دهه ۷۰ شمسی شکل جدی تری به خود گرفت .

آثار مهم فرهاد اصلانی

فرهاد اصلانی در طول بیش از سه دهه فعالیت حرفه ای در پروژه های متعددی در سینما تلویزیون و نمایش خانگی حضور داشته است. حضور او در این آثار نه تنها باعث تثبیت جایگاهش به عنوان یک بازیگر قدرتمند شد بلکه تصویری متنوع از توانایی های او در ایفای نقش های مختلف از شخصیت های تاریخی تا ضدقهرمان های مدرن ارائه داد.

در این بخش به معرفی و تحلیل مهم ترین آثار فرهاد اصلانی در دو بخش مجموعه های نمایشی و فیلم های سینمایی می پردازیم.

درخشش فرهاد اصلانی در مجموعه های تلویزیونی و نمایش خانگی

نقش آفرینی ماندگار در سریال تاریخی «مختارنامه»

یکی از نقاط عطف در کارنامه تلویزیونی فرهاد اصلانی بازی در نقش عبیدالله بن زیاد در سریال فاخر و تاریخی «مختارنامه» به کارگردانی داوود میرباقری است.

این سریال که در سال ۱۳۸۹ پخش شد با توجه به قصه مذهبی و پیچیده اش به بازیگرانی با توان بازیگری بالا نیاز داشت و اصلانی با اجرای حساب شده و هوشمندانه اش یکی از متفاوت ترین چهره های منفی تاریخ اسلام را به تصویر کشید. بسیاری از منتقدان این نقش را نقطه عطفی در شناساندن فرهاد اصلانی به مخاطب عام تلویزیون می دانند.

حضور پررنگ در «مغزهای کوچک زنگ زده» تجربه ای بین تلویزیون و سینما

گرچه «مغزهای کوچک زنگ زده» ابتدا به عنوان یک فیلم سینمایی شناخته شد اما روایت اجتماعی قوی آن باعث شد در قالب های مختلف نمایشی نیز دیده شود. فرهاد اصلانی در این اثر با نقش آفرینی در قالب پدری سنتی خشن و غیرقابل پیش بینی بار دیگر نشان داد که در نمایش شخصیت های چندلایه و پیچیده تسلط کامل دارد.

حضور او در این پروژه به عنوان یکی از قطب های اخلاقی داستان بعد تازه ای از توانایی اش در بازی نقش های اجتماعی را برجسته کرد.

«یاغی» و چهره ای خاکستری از اکبر مجلل

در سال های اخیر فرهاد اصلانی در سریال پربازدید «یاغی» نقش اکبر مجلل یک خلافکار حرفه ای و پیچیده را ایفا کرد. این سریال به کارگردانی محمد کارت تصویری اجتماعی خشن و واقع گرایانه از طبقات فرودست جامعه ارائه می داد. اصلانی در این سریال چهره ای متفاوت از خود نشان داد مردی با گذشته ای تاریک اما با منطق و اخلاقی خاص خود.

اجرای او از این شخصیت به شدت مورد توجه مخاطبان و منتقدان قرار گرفت و به یکی از نقش های شاخص دوران نمایش خانگی اش تبدیل شد.

بازگشت به قاب تلویزیون با سریال «جان ساخت»

در سال ۱۴۰۳ فرهاد اصلانی با حضور در مجموعه تلویزیونی «جان ساخت» بار دیگر به تلویزیون بازگشت. این سریال با پرداختی نوآورانه به مسائل انسانی و اجتماعی بستری تازه برای بروز توانایی های بازیگری اصلانی فراهم کرد. حضور او در این سریال نشان دهنده آن است که فرهاد اصلانی همچنان بازیگری فعال پرانرژی و به روز در عرصه تلویزیون ایران باقی مانده است.

آثار سینمایی برجسته در کارنامه فرهاد اصلانی

آغاز سینمایی با «روسری آبی»

اولین حضور سینمایی فرهاد اصلانی در فیلم «روسری آبی» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد در سال ۱۳۷۳ رقم خورد. اگرچه نقش او در این فیلم چندان پررنگ نبود اما همین قدم اولیه درهای سینما را به روی او باز کرد. این فیلم با نگاهی اجتماعی به روابط انسانی در فضای سنتی آغازگر حضور آرام اما جدی اصلانی در سینمای ایران بود.

دوگانه ای درخشان در «زندگی خصوصی» و «خرس»

در سال ۱۳۹۰ فرهاد اصلانی با دو فیلم مهم یعنی «زندگی خصوصی» به کارگردانی محمدحسین فرح بخش و «خرس» به کارگردانی خسرو معصومی در صدر اخبار سینمای ایران قرار گرفت.

هر دو فیلم روایتی عمیق از زندگی و پیچیدگی های اخلاقی انسان معاصر ارائه می دادند. بازی در این دو فیلم باعث شد که اصلانی موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره فیلم فجر همان سال شود.

«من مادر هستم» و روایت اخلاقی ـ اجتماعی متفاوت

در سال ۲۰۱۲ فیلم «من مادر هستم» به کارگردانی فریدون جیرانی با حضور فرهاد اصلانی در یکی از نقش های اصلی اکران شد. این فیلم به دلیل موضوعات اخلاقی ـ اجتماعی و فضای ملتهبش جنجال زیادی در رسانه ها به پا کرد. اصلانی در نقش پدری خشن و مستأصل اجرای بی نقصی ارائه داد که بار دیگر مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

بازی در «کوچه بی نام» نگاهی به خانواده و جامعه

فیلم «کوچه بی نام» به کارگردانی هاتف علیمردانی یکی از آثار مهم فرهاد اصلانی در حوزه درام خانوادگی است. در این فیلم که در سال ۱۳۹۳ ساخته شد اصلانی در نقشی عمیق و باورپذیر ظاهر شد و بار دیگر نشان داد که چقدر در تجسم شخصیت های معمولی اما پراحساس و پرچالش مهارت دارد.

فضای فیلم ترکیبی از تلخی واقعیت و شیرینی روابط انسانی بود که با بازی متعادل اصلانی به اوج رسید.

«دختر» نقطه عطف جهانی در کارنامه هنری

فیلم «دختر» به کارگردانی رضا میرکریمی که در سال ۱۳۹۴ ساخته شد یکی از مهم ترین آثار حرفه ای فرهاد اصلانی است. او در این فیلم در نقش پدری سنتی و کنترل گر ظاهر شد که میان عشق پدرانه و تعصب فرهنگی در نوسان بود.

این فیلم نه تنها در داخل کشور بلکه در جشنواره های بین المللی از جمله مسکو باتومی و هند مورد تقدیر قرار گرفت و برای اصلانی جوایز جهانی متعددی به ارمغان آورد.

سه گانه قدرتمند «مغزهای کوچک زنگ زده» «متری شش و نیم» و «برادران لیلا»

در دهه ۱۳۹۰ و اوایل دهه ۱۴۰۰ فرهاد اصلانی با حضور در سه فیلم مهم اجتماعی جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر جریان ساز تثبیت کرد

«مغزهای کوچک زنگ زده» به کارگردانی هومن سیدی تصویری از طبقه فرودست و بحران هویت ارائه داد که اصلانی در نقش پدر به خوبی در آن درخشید.

«متری شش و نیم» به کارگردانی سعید روستایی با پرداختن به موضوع مواد مخدر و فساد سیستمی یکی از مهم ترین فیلم های اجتماعی سال های اخیر بود که بازی اصلانی در آن بسیار مورد توجه قرار گرفت.

«برادران لیلا» اثر جنجالی سعید روستایی در سال ۲۰۲۲ نمایشی از فروپاشی خانواده و روابط انسانی در بستر بحران اقتصادی و اخلاقی بود. اصلانی در این فیلم نقش پدرسالاری سنتی را بازی کرد که با مشکلات شدید مالی و روانی دست وپنجه نرم می کرد.

جوایز و افتخارات فرهاد اصلانی

فرهاد اصلانی از جمله بازیگرانی است که نه تنها در میان مخاطبان عام بلکه در میان منتقدان هیئت های داوری داخلی و جشنواره های بین المللی نیز مورد تحسین قرار گرفته است.

این بازیگر پرتوان طی سال ها فعالیت مستمر در سینما و تلویزیون موفق شده جوایز مهم و معتبری را از آن خود کند جوایزی که نه تنها نشانه ی کیفیت بازی او هستند بلکه گواهی روشن بر اعتبار جهانی اش نیز محسوب می شوند. در ادامه نگاهی دقیق تر خواهیم داشت به افتخارات برجسته ی فرهاد اصلانی در سطح ملی و بین المللی.

دریافت سیمرغ بلورین تثبیت جایگاه در سینمای ایران

یکی از مهم ترین لحظات در کارنامه ی هنری فرهاد اصلانی کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۰ است. این جایزه به خاطر ایفای نقش در دو فیلم مهم آن سال یعنی «خرس» به کارگردانی خسرو معصومی و «زندگی خصوصی» به کارگردانی محمدحسین فرح بخش به او تعلق گرفت.

هر دو نقش پیچیده عاطفی و دارای بار روانی سنگینی بودند. در «خرس» اصلانی نقش رزمنده ای بازگشته از جنگ را بازی می کرد که پس از سال ها به خانه بازمی گردد و با واقعیت تلخی مواجه می شود.

در «زندگی خصوصی» نیز در قالب یک فعال سیاسی اصلاح طلب که دچار تناقض های اخلاقی و رفتاری شده حضوری چشمگیر و تأثیرگذار داشت. این جایزه نخستین سیمرغ او و نقطه ی پررنگی در دیده شدنش به عنوان یک بازیگر جدی در سینمای اجتماعی ایران بود.

جوایز معتبر داخلی درخشش در حافظ انجمن منتقدان و خانه سینما

فرهاد اصلانی تنها در جشنواره فجر موفق نبوده بلکه در سایر محافل سینمایی داخلی نیز همواره مورد تحسین قرار گرفته است. او در جشن حافظ که توسط ماهنامه دنیای تصویر برگزار می شود بارها نامزد و برنده جایزه بهترین بازیگر بوده است. جشن حافظ به عنوان یکی از معتبرترین جشن های غیر دولتی سینما و تلویزیون در ایران جایگاه ویژه ای برای هنرمندان مستقل دارد.

همچنین اصلانی در جشن خانه سینما که با رأی گیری مستقیم از اهالی حرفه ای سینما برگزار می شود موفق به دریافت جوایز و نامزدی های متعدد شده است. از سوی دیگر انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران نیز در چند نوبت با اعطای جوایز بهترین بازیگر مرد از سبک بازی و نگاه متفاوت او تقدیر کرده است.

حضور او در جشنواره فیلم دفاع مقدس نیز باعث شد تا بازی در آثار مرتبط با جنگ و پس زمینه های اجتماعی آن بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. فیلم «خرس» که فضایی پس از جنگ داشت در همین زمینه درخشید.

فتح صحنه جهانی درخشش در جشنواره فیلم مسکو

در سال ۲۰۱۶ میلادی فرهاد اصلانی با فیلم «دختر» به کارگردانی رضا میرکریمی در جشنواره فیلم مسکو حضور یافت و موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر مرد شد. این جشنواره یکی از مهم ترین رویدادهای سینمایی در شرق اروپا محسوب می شود و دریافت چنین جایزه ای برای بازیگری از سینمای ایران موفقیتی کم نظیر بود.

در «دختر» اصلانی نقش پدری را بازی می کرد که درگیر تضاد بین باورهای سنتی خود و خواسته های نسل جوان تر خانواده اش می شود. بازی او در این نقش به شدت انسانی پیچیده و تأثیرگذار بود به طوری که داوران بین المللی نیز به روشنی قدرت و عمق آن را دریافتند و مورد تقدیر قرار دادند.

جوایز بین المللی دیگر باتومی هند و مالزی

پس از موفقیت در مسکو فیلم «دختر» و بازی خیره کننده فرهاد اصلانی در سایر جشنواره های بین المللی نیز با استقبال گسترده ای روبه رو شد.

او در همان سال موفق به دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد در جشنواره بین المللی فیلم باتومی در کشور گرجستان شد. این جشنواره در سال های اخیر به یکی از مراکز مهم شناسایی استعدادهای سینمایی در اروپای شرقی تبدیل شده است.

همچنین در کشور هند اصلانی موفق به دریافت جایزه طاووس نقره ای به عنوان بهترین بازیگر مرد در جشنواره بین المللی فیلم هند (IFFI) شد. این جایزه در نوع خود یکی از معتبرترین جوایز آسیایی است که پیش تر به چهره های سرشناس جهانی تعلق یافته بود.

افزون بر این فرهاد اصلانی در جشنواره PIFFA مالزی نیز به خاطر بازی در «دختر» مورد تقدیر قرار گرفت و جایزه بهترین بازیگر را از آن خود کرد. این جوایز آسیایی به روشنی نشان می دهند که هنر بازیگری اصلانی نه تنها در ایران بلکه در سطح بین المللی نیز قابل درک تحسین و ارزش گذاری است.

نگاهی کلی به تأثیر جوایز بر مسیر هنری فرهاد اصلانی

نکته ی مهم درباره جوایز و افتخارات فرهاد اصلانی این است که او در طول زمان نه با اتکا به ظاهر یا ستاره بودن بلکه با اتکا به بازی های عمیق روانی و نقش آفرینی شخصیت محور موفق به کسب این جایگاه شده است. جوایز او اغلب مربوط به نقش هایی است که با چالش های اخلاقی فرهنگی یا اجتماعی درگیر بوده اند و این خود بیانگر گرایش هنری او به پروژه هایی با پیام عمق و رویکرد اجتماعی است.

افتخارات او نه تنها برای شخص او بلکه برای کل سینمای ایران اهمیت دارد چراکه نشان می دهد چگونه یک بازیگر متعهد با انتخاب نقش های درست و اجرای هنرمندانه می تواند پلی بین فرهنگ ایران و مخاطبان جهانی ایجاد کند.

سبک بازیگری فرهاد اصلانی

فرهاد اصلانی به خاطر توانایی بالای تقلید و غوطه ور شدن در نقش های پرتنش و پیچیده شناخته می شود. او قادر است بین نقش مثبت و منفی نوسان کند و حتی در قالب های تلویزیونی و گانگستری نیز با کیفیتی بالا ظاهر شود نمونه شاخص آن «مغزهای کوچک زنگ زده» و «یاغی» هستند .

همچنین گرایشش به پروژه های سینمای اجتماعی و جشنواره محور نشان از نگاه عمیق و انتخاب محورش دارد. او خود درباره تئاتر گفته که نیاز به متون قوی و مدیریت درست ممیزی دارد که به همین دلیل گرایشش بیشتر به سینما و بازیگری دقیق بوده است .

حواشی و نقدها

در سال ۱۴۰۱ خورشیدی نام او در پی اتهامات آزار جنسی از سوی دستیار کارگردان و فیلم ساز زن مطرح شد. این اتهامات باعث واکنش های رسانه ای و صدور بیانیه از سوی صنوف فیلم و سینما شد اما اصلانی این اتهامات را رد کرده و علیه آن ها شکایت نموده است. همچنان این پرونده در جریان حقوقی قرار دارد و نتیجه نهایی مشخص نیست.

زندگی شخصی فرهاد اصلانی

اصلانی سال هاست که با مژده دانش پژوه هنرمند نقاش و مجسمه ساز با تحصیلات چاپ دانشگاه هنر الزهرا زندگی مشترک دارد. حاصل این زندگی دختری به نام «هانا» است . خانواده اش اغلب در حاشیه توجه رسانه ای هستند و فرهاد اصولاً زندگی شخصی اش را خصوصی نگه داشته است. او علاقه مند به تیم استقلال بوده و احترام ویژه ای برای مرحوم ناصر حجازی قائل است.

فرهاد اصلانی یکی از بازیگران قدرتمند و تأثیرگذار سینمای ایران است که با انتخاب نقش های چالش برانگیز تجربه مداوم در تئاتر رادیو سینما و تلویزیون و همچنین گرایش به پروژه های اجتماعی و سینمای جشنواره ای مسیر هنری متفاوتی را طی کرده است. شخصیت حرفه ای آرام و متعهدش همراه با حمایت از تیم استقلال و احترام به خانواده اش حکایت از هنرمندی دارد که همواره به کیفیت و عمق در کار توجه کرده و حیات هنری اش را با دقت و پرهیز از جنجال مدیریت کرده است.