اخرین جزئیات خرید هواپیما های J‑10 چینی

اخرین جزئیات خرید هواپیما های J‑10 چینی چه شد؟ | در میانه تحولات پرشتاب منطقه خاورمیانه ایران تصمیم دارد به روزرسانی قابل توجهی در ناوگان هوایی خود ایجاد کند. در پی ناکامی در دریافت کامل جنگنده های سوخو Su‑35 روسی و افزایش تهدیدات امنیتی در سطح منطقه نگاه تهران این بار به سمت شرق و چین معطوف شده است.

جایی که جنگنده نسل ۴.۵ J‑10C ساخت کمپانی چنگدو (Chengdu) به عنوان یک گزینه منطقی و قابل اعتماد مطرح است. این مقاله بر مبنای گزارش های رسانه های بین المللی به بررسی ابعاد مختلف این معامله ویژگی های فنی J‑10C و پیامدهای سیاسی و نظامی آن می پردازد.

روند تاریخی مذاکرات ایران و چین برای جنگنده J‑10

اخرین جزئیات خرید هواپیما های J‑10 چینی

مذاکرات میان ایران و چین برای خرید جنگنده J‑10 سابقه ای چندین ساله دارد. نخستین تلاش ها در سال 2015 برای خرید حدود 150 فروند از این جنگنده آغاز شد. با این حال تحریم های بین المللی و مشکلات مربوط به سازوکارهای مالی مانع از پیشبرد این قرارداد شد. پس از آن در سال 2023 مذاکراتی برای خرید 36 فروند دیگر آغاز شد که باز هم به دلایل مشابه به نتیجه نرسید.

اکنون در سال 2025 و پس از درگیری مستقیم هوایی میان ایران و اسرائیل در جریان جنگ 12روزه تهران به طور جدی تر از گذشته به دنبال تکمیل توان رزمی هوایی خود است و به همین دلیل مذاکرات جدیدی با چین آغاز شده است.

شکست معامله با روسیه و چرخش ایران به سوی چین

ایران در سال های اخیر بر روی خرید جنگنده های Su‑35 روسی متمرکز شده بود. قرارداد اولیه برای خرید 50 فروند از این جنگنده ها منعقد شد و قرار بود در سال 2023 به تدریج تحویل شوند. اما تنها 4 فروند تحویل داده شد و باقی معامله به دلایل مختلف از جمله فشارهای غربی و جنگ اوکراین متوقف شد.

این شکست در تأمین نیازهای راهبردی موجب شد ایران نگاه تازه ای به چین بیندازد کشوری که توان تحویل سریع تر و منعطف تری را در اختیار دارد. در نتیجه مذاکرات برای خرید J‑10C مجدداً با جدیت بالا از سر گرفته شد.

تأیید رسمی مذاکرات خرید J‑10C از سوی رسانه های بین المللی

طی هفته های گذشته اخبار مربوط به آغاز یا ازسرگیری مذاکرات نظامی میان ایران و چین بر سر خرید جنگنده های J‑10C در رسانه های بین المللی بازتاب گسترده ای داشته است. چهار منبع خبری معتبر شامل India Today Moscow Times NV اوکراین و EurAsia Times به صورت جداگانه این مذاکرات را تأیید و تحلیل کرده اند.

India Today تمرکز بر جایگزینی Su‑35 با J‑10C

وب سایت تحلیلی India Today در گزارشی منتشرشده در تاریخ 1 ژوئیه 2025 به صراحت اعلام کرد که ایران پس از شکست در دریافت بخش عمده ای از جنگنده های Su‑35 روسی مسیر جدیدی برای تکمیل قدرت هوایی خود در پیش گرفته است. طبق این گزارش تهران وارد مرحله پیشرفته ای از مذاکرات با پکن شده تا جنگنده های J‑10C به همراه موشک های پیشرفته PL‑15 را جایگزین گزینه روسی کند.

این رسانه همچنین با استناد به منابع آگاه مدعی شده است که توافق اولیه روی تعداد مشخصی از J‑10C بسته شده و مذاکره در مورد آموزش خلبانان قطعات یدکی پشتیبانی فنی و زیرساخت های لجستیکی در حال انجام است.

NV اوکراین تمرکز بر تهدیدات اسرائیل و نیاز به بازدارندگی

سایت NV وابسته به بخش رسانه ای مستقل اوکراین در تحلیلی که در اواخر ژوئن 2025 منتشر کرد اشاره نمود که افزایش تهدیدات هوایی اسرائیل و ناکامی روسیه در ارائه پشتیبانی لازم باعث شده تا ایران ناچار به یافتن جایگزینی مطمئن تر شود.

به گفته این رسانه مذاکرات ایران و چین از سطح سیاسی فراتر رفته و وارد مرحله کارشناسی و نظامی شده است. همچنین NV تأکید می کند که ایران قصد دارد ناوگان کهنه کار F‑4 و MiG‑29 خود را بازنشسته کند و نیاز مبرم به جنگنده هایی با قدرت مانور بالا و سامانه های راداری مدرن دارد که J‑10C قادر به تأمین آن هاست.

Moscow Times کاهش اعتماد تهران به مسکو چرخش به شرق دور

در گزارشی منتشرشده در Moscow Times به وضوح به تضعیف روابط راهبردی نظامی میان تهران و مسکو پس از تحویل ناقص Su‑35 اشاره شده است. به اعتقاد نویسنده این گزارش روسیه دیگر یک شریک قابل اتکا برای ایران در حوزه نظامی نیست به ویژه به دلیل فشارهای بین المللی و درگیری عمیق در جبهه اوکراین. این رسانه تاکید دارد که چین اکنون به عنوان تنها قدرتی که توانایی انگیزه و ظرفیت صادرات جنگنده مدرن را به ایران دارد در مرکز توجه تهران قرار گرفته است.

EurAsia Times تمرکز بر نمایشگاه ژوهای و مذاکرات پنهانی

EurAsia Times یکی از منابع مهم تحلیل ژئوپلیتیک آسیا گزارشی تفصیلی از دیدار هیئت نظامی ایران با مقام های چینی در نمایشگاه بین المللی ژوهای 2024 ارائه داده است. این گزارش اشاره می کند که گفت وگوها نه تنها بر تعداد و قیمت جنگنده ها متمرکز بوده اند بلکه شامل بحث هایی درباره انتقال فناوری همکاری آموزشی و احتمالا مونتاژ محدود قطعات در ایران نیز بوده است.

این پوشش رسانه ای چندجانبه نشان دهنده آن است که مذاکرات برای خرید J‑10C وارد فاز جدی و عملیاتی شده اند و با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی اخیر احتمال نهایی شدن آن بیش از هر زمان دیگری است.

بررسی قابلیت های فنی جنگنده J‑10C ترکیب فناوری مدرن با انعطاف عملیاتی

جنگنده J‑10C یکی از مدرن ترین محصولات صنایع نظامی چین محسوب می شود که توسط شرکت Chengdu Aircraft Corporation طراحی و تولید شده است. این جنگنده در دسته نسل 4.5 قرار دارد و به دلیل ترکیب قابلیت های رزمی بالا فناوری پیشرفته و قیمت رقابتی به عنوان گزینه ای جدی برای کشورهایی با نیاز به بازدارندگی هوایی اما با بودجه محدود مطرح است.

طراحی ساختار و پیشران

J‑10C از نظر طراحی بدنه ترکیبی از مانورپذیری بالا و سطح مقطع راداری کاهش یافته را ارائه می دهد. این جنگنده از یک موتور توربوفن WS‑10B ساخت چین استفاده می کند که بهبود یافته ی موتور روسی AL‑31F است. قدرت رانش بالا شتاب گیری سریع و قابلیت پرواز در ارتفاعات بالا از ویژگی های موتور مذکور است. البته برخی تحلیلگران هنوز پایداری و نگهداری بلندمدت این موتور را در محیط های عملیاتی سخت مورد پرسش قرار می دهند.

رادار AESA و توان شناسایی پیشرفته

یکی از نقاط قوت اصلی J‑10C بهره مندی از رادار آرایه فازی فعال (AESA) است. این رادار دارای برد شناسایی بلند مقاومت در برابر جنگ الکترونیک و توانایی رهگیری هم زمان چند هدف است. رادار AESA چینی در ترکیب با سامانه های اخلالگر و هشدار راداری توان J‑10C را در نبردهای «فراتر از دید» (BVR) به شدت افزایش داده است.

موشک PL‑15 برگ برنده J‑10C در نبرد هوایی

این جنگنده به طور کامل با موشک های PL‑15 سازگار است. PL‑15 یک موشک هوا به هوا با برد تخمینی بین 200 تا 300 کیلومتر است که از جست وجوگر راداری فعال و پیشران دو مرحله ای بهره می برد. توان حمل چنین موشک هایی باعث می شود J‑10C بتواند قبل از شناسایی توسط دشمن حمله کند — یک مزیت راهبردی در برابر جنگنده هایی مانند F‑15 F‑16 و حتی برخی مدل های F‑35.

تجهیزات جنگ الکترونیک جمر و سامانه های پدافندی

J‑10C به سامانه های مدرن جنگ الکترونیک مجهز شده که شامل سامانه اخلالگر هشدار لیزری هشدار راداری و پرتابگرهای فلر و چف می شود. این تجهیزات نه تنها بقاپذیری جنگنده در میدان نبرد را افزایش می دهند بلکه امکان انجام عملیات در مناطق با تهدید بالای سامانه های پدافندی را نیز ممکن می سازند.

قابلیت عملیات چندگانه هوا به زمین و هوا به دریا

علاوه بر قابلیت های هوا به هوا J‑10C توان حمل موشک های هدایت شونده زمین زن (مانند KD-88) و بمب های هدایت شونده لیزری را نیز دارد. این ویژگی آن را برای مأموریت های سرکوب دفاع هوایی دشمن (SEAD) پشتیبانی نزدیک هوایی (CAS) و عملیات در برابر ناوهای سطحی مناسب می کند.

ارزش خرید تعادل بین قیمت و قدرت رزمی

در بازار جهانی قیمت هر فروند J‑10C در نسخه پایه حدود 40 تا 60 میلیون دلار تخمین زده می شود. اما اگر شامل بسته کامل شامل موشک های PL‑15 سیستم های آموزش قطعات یدکی و زیرساخت نگهداری شود این رقم ممکن است تا 90 میلیون دلار برای هر فروند افزایش یابد. با این حال همچنان نسبت به جنگنده های غربی مانند Eurofighter Typhoon یا F‑16V قیمت تمام شده پایین تری دارد.

عملکرد رزمی J‑10C در جهان واقعی نمونه جنگ پاکستان و هند

جنگنده J‑10C در رزمایش ها و درگیری های واقعی نیز حضور داشته است. در تازه ترین نمونه پاکستان از این جنگنده برای مقابله با حمله جنگنده های هندی استفاده کرد. بنابر گزارش رویترز در مه 2025 پاکستان با استفاده از موشک های PL‑15 موفق به سرنگونی دو فروند جنگنده هندی شد که یکی از آن ها رافال فرانسوی بود.

این موفقیت نظامی نشان دهنده توانایی واقعی و عملیاتی J‑10C در میدان نبرد است و تأثیر چشم گیری بر اعتبار بین المللی این جنگنده و جذابیت آن برای کشورهای خریدار مانند ایران گذاشته است.

مزایای راهبردی خرید J‑10C برای ایران

خرید جنگنده های J‑10C از چین از منظر نظامی سیاسی و ژئوپلیتیکی دارای مزایای چندوجهی برای جمهوری اسلامی ایران است. این مزایا در چهار سطح کلیدی قابل بررسی هستند

1. تسریع در نوسازی ناوگان هوایی و جایگزینی جنگنده های فرسوده

بخش عمده ای از نیروی هوایی ایران متکی به جنگنده های قدیمی مانند F‑4 Phantom و MiG‑29 است که عمر عملیاتی بسیاری از آن ها از مرز ۴۰ سال عبور کرده و حتی با نگهداری و تعمیرات اساسی نیز توان رقابت با جنگنده های نسل جدید را ندارند. خرید J‑10C به عنوان یک جنگنده نسل ۴.۵ با فناوری های نوین مانند رادار AESA سامانه های جنگ الکترونیک و موشک های فراتر از دید (BVR) گامی ضروری در راستای نوسازی فوری و مؤثر ناوگان هوایی کشور خواهد بود.

2. افزایش چشمگیر توان دفاع هوایی در برابر تهدیدات پیشرفته منطقه ای

در سال های اخیر تهدیدات هوایی علیه ایران به ویژه از سوی اسرائیل با تجهیز آن کشور به جنگنده های نسل پنجمی F‑35I «آدیر» به طور محسوسی افزایش یافته است. توانمندی های شناسایی نفوذ و جنگ شبکه ای F‑35 نیازمند مقابله با جنگنده هایی با برد موشکی بالا و سیستم های شناسایی دقیق است. J‑10C با بهره گیری از موشک PL‑15 و رادار قدرتمند AESA می تواند به عنوان یک پلتفرم دفاع هوایی در مأموریت های رهگیری و دفاع از حریم هوایی عمل کند و شکاف موجود میان فناوری هوایی ایران و دشمنانش را کاهش دهد.

3. افزایش توان تهاجمی و ایجاد بازدارندگی منطقه ای

با وجود تمرکز ایران بر دفاع توان تهاجمی نیز نقش کلیدی در بازدارندگی دارد. جنگنده J‑10C قابلیت حمل موشک های هدایت شونده هوا به سطح بمب های هوشمند و همچنین شرکت در عملیات ترکیبی (جنگال تهاجمی پشتیبانی نزدیک) را دارد. با حضور این جنگنده ها ایران می تواند حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس را با تهدیدی متقابل پاسخ دهد و معادلات نظامی را در منطقه تغییر دهد. این مسئله می تواند به کاهش ریسک درگیری مستقیم از طریق تقویت بازدارندگی کمک کند.

4. تقویت روابط استراتژیک با چین یک توازن ژئوپلیتیکی جدید

خرید J‑10C فراتر از یک معامله صرفاً نظامی است این معامله می تواند به عنوان نماد گسترش همکاری های راهبردی میان تهران و پکن تعبیر شود. در شرایطی که ایران تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی شدید غرب قرار دارد چین می تواند شریک راهبردی بلندمدتی باشد که نه تنها در حوزه نظامی بلکه در ابعاد اقتصادی انرژی و فناوری نیز ایفای نقش کند. این همکاری به طور بالقوه توازن روابط ایران با قدرت های جهانی را از حالت وابستگی به روسیه به تنوع و چندقطبی شدن سوق خواهد داد.

چالش های موجود در مسیر تحقق این معامله

با وجود همه مزایای بالقوه مسیر دستیابی ایران به جنگنده های J‑10C ساده و بدون مانع نیست. چهار مانع مهم و اساسی همچنان احتمال نهایی شدن این قرارداد را با ابهام مواجه می کنند

1. تحریم های ثانویه ایالات متحده یک سد قانونی و اقتصادی پیچیده

ایران تحت شدیدترین تحریم های مالی بانکی و نظامی ایالات متحده قرار دارد. خرید سامانه های پیشرفته نظامی از جمله جنگنده طبق قوانین تحریمی آمریکا با خطر اعمال «تحریم های ثانویه» علیه فروشنده همراه است. این بدان معناست که شرکت ها بانک ها یا نهادهایی که در معامله مشارکت داشته باشند ممکن است از سیستم مالی بین المللی (SWIFT دلار بازار بیمه کشتیرانی و…) محروم شوند. هرچند چین تمایل به همکاری با ایران را دارد اما حساسیت اقتصادی پکن نسبت به بازار آمریکا می تواند مانعی برای اجرای کامل این قرارداد باشد.

2. ملاحظات دیپلماتیک چین در برابر فشار غرب

چین در پی حفظ توازن در روابط خود با غرب به ویژه اتحادیه اروپا و ایالات متحده است. فروش تجهیزات نظامی پیشرفته به ایران می تواند هزینه دیپلماتیکی برای پکن به همراه داشته باشد به ویژه در شرایطی که غرب بر نقش چین در نظام بین الملل و تجارت جهانی حساب ویژه ای باز کرده است. احتمال دارد که چین معامله را تنها در صورت اطمینان از حفظ منافع دیپلماتیک خود انجام دهد یا آن را محدود به تعداد مشخص و زمان بندی مرحله ای کند.

3. محدودیت های مالی و مشکلات پرداخت بین المللی

یکی از بزرگ ترین موانع فنی در خریدهای تسلیحاتی ایران نبود دسترسی به سیستم بانکی جهانی و محدودیت های تراکنش ارزی است. در گذشته ایران مجبور به پرداخت تهاتری (نفت در برابر کالا) یا استفاده از واسطه های مالی پیچیده برای خریدهای نظامی بوده است. در مورد J‑10C در صورتی که توافق مالی مشخصی در قالب پول دیجیتال ارزهای محلی یا سیستم های مالی غیردلاری انجام نشود احتمال تأخیر یا لغو معامله وجود خواهد داشت.

4. چالش های آموزشی نگهداری و انتقال فناوری

حتی اگر قرارداد نهایی شود چالش های اجرایی در سطح عملیاتی همچنان پابرجاست. جنگنده های J‑10C نیازمند آموزش پیشرفته برای خلبانان پرسنل فنی و استقرار زیرساخت های نگهداری هستند. ناوگان هوایی ایران به طور سنتی بر پایه سامانه های غربی یا روسی شکل گرفته است و هماهنگ سازی کامل با پلتفرم چینی از نظر لجستیکی و فنی نیازمند زمان منابع و سرمایه گذاری سنگین خواهد بود. همچنین مشخص نیست که چین تا چه حد حاضر به انتقال فناوری یا کدهای فنی برای ارتقاء بومی سازی این جنگنده ها در ایران باشد.

پیامدهای منطقه ای و ژئوپلیتیک احتمالی

خرید J‑10C توسط ایران می تواند به شکل گیری تغییراتی در توازن نظامی منطقه منجر شود

• ممکن است باعث افزایش تنش میان ایران و اسرائیل شده و در پی آن اتحادهای نظامی جدیدی شکل بگیرد.
• کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی یا امارات نیز ممکن است به سمت خرید جنگنده های پیشرفته تر سوق پیدا کنند.
• اعتبار صادرات نظامی چین افزایش خواهد یافت و ممکن است موجب رقابت با آمریکا و روسیه در بازار تسلیحات شود.

آیا توافق نهایی خواهد شد؟

بر اساس شواهد موجود خرید جنگنده های J‑10C توسط ایران اکنون وارد مرحله ای جدی شده است. در شرایطی که رابطه با روسیه تضعیف شده و تهدیدات هوایی افزایش یافته اند ایران برای حفظ توازن نظامی منطقه ای نیاز به تقویت فوری توان هوایی خود دارد.

با این حال موفقیت نهایی این توافق به تصمیمات سیاسی چین رفع موانع تحریمی و توان ایران در فراهم سازی منابع مالی بستگی دارد. در صورت تحقق این قرارداد ایران می تواند فصل تازه ای در توسعه قدرت هوایی خود آغاز کند.

اخرین جزئیات خرید هواپیما های J‑10 چینی در تلگرام هورادی اخرین به روز رسانی ها رو مشاهده کنید