استان گلستان یکی از استان های سرسبز و زیبا در شمال ایران است که به دلیل تنوع طبیعی فرهنگی و تاریخی اش به یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور تبدیل شده است. این استان با مرکزیت شهر گرگان به واسطه جنگل های هیرکانی سواحل دریای خزر و آثار تاریخی ارزشمند اهمیت زیادی در حوزه گردشگری و کشاورزی دارد. موقعیت جغرافیایی ممتاز و آب وهوای متنوع آن استان گلستان را به یکی از مناطق منحصربه فرد کشور تبدیل کرده است.

موقعیت جغرافیایی استان گلستان

استان گلستان در شمال شرقی ایران قرار دارد و از شمال به کشور ترکمنستان و از جنوب به استان سمنان محدود می شود. از سمت غرب با استان مازندران و از سمت شرق با استان خراسان شمالی همسایه است. این استان در حاشیه دریای خزر واقع شده و بخش هایی از آن دارای سواحل زیبای دریای خزر است. مساحت استان گلستان حدود 20,367 کیلومتر مربع است و حدود 1.9 درصد از مساحت کل ایران را تشکیل می دهد.

قرارگیری استان گلستان در ناحیه ای کوهستانی و جلگه ای موجب شکل گیری اقلیم های متنوعی شده است. شمال استان عمدتاً جلگه ای و کم ارتفاع بوده و برای کشاورزی بسیار مناسب است در حالی که جنوب استان شامل دامنه های شمالی رشته کوه البرز است که جنگل های هیرکانی و مناطق کوهستانی دیدنی در آن قرار دارند.

جمعیت و ترکیب قومی استان گلستان

طبق آخرین سرشماری جمعیت استان گلستان حدود 1,868,819 نفر برآورد شده است. این استان از نظر ترکیب قومی و فرهنگی یکی از متنوع ترین استان های ایران به شمار می رود.

در استان گلستان اقوام مختلفی زندگی می کنند که مهم ترین آن ها شامل ترکمن ها فارس ها مازنی ها سیستانی ها و بلوچ ها هستند. زبان رایج در مناطق شهری معمولاً فارسی است اما در روستاها و مناطق ترکمن نشین زبان ترکمنی و گویش های محلی نیز کاربرد فراوان دارد. هم زیستی مسالمت آمیز اقوام مختلف یکی از ویژگی های فرهنگی برجسته این استان است.

تاریخچه و پیشینه تاریخی استان گلستان

استان گلستان از نظر تاریخی قدمتی کهن دارد و در طول تاریخ ایران نقش مهمی در تحولات منطقه ای ایفا کرده است. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه از هزاران سال پیش محل زندگی اقوام مختلف بوده است.

در دوره های تاریخی ایران این منطقه همواره از نظر تجاری و نظامی اهمیت ویژه ای داشته و مسیرهای مهمی از آن عبور می کردند. یکی از شاخص ترین آثار تاریخی این استان گنبد قابوس است که در شهر گنبدکاووس قرار دارد.

این برج آجری بلند که امروزه در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است نماد تاریخی استان گلستان به شمار می رود.

آب و هوای استان گلستان

استان گلستان به دلیل تنوع جغرافیایی دارای اقلیم های مختلفی است. مناطق جلگه ای شمالی آب و هوای معتدل خزری دارند که تحت تأثیر دریای خزر است و باعث رطوبت نسبتاً بالا می شود. در مقابل مناطق جنوبی و کوهستانی استان آب و هوای خنک تری دارند و در زمستان ها شاهد بارش برف هستند.

میانگین دمای سالانه در شهر گرگان حدود 18 درجه سانتی گراد و میزان بارندگی سالانه بین 400 تا 700 میلی متر متغیر است. این شرایط آب و هوایی باعث شده تا استان گلستان برای کشاورزی و پرورش دام بسیار مناسب باشد و محصولات کشاورزی متنوعی در آن کشت شود.

جاذبه های گردشگری استان گلستان

• جنگل های هیرکانی گلستان این جنگل های کهن که قدمتی چند میلیون ساله دارند به عنوان میراث طبیعی جهانی یونسکو ثبت شده اند.
• پارک ملی گلستان یکی از قدیمی ترین و بزرگ ترین پارک های ملی ایران که زیستگاه گونه های نادری از حیات وحش مانند پلنگ ایرانی و شوکا است.
• گنبد قابوس بلندترین برج آجری جهان با ارتفاع 55 متر که شاهکاری از معماری دوران اسلامی است.
• خلیج گرگان و سواحل دریای خزر مناطق ساحلی جذاب که گردشگران زیادی را به خود جذب می کنند.
• آبشار کبودوال زیباترین آبشار خزه ای ایران که در نزدیکی علی آباد کتول قرار دارد.

اقتصاد و کشاورزی استان گلستان

اقتصاد استان گلستان عمدتاً بر پایه کشاورزی دامداری و صنایع وابسته به آن است. زمین های حاصل خیز جلگه ای در شمال استان باعث رونق کشت محصولاتی مانند گندم برنج پنبه کلزا جو و سویا شده است. همچنین باغداری و تولید مرکبات در مناطق جنوبی و کوهستانی استان رواج دارد.

دامپروری نیز یکی از منابع اصلی درآمد مردم استان گلستان است و پرورش گاو گوسفند و شتر به ویژه در مناطق ترکمن نشین رایج است. صنایع دستی ترکمن ها از جمله قالی بافی و گلیم بافی شهرت جهانی دارد و بخشی از اقتصاد محلی را تشکیل می دهد.

فرهنگ و آیین های محلی استان گلستان

تنوع قومی استان گلستان موجب شده تا فرهنگ و آیین های محلی متنوعی در این استان وجود داشته باشد. نوروز ترکمن ها جشن سده آیین های عروسی و موسیقی سنتی ترکمنی از جمله جلوه های فرهنگی استان گلستان هستند.

لباس محلی ترکمن ها با رنگ های شاد و طرح های سنتی یکی از نمادهای فرهنگی این استان به شمار می رود. همچنین غذاهای محلی مانند چکدرمه باسترمه و قاورتماق از خوراکی های معروف گلستان هستند که ریشه در فرهنگ ترکمنی دارند.

راه های ارتباطی و دسترسی استان گلستان

استان گلستان به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه از راه های ارتباطی متنوعی برخوردار است. جاده های اصلی از شهرهای ساری بجنورد و شاهرود به استان گلستان منتهی می شوند. همچنین فرودگاه بین المللی گرگان امکان پرواز به شهرهای مهم ایران و برخی مقاصد خارجی را فراهم کرده است.

راه آهن گرگان نیز ارتباط استان را با شبکه ریلی کشور برقرار می کند و برای حمل کالاهای کشاورزی و مسافران اهمیت زیادی دارد.

استان گلستان

استان گلستان با داشتن طبیعت بکر تاریخ غنی و فرهنگ متنوع یکی از مهم ترین استان های شمالی ایران است که هم در حوزه گردشگری و هم در اقتصاد کشاورزی نقش برجسته ای دارد. این استان به دلیل موقعیت راهبردی و ظرفیت های طبیعی خود در سال های آینده می تواند بیش ازپیش مورد توجه گردشگران و سرمایه گذاران قرار گیرد.