پاکستان

کشور پاکستان (Pakistan) با نام رسمی جمهوری اسلامی پاکستان کشوری در جنوب آسیا است که در سال ۱۹۴۷ میلادی به عنوان سرزمینی برای مسلمانان شبه قاره هند تأسیس شد. این کشور از نظر جمعیت پنجمین کشور پرجمعیت جهان و از نظر وسعت سی و سومین کشور بزرگ دنیاست.

پاکستان با کشورهای چین هند افغانستان و ایران مرز خاکی دارد و در جنوب به دریای عرب راه دارد. پایتخت این کشور اسلام آباد و واحد پول آن روپیه پاکستان است.

جغرافیا و اقلیم پاکستان

پاکستان در یک منطقه ژئواستراتژیک حساس واقع شده است. این کشور با چین در شمال افغانستان و ایران در غرب هند در شرق و دریای عرب در جنوب مرز دارد.

نواحی جغرافیایی

کشور پاکستان به چهار منطقه اصلی تقسیم می شود

• فلات بلوچستان در جنوب غربی

• دشت سند در جنوب شرقی

• پنجاب در شرق

• مناطق کوهستانی شمال شامل رشته کوه های هیمالیا و قراقرم

آب وهوا

پاکستان دارای تنوع اقلیمی گسترده ای است. در حالی که نواحی شمالی دارای آب وهوای سرد کوهستانی هستند مناطق مرکزی و جنوبی بیشتر اقلیم بیابانی یا نیمه خشک دارند. بارندگی اغلب در تابستان به واسطه باران های موسمی اتفاق می افتد.

تاریخ کشور پاکستان

پیش از اسلام

سرزمین کنونی پاکستان یکی از کهن ترین مناطق تمدن بشری است. تمدن دره سند (۳۳۰۰–۱۳۰۰ پیش از میلاد) در این منطقه شکل گرفت و شهرهایی چون موهنجودارو و هاراپا از مراکز آن بودند.

دوران اسلامی

با ورود مسلمانان در قرن هفتم میلادی منطقه سند به تدریج اسلام آورد. حکومت های اسلامی نظیر غزنویان غوریان و بعدها مغول ها بر این سرزمین حکومت کردند.

استقلال پاکستان

در ۱۴ اوت ۱۹۴۷ پاکستان به عنوان یک کشور اسلامی مستقل از هند بریتانیایی جدا شد. این جدایی بر اساس نظریه محمدعلی جناح انجام گرفت که معتقد بود مسلمانان هند نیاز به سرزمینی مستقل دارند.

تحولات پس از استقلال

پاکستان در دهه های بعدی دستخوش تغییرات سیاسی فراوانی شد

• وقوع سه جنگ با هند (۱۹۴۷ ۱۹۶۵ و ۱۹۷۱)

• جدایی بنگلادش در سال ۱۹۷۱

• دوره های متناوب حکومت نظامی و غیرنظامی

• بحران های داخلی و ظهور افراط گرایی مذهبی در دهه های اخیر

سیاست و حکومت پاکستان

ساختار سیاسی

پاکستان جمهوری فدرال اسلامی است که دارای سه قوه اصلی است مقننه (مجلس ملی و مجلس سنا) مجریه (رئیس جمهور و نخست وزیر) و قضائیه.

احزاب سیاسی

مهم ترین احزاب پاکستان عبارتند از

• حزب مسلم لیگ (شاخه های مختلف به ویژه مسلم لیگ نواز)

• حزب مردم پاکستان (PPP)

• تحریک انصاف پاکستان (PTI)

ارتش

ارتش پاکستان نقش مهمی در سیاست این کشور داشته و در مقاطع مختلف از جمله در سال های ۱۹۵۸ ۱۹۷۷ و ۱۹۹۹ قدرت را از دولت های غیرنظامی در دست گرفته است.

جمعیت و قومیت ها پاکستان

پاکستان دارای جمعیتی بیش از ۲۲۰ میلیون نفر است. ترکیب قومی این کشور شامل

• پنجابی ها (بزرگ ترین گروه قومی)

• پشتون ها

• سندی ها

• بلوچ ها

• مهاجرها (مهاجران مسلمان از هند پس از استقلال)

زبان ها

اگرچه زبان ملی پاکستان اردو است اما تنها بخش کوچکی از مردم به صورت مادری به آن صحبت می کنند. زبان های اصلی عبارتند از

• پنجابی

• پشتو

• سندی

• بلوچی

• سرائیکی

زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم رسمی در آموزش و امور اداری به کار می رود.

مذهب و اعتقادات کشور پاکستان

اسلام دین رسمی کشور است و حدود ۹۵٪ مردم مسلمان هستند. از این میان

• حدود ۸۵٪ سنی

• حدود ۱۰–۱۵٪ شیعه

اقلیت های مذهبی شامل هندوها مسیحیان سیک ها و احمدیه ها هستند که با چالش هایی در زمینه آزادی دینی روبه رو بوده اند.

اقتصاد پاکستان

منابع طبیعی

پاکستان دارای منابع طبیعی غنی شامل گاز طبیعی زغال سنگ نمک سنگ آهن و مس است. همچنین رودخانه های مهمی مانند ایندوس (سند) نقش حیاتی در کشاورزی ایفا می کنند.

بخش های اقتصادی

اقتصاد پاکستان بر سه بخش اصلی تکیه دارد

• کشاورزی (برنج گندم نیشکر پنبه)

• صنعت (نساجی سیمان داروسازی)

• خدمات (بانکداری مخابرات فناوری اطلاعات)

مشکلات اقتصادی

پاکستان با چالش هایی مانند تورم بالا بدهی خارجی فساد کمبود انرژی و بیکاری دست و پنجه نرم می کند.

آموزش در پاکستان

نرخ سواد در پاکستان حدود ۵۸٪ است و این رقم در مناطق روستایی و میان زنان پایین تر است. دولت تلاش هایی برای بهبود وضعیت آموزشی انجام داده است اما موانعی چون فقر کمبود زیرساخت و مسائل فرهنگی همچنان وجود دارند.

بهداشت و درمان

سیستم سلامت عمومی پاکستان با کمبود منابع نبود تجهیزات کافی و اختلافات منطقه ای مواجه است. بیماری هایی مانند مالاریا هپاتیت و سل هنوز در برخی مناطق شیوع دارند.

هنر و فرهنگ پاکستان

ادبیات

پاکستان مهد ادبیات اردو است. شاعران برجسته ای مانند

• علامه محمد اقبال

• فیض احمد فیض

• جون ایلیا
  نقش مهمی در ادبیات معاصر اردو ایفا کرده اند.

سینما و موسیقی

سینمای پاکستان موسوم به لولیوود در دهه های اخیر با فیلم های پرفروش و اجتماعی احیا شده است. موسیقی قوالی و کلاسیک نیز بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ این کشور است.

رسانه و فناوری کشور پاکستان

رسانه های خصوصی در دهه اخیر رشد چشمگیری داشته اند. شبکه های تلویزیونی رادیویی و پلتفرم های دیجیتال آزادی بیشتری نسبت به گذشته دارند گرچه با سانسور و فشارهای دولتی هم مواجه اند.

فناوری اطلاعات

با رشد دسترسی به اینترنت صنعت فناوری اطلاعات در پاکستان توسعه یافته است. شهرهایی چون لاهور و کراچی مراکز اصلی استارتاپ ها و توسعه فناوری محسوب می شوند.

گردشگری در پاکستان

پاکستان با جاذبه های طبیعی تاریخی و فرهنگی مقصدی بکر برای گردشگری است. جاذبه های مهم شامل

• قله K2 دومین کوه بلند جهان

• دره سوات و هونزا

• مسجد بادشاهی لاهور

• مقبره محمدعلی جناح در کراچی

• شهر تاریخی موهنجودارو

روابط خارجی و سیاست بین الملل کشور پاکستان

روابط با هند

تنش با هند بر سر منطقه کشمیر یکی از جدی ترین چالش های سیاست خارجی پاکستان است. هر دو کشور مجهز به سلاح هسته ای هستند.

روابط با چین

چین یکی از مهم ترین متحدان اقتصادی و نظامی پاکستان است. پروژه کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) از مهم ترین پروژه های مشترک این دو کشور است.

روابط با آمریکا

روابط پاکستان و آمریکا در زمینه های مختلف از جمله امنیت مبارزه با تروریسم و اقتصاد تعریف شده اما در سال های اخیر با فراز و نشیب هایی همراه بوده است.

مسائل زیست محیطی کشور پاکستان

پاکستان با مشکلاتی مانند آلودگی هوا کمبود منابع آبی جنگل زدایی و تغییرات اقلیمی روبه رو است. سیلاب های فصلی و گرمایش جهانی تهدیدی جدی برای امنیت غذایی و محیط زیست این کشور به شمار می روند.