فلوکستین (Fluoxetine)
دارو فلوکستین (Fluoxetine) یکی از پرکاربردترین داروهای ضدافسردگی در دنیا است که با نام تجاری پروزاک (Prozac) نیز شناخته می شود. این دارو به گروه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) تعلق دارد و برای درمان طیف وسیعی از اختلالات روانی و خلقی تجویز می شود. در این مقاله با بیانی ساده و کاربردی اطلاعات جامعی درباره فلوکستین ارائه می شود.
دارو فلوکستین چیست
فلوکستین یک داروی ضدافسردگی از دسته SSRIهاست که عملکرد آن بر اساس افزایش سطح سروتونین در مغز است. این ماده شیمیایی نقش مهمی در تعادل خلق و خو خواب و اشتها ایفا می کند. فلوکستین با مهار بازجذب سروتونین اجازه می دهد که این انتقال دهنده عصبی مدت بیشتری در فضای سیناپسی باقی بماند و اثرگذاری بیشتری داشته باشد. این دارو معمولاً در فرم کپسول یا قرص خوراکی و همچنین به صورت محلول خوراکی در دسترس است.
موارد مصرف دارو فلوکستین
فلوکستین برای درمان اختلالات متعددی به کار می رود که عمدتاً به سلامت روان مربوط می شوند. از جمله موارد مصرف آن می توان به درمان افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) اختلال اضطراب فراگیر اختلال پانیک (Panic Disorder) و اختلال دیسفوریک پیش قاعدگی (PMDD) اشاره کرد. همچنین در برخی موارد برای درمان پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa) نیز تجویز می شود.
نحوه مصرف دارو فلوکستین
نحوه مصرف فلوکستین بسته به بیماری فرد و تجویز پزشک متفاوت است. دوز معمول شروع برای افسردگی در بزرگسالان 20 میلی گرم در روز است که می تواند به تدریج افزایش یابد. مصرف این دارو معمولاً در صبح انجام می شود تا از بی خوابی جلوگیری شود. قرص یا کپسول باید به طور کامل با آب بلعیده شود و نباید شکسته یا جویده شود. مصرف منظم و در زمان معین نقش مهمی در اثربخشی دارو دارد.
فواید دارو فلوکستین
یکی از مهم ترین فواید فلوکستین تأثیر سریع تر آن نسبت به برخی دیگر از داروهای ضدافسردگی است. این دارو باعث بهبود قابل توجهی در خلق و خو انرژی و کیفیت زندگی بیماران می شود. همچنین فلوکستین در درمان OCD و کاهش افکار مزاحم و اعمال تکراری تأثیر بسزایی دارد. در مواردی نیز به عنوان یک داروی مکمل برای بهبود علائم برخی اختلالات روان پزشکی دیگر به کار می رود.
عوارض جانبی دارو فلوکستین
مانند بسیاری از داروهای دیگر فلوکستین نیز ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. شایع ترین عوارض آن شامل تهوع سردرد اضطراب بی خوابی کاهش اشتها و خشکی دهان است. برخی بیماران نیز ممکن است افزایش تعریق لرزش یا مشکلات گوارشی را تجربه کنند. در موارد نادرتر خطر بروز سندرم سروتونین یا تشنج وجود دارد که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.
تداخل دارویی دارو فلوکستین
فلوکستین می تواند با داروهای متعددی تداخل داشته باشد. داروهایی نظیر مهارکننده های MAO داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین داروهای ضدافسردگی دیگر برخی داروهای ضدصرع و داروهای ضدروان پریشی از جمله مواردی هستند که ممکن است تداخل جدی با فلوکستین داشته باشند. بنابراین قبل از مصرف فلوکستین حتماً پزشک را از فهرست داروهای مصرفی خود مطلع کنید.
چه کسانی نباید از فلوکستین استفاده کنند
افرادی که به ترکیبات فلوکستین حساسیت دارند یا دچار بیماری های خاصی مانند اختلالات کبدی شدید تشنج کنترل نشده یا سابقه سندرم سروتونین هستند نباید این دارو را مصرف کنند. همچنین مصرف فلوکستین در کودکان و نوجوانان زیر 18 سال تنها باید تحت نظارت دقیق پزشک انجام شود. مصرف هم زمان این دارو با مهارکننده های MAO نیز ممنوع است.
نکات مهم و هشدارها درباره فلوکستین
شروع درمان با فلوکستین ممکن است در روزهای ابتدایی با تشدید اضطراب یا افکار خودکشی همراه باشد که نیاز به پیگیری دارد. همچنین قطع ناگهانی این دارو می تواند منجر به سندرم قطع دارو شود که با علائمی نظیر سرگیجه بی قراری خواب آلودگی یا تهوع همراه است. در دوران بارداری و شیردهی نیز مصرف آن باید با نظر پزشک باشد چرا که می تواند بر جنین یا نوزاد اثر بگذارد.
پرسش های رایج درباره فلوکستین
آیا فلوکستین اعتیادآور است؟
خیر فلوکستین جزو داروهای اعتیادآور محسوب نمی شود اما قطع ناگهانی آن می تواند باعث علائم ترک شود.
چه مدت طول می کشد تا فلوکستین اثر کند؟
اثربخشی اولیه معمولاً بعد از 1 تا 2 هفته شروع می شود ولی اثر کامل ممکن است تا 4 یا 6 هفته طول بکشد.
آیا می توان فلوکستین را با غذا مصرف کرد؟
بله مصرف این دارو با یا بدون غذا مجاز است ولی در صورت تهوع مصرف با غذا بهتر است.
آیا فلوکستین باعث افزایش وزن می شود؟
در برخی افراد کاهش وزن و در برخی دیگر افزایش وزن مشاهده شده است. پاسخ به دارو در این مورد فردی است.
آیا می توان هم زمان الکل مصرف کرد؟
مصرف الکل با فلوکستین توصیه نمی شود زیرا می تواند عوارض جانبی را تشدید کند یا اثربخشی دارو را کاهش دهد.