دارو لورازپام (Lorazepam)
لورازپام یکی از داروهای پرکاربرد از خانواده بنزودیازپین ها است که به ویژه برای مدیریت اضطراب درمان بی خوابی موقتی پیشگیری از تشنج و کاهش علائم ترک الکل تجویز می شود. این دارو با تأثیرگذاری بر سیستم عصبی مرکزی باعث آرامش کاهش تنش و بهبود خواب می شود. در این مقاله به زبانی ساده و دقیق همه چیز درباره لورازپام را خواهید دانست از کاربرد و نحوه مصرف گرفته تا عوارض و هشدارها.
دارو لورازپام (Lorazepam) چیست؟
لورازپام یک داروی آرام بخش و ضد اضطراب قوی است که تأثیر مستقیم روی مغز و سیستم عصبی دارد. این دارو با افزایش فعالیت یک ماده شیمیایی در مغز به نام گابا (GABA) باعث کاهش تحریک پذیری مغز شده و فرد را در وضعیت آرام تری قرار می دهد. لورازپام معمولاً در قالب قرص محلول خوراکی یا آمپول تزریقی در دسترس است و تأثیر آن در مدت زمان نسبتاً کوتاهی (معمولاً ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از مصرف) ظاهر می شود.
موارد مصرف لورازپام
لورازپام دارویی چندمنظوره است و پزشکان آن را برای درمان طیف وسیعی از مشکلات روانی و عصبی تجویز می کنند. مهم ترین کاربردهای آن عبارت اند از
۱. درمان اضطراب
لورازپام یکی از داروهای اصلی برای کنترل اضطراب شدید و مزمن است. این دارو به سرعت احساس نگرانی تپش قلب تنش عضلانی و بی قراری را کاهش می دهد.
۲. کنترل بی خوابی
بی خوابی ناشی از استرس یا اضطراب می تواند با مصرف کوتاه مدت لورازپام به طور مؤثری درمان شود. این دارو باعث آرامش روان و خواب آلودگی می شود.
۳. تسکین علائم ترک الکل
در افرادی که به تازگی مصرف الکل را قطع کرده اند لورازپام برای کاهش علائمی مانند اضطراب تشنج تعریق شدید و تحریک پذیری تجویز می شود.
۴. پیشگیری از تشنج
لورازپام در درمان اضطراری تشنج های شدید یا طولانی (مانند status epilepticus) از طریق تزریق وریدی استفاده می شود.
۵. آماده سازی برای عمل جراحی
پیش از برخی عمل های پزشکی یا دندان پزشکی پزشکان ممکن است لورازپام را برای کاهش اضطراب بیمار تجویز کنند.
نحوه مصرف لورازپام
مصرف لورازپام باید حتماً طبق تجویز پزشک باشد زیرا دوز مناسب برای هر فرد بسته به سن وضعیت جسمی و مشکل پزشکی متفاوت است.
دوزهای معمول
اضطراب معمولاً ۲ تا ۶ میلی گرم در روز تقسیم شده در دو یا سه نوبت
بی خوابی ۲ تا ۴ میلی گرم قبل از خواب
علائم ترک الکل ۱ تا ۲ میلی گرم سه بار در روز به مدت چند روز
تشنج تزریق فوری ۴ میلی گرم در شرایط اورژانسی
شکل های دارویی
قرص (در دوزهای ۰.۵ ۱ و ۲ میلی گرم)
قطره یا محلول خوراکی
آمپول تزریقی (برای استفاده بیمارستانی)
نکته مصرف این دارو باید حتماً کوتاه مدت باشد (معمولاً حداکثر ۲ تا ۴ هفته) زیرا استفاده بلندمدت باعث وابستگی می شود.
مزایای استفاده از لورازپام
اثر سریع از جمله داروهایی است که در مدت کوتاهی (نیم ساعت تا یک ساعت) اثر می کند.
آرامش پایدار باعث کاهش افکار منفی تپش قلب و احساس خطر در موقعیت های اضطرابی می شود.
بهبود کیفیت خواب در افرادی که به دلیل اضطراب دچار بی خوابی هستند خواب عمیق تر و آرام تری ایجاد می کند.
پیشگیری از حملات تشنج در بیماران مبتلا به صرع یا ترک الکل نقشی محافظتی در برابر تشنج دارد.
کاهش تنش عضلانی و تحریک پذیری مناسب برای افرادی با تنش های عصبی شدید یا اختلالات روان تنی.
عوارض جانبی لورازپام
مصرف لورازپام به ویژه در دوزهای بالا یا دوره های طولانی مدت ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. آشنایی با این عوارض می تواند به تصمیم گیری آگاهانه کمک کند.
عوارض شایع
خواب آلودگی
گیجی
ضعف عضلانی
سرگیجه
تاری دید
اختلال در تمرکز
عوارض جدی تر
افسردگی
توهم
تغییرات خلقی
بی حسی یا کرختی
اختلال در حافظه
واکنش های متضاد مانند پرخاشگری اضطراب بیشتر یا بی قراری (نادر اما ممکن)
علائم ترک
قطع ناگهانی لورازپام پس از مصرف طولانی مدت می تواند باعث علائم شدید ترک شود از جمله
تشنج
تعریق شدید
بی خوابی
ضربان قلب سریع
اضطراب شدید
لرزش پیشنهاد قطع دارو باید همیشه تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.
تداخل دارویی لورازپام
لورازپام می تواند با برخی داروها و مواد دیگر تداخل داشته باشد و باعث تشدید عوارض یا کاهش اثر درمانی شود. از جمله
داروهای خواب آور یا آرام بخش دیگر
داروهای ضدافسردگی
الکل
اپیوئیدها (مسکن های قوی مانند مورفین)
آنتی هیستامین ها (ضد آلرژی ها)
داروهای ضد تشنج
مصرف هم زمان این ترکیبات با لورازپام می تواند باعث خواب آلودگی بیش از حد افت تنفس کاهش فشار خون و حتی کما شود.
چه کسانی نباید لورازپام مصرف کنند؟
افراد زیر باید از مصرف این دارو خودداری کنند یا فقط تحت نظر دقیق پزشک آن را استفاده کنند
مبتلایان به گلوکوم زاویه بسته
افراد با مشکلات شدید کبدی یا تنفسی
زنان باردار یا شیرده
کودکان خردسال (مگر در شرایط خاص و با دوز کنترل شده)
سالمندانی که دچار اختلال تعادل یا افت فشار هستند
افرادی با سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
هشدارهای مهم درباره مصرف لورازپام
مصرف بیش ازحد ممنوع است دوز بیشتر به هیچ وجه باعث اثر بهتر نمی شود بلکه احتمال مسمومیت خواب عمیق و حتی مرگ را بالا می برد.
قطع ناگهانی خطرناک است همیشه باید دوز به تدریج کاهش یابد.
در دوران بارداری مصرف این دارو در سه ماهه اول ممکن است باعث نقایص مادرزادی شود. در اواخر بارداری نیز نوزاد ممکن است دچار بی حالی ضعف عضلات و مشکلات تنفسی شود.
رانندگی یا کار با دستگاه های صنعتی تا زمانی که تأثیر دارو به خوبی مشخص نشده بهتر است انجام نشود.
ذخیره سازی دارو دارو باید در دمای اتاق به دور از نور رطوبت و دسترس کودکان نگهداری شود.
پرسش های پرتکرار درباره لورازپام
۱. لورازپام چند ساعت اثر دارد؟
اثر آرام بخش آن معمولاً بین ۶ تا ۸ ساعت ماندگار است اما در برخی افراد ممکن است تا ۱۲ ساعت هم طول بکشد.
۲. آیا لورازپام باعث اعتیاد می شود؟
بله. مصرف بلندمدت یا مکرر این دارو به وابستگی جسمی و روانی منجر می شود. به همین دلیل نباید خودسرانه مصرف شود.
۳. در صورت فراموش کردن یک دوز چه باید کرد؟
اگر زمان زیادی از نوبت مصرف نگذشته آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک نوبت بعدی است دوز را نادیده بگیرید و دوز بعدی را طبق برنامه مصرف کنید. دو دوز را همزمان نخورید.
۴. آیا می توان از لورازپام برای مدت طولانی استفاده کرد؟
خیر. این دارو برای مصرف کوتاه مدت طراحی شده است. مصرف طولانی مدت باید با نظارت بسیار دقیق پزشک باشد و فقط در موارد خاص تجویز می شود.
۵. آیا می توان آن را با غذا خورد؟
بله. لورازپام را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد. اما برای جلوگیری از ناراحتی معده مصرف همراه غذا توصیه می شود.
لورازپام یکی از مؤثرترین داروها برای کاهش اضطراب بهبود خواب کنترل تشنج و مدیریت علائم ترک الکل است. این دارو با سرعت بالای تأثیر به بسیاری از بیماران کمک می کند تا در شرایط استرس زا بهتر عمل کنند.
با این حال مصرف آن باید با دقت در دوره زمانی مشخص و تحت نظر پزشک انجام شود. فراموش نکنید اگرچه لورازپام دارویی مؤثر است اما سوءمصرف یا مصرف طولانی مدت آن می تواند منجر به وابستگی عوارض جدی و مشکلات سلامتی شود. همیشه با پزشک خود مشورت کنید و به توصیه های دارویی پایبند باشید.