میانمار (برمه)

کشور میانمار (Myanmar | Burma) که گاهی با نام پیشین خود برمه نیز شناخته می شود کشوری واقع در جنوب شرق آسیاست که مرزهای جغرافیایی و فرهنگی آن پلی میان هند و چین به شمار می رود. این کشور با تاریخ پرفراز و نشیب منابع طبیعی غنی تنوع قومی و ساختار سیاسی خاص خود توجه بسیاری از تحلیل گران و گردشگران را به خود جلب کرده است.

موقعیت جغرافیایی میانمار کجاست؟

میانمار با مساحت تقریبی 676,578 کیلومتر مربع از نظر وسعت بزرگ ترین کشور منطقه جنوب شرق آسیا به حساب می آید. این کشور از شمال با چین از غرب با هند و بنگلادش از شرق با لائوس و تایلند و از جنوب با دریای آندامان و خلیج بنگال هم مرز است.

کشور دارای تنوع زمین شناسی چشمگیری است؛ از دشت های حاصل خیز و جنگل های انبوه گرفته تا رشته کوه های مرتفع شمالی. پایتخت میانمار شهر «نایپیداو» است اما شهر «یانگون» به عنوان بزرگ ترین شهر مرکز اقتصادی و فرهنگی کشور شناخته می شود.

جمعیت میانمار چقدر است و چه اقوامی در آن زندگی می کنند؟

بر اساس آمار سال 2024 جمعیت میانمار حدود 55 میلیون نفر برآورد شده است. این جمعیت متشکل از بیش از 135 گروه قومی مختلف است که مهم ترین آن ها شامل بامار (Bamar) شان (Shan) کارن (Karen) راخین (Rakhine) چین (Chin) کاچین (Kachin) و مون (Mon) می شوند.

بامارها بیشترین سهم جمعیتی را دارند و در حوزه های سیاسی نظامی و اقتصادی نفوذ بالایی دارند. اقلیت مسلمان روهینگیا که در ایالت راخین زندگی می کنند از جمله پرحاشیه ترین گروه های قومی میانمار هستند که در سال های اخیر درگیر بحران انسانی و مهاجرت های اجباری شده اند.

دین و مذهب در میانمار

بودیسم تراوادا دین غالب در میانمار است و حدود 88 درصد از مردم به آن اعتقاد دارند. معابد و صومعه های بودایی در سراسر کشور پراکنده اند و نقشی مرکزی در زندگی اجتماعی و فرهنگی ایفا می کنند.

اقلیت های مذهبی دیگر شامل مسیحیان (6 درصد) مسلمانان (4 درصد) هندوها و باورمندان به آیین های محلی هستند. دولت میانمار در برخی موارد با محدودیت هایی برای اقلیت های دینی همراه بوده است که باعث انتقادهای بین المللی شده است.

زبان رسمی و زبان های محلی

زبان رسمی کشور «برمه ای» (Burmese) است که به الفبای خاص خود نوشته می شود و در نظام آموزشی اداری و رسانه ای کشور کاربرد دارد. با این حال بسیاری از اقوام و گروه های قومی زبان های محلی خود را حفظ کرده اند؛ از جمله زبان های شان کارن چینی مون و روهینگیا.

تاریخچه کشور میانمار از گذشته تا امروز

دوران باستان و پادشاهی های اولیه

تاریخ میانمار به قرن دوم پیش از میلاد بازمی گردد. نخستین تمدن های ثبت شده در منطقه شامل پادشاهی پیرای (Pyu) و پادشاهی مون (Mon) بوده اند. در قرن یازدهم میلادی پادشاهی باگان (Bagan) توسط «آنوارتا» بنیان نهاده شد که نقطه عطفی در اتحاد گروه های قومی و گسترش بودیسم به شمار می رود.

استعمار بریتانیا و جنگ های استقلال

در قرن نوزدهم میانمار به دست امپراتوری بریتانیا افتاد و به بخشی از مستعمرات هند بریتانیا تبدیل شد. در سال 1948 پس از سال ها مبارزه و تلاش سیاسی این کشور به رهبری «آنگ سان» به استقلال دست یافت.

دوران نظامی و گذار به دموکراسی

از سال 1962 تا 2011 کشور تحت حاکمیت نظامی قرار داشت و شاهد سرکوب های شدید انزوای بین المللی و بحران های اقتصادی بود. در سال 2015 با پیروزی حزب «لیگ ملی برای دموکراسی» به رهبری «آنگ سان سوچی» امید به دموکراسی افزایش یافت هرچند کودتای نظامی در سال 2021 دوباره کشور را به وضعیت فوق العاده بازگرداند.

اقتصاد میانمار از منابع طبیعی تا سرمایه گذاری خارجی

اقتصاد میانمار مبتنی بر کشاورزی منابع طبیعی جنگل داری و استخراج نفت و گاز است. محصولات کشاورزی اصلی شامل برنج کنجد نیشکر و چای هستند. جنگل های انبوه میانمار یکی از منابع اصلی چوب ساج در جهان به شمار می آیند.

همچنین این کشور دارای ذخایر غنی سنگ های قیمتی مانند یاقوت و جید (jade) است. پس از اصلاحات اقتصادی دهه 2010 جذب سرمایه گذاری خارجی افزایش یافت اما تحریم های بین المللی پس از کودتای 2021 روند پیشرفت را کند کرد.

نظام سیاسی میانمار چگونه است؟

ساختار حکومتی

پیش از کودتای 2021 میانمار دارای نظام نیمه دموکراتیک با تقسیم قدرت میان غیرنظامیان و ارتش بود. قانون اساسی 2008 به ارتش قدرت قابل توجهی داده بود از جمله در اختیار داشتن 25 درصد کرسی های پارلمان.

پس از کودتای نظامی شورای نظامی قدرت را به طور کامل در دست گرفت. دولت های جهانی این رویداد را محکوم کرده و خواستار بازگشت دموکراسی شده اند.

بحران روهینگیا و واکنش جهانی

از سال 2016 موجی از خشونت های سازمان یافته علیه مسلمانان روهینگیا در ایالت راخین به راه افتاد که سازمان ملل آن را پاکسازی قومی توصیف کرده است. بیش از 700,000 نفر از این اقلیت به کشور بنگلادش پناه بردند.

این بحران باعث انتقادهای جهانی از دولت میانمار و شخص آنگ سان سوچی شد که پیش تر به عنوان نماد صلح شناخته می شد.

وضعیت آموزش و بهداشت در میانمار

نظام آموزشی

نظام آموزش عمومی میانمار شامل سه مقطع ابتدایی متوسطه و عالی است. با این حال نرخ ترک تحصیل بالا کیفیت پایین آموزشی در مناطق روستایی و کمبود امکانات چالش هایی جدی به شمار می روند. دانشگاه یانگون یکی از معتبرترین مؤسسات آموزش عالی کشور است.

خدمات بهداشتی

سیستم بهداشتی میانمار در سال های اخیر با کمبود منابع تجهیزات و کادر درمانی مواجه بوده است. بسیاری از مردم در مناطق دورافتاده به خدمات پزشکی اولیه دسترسی ندارند. با این حال تلاش هایی برای نوسازی مراکز درمانی و واکسیناسیون گسترده در حال انجام است.

گردشگری در میانمار معابد طبیعت و فرهنگ غنی

با وجود بی ثباتی های سیاسی میانمار دارای پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران است. شهر باستانی «باگان» با بیش از 2,000 معبد و استوپا یکی از بزرگ ترین جاذبه های تاریخی آسیاست. دریاچه اینله (Inle Lake) معابد طلایی یانگون و مناطق کوهستانی شان از دیگر نقاط گردشگری محبوب هستند.

همچنین فرهنگ سنتی صنایع دستی منحصر به فرد و غذاهای محلی نیز توجه گردشگران را جلب می کنند. البته محدودیت های پس از کودتا باعث کاهش شدید گردشگر ورودی به کشور شده است.

رسانه ها و اینترنت در میانمار

رسانه های میانمار در طول تاریخ دچار فراز و نشیب های فراوانی شده اند. در دوره دموکراسی آزادی رسانه ها رشد کرد اما پس از کودتای نظامی ده ها روزنامه نگار بازداشت شدند و محدودیت های شدید اینترنتی وضع گردید. شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک نقش زیادی در انتقال اطلاعات ایفا می کردند اما به طور مکرر فیلتر شدند.

فرهنگ و آداب و رسوم مردم میانمار

فرهنگ میانمار ترکیبی از آداب بودایی سنت های قومی و ارزش های آسیای جنوب شرقی است. لباس سنتی «لونگی» (longyi) چای خانه های محلی مراسم بودایی مانند «تین جان» (جشن سال نو) و استفاده از خمیر «تاناکا» برای محافظت پوست از عناصر فرهنگی مهم هستند.

موسیقی رقص و نقاشی های سنتی نیز جایگاه ویژه ای در جامعه دارند. آثار هنری بیشتر با مضامین مذهبی یا طبیعت خلق می شوند.

سیستم حمل و نقل در میانمار

حمل ونقل در میانمار شامل راه آهن اتوبوس قایق و پروازهای داخلی است. با وجود ساختار زیربنایی ضعیف در برخی مناطق سیستم ریلی کشور گسترده است و شهرهای بزرگ را به هم متصل می کند.

فرودگاه بین المللی یانگون مهم ترین دروازه هوایی کشور است. حمل ونقل دریایی نیز در سواحل و رودخانه ایراوادی نقش مهمی ایفا می کند.

جایگاه میانمار در سیاست منطقه ای و بین المللی

میانمار عضو انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) است اما نقش فعالی در این سازمان ندارد. روابط با کشورهای همسایه مانند چین و تایلند نزدیک است به ویژه در زمینه اقتصادی و پروژه های زیرساختی مانند «کمربند و جاده» چین.

روابط با غرب به دلیل نقض حقوق بشر و کودتاهای نظامی دچار تنش است. بسیاری از کشورهای غربی تحریم هایی علیه میانمار اعمال کرده اند.

آینده میانمار چالش ها و فرصت ها

کشور میانمار با چالش های بزرگی مواجه است؛ از جمله بحران سیاسی فقر بحران های قومی و نابرابری های اجتماعی. با این حال وجود منابع طبیعی غنی جوان بودن جمعیت و موقعیت استراتژیک منطقه ای می تواند بستری برای توسعه فراهم آورد اگر شرایط سیاسی به سمت ثبات پیش برود.