استان مازندران یکی از مهم ترین و زیباترین استان های شمالی ایران است که در دامنه های شمالی رشته کوه البرز و در حاشیه جنوبی دریای خزر قرار گرفته است. این استان با طبیعتی بی نظیر شامل جنگل های انبوه هیرکانی سواحل طولانی شالیزارهای گسترده و کوه های مرتفع به عنوان یکی از قطب های اصلی گردشگری کشور شناخته می شود.

موقعیت جغرافیایی استان مازندران

استان مازندران در شمال کشور قرار دارد و مرزهای آن از شمال به دریای خزر از جنوب به استان های تهران البرز و سمنان از شرق به استان گلستان و از غرب به استان گیلان محدود می شود. این استان مساحتی حدود 23756 کیلومتر مربع دارد که بخش عمده ای از آن را جلگه ها و کوهستان ها تشکیل می دهند.

رشته کوه های البرز مانند دیواری بلند در جنوب استان کشیده شده اند و از نفوذ هوای خشک فلات مرکزی ایران به این منطقه جلوگیری می کنند. همین عامل سبب شده که مازندران دارای آب وهوای مرطوب و معتدل باشد. بخش جلگه ای استان که در حاشیه دریای خزر قرار دارد برای کشاورزی و سکونت انسان بسیار مناسب است در حالی که نواحی کوهستانی به دلیل جنگل های انبوه و مراتع وسیع مناسب دامداری و گردشگری کوهستانی هستند.

جمعیت و ترکیب انسانی

طبق آخرین آمار رسمی جمعیت استان مازندران بیش از 3 میلیون نفر برآورد شده است. این استان یکی از متراکم ترین مناطق کشور از نظر جمعیتی به شمار می رود به ویژه در شهرهای جلگه ای و ساحلی مانند ساری بابل آمل قائم شهر و نوشهر.

اکثریت جمعیت استان مازندرانی ها هستند که به زبان مازندرانی سخن می گویند. این زبان یکی از زبان های ایرانی شمال غربی است و ریشه ای کهن دارد. با این حال زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشور در تمامی شهرها و روستاها رایج است. در کنار این ها حضور مهاجران از دیگر استان ها باعث تنوع فرهنگی و زبانی در برخی مناطق شده است.

آب و هوا و اقلیم مازندران

استان مازندران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود دارای آب وهوای متنوعی است. نواحی ساحلی و جلگه ای این استان از آب وهوای معتدل خزری برخوردار هستند که تابستان هایی گرم و مرطوب و زمستان هایی معتدل دارند. در مقابل نواحی کوهستانی و مرتفع زمستان های سرد و برفی و تابستان های خنک و دلپذیر را تجربه می کنند.

این تنوع آب وهوایی موجب شده است که مازندران یکی از حاصل خیزترین مناطق ایران باشد. بارندگی فراوان خاک مرغوب و منابع آبی متعدد باعث شده اند که کشاورزی در این استان رونق فراوانی داشته باشد.

اقتصاد و کشاورزی استان مازندران

اقتصاد مازندران ترکیبی از کشاورزی دامپروری شیلات صنایع سبک و گردشگری است. این استان به دلیل خاک حاصل خیز و بارندگی مناسب یکی از قطب های اصلی کشاورزی کشور محسوب می شود.

مهم ترین محصولات کشاورزی مازندران عبارت اند از:

• برنج: مازندران از بزرگ ترین تولیدکنندگان برنج در ایران است و شالیزارهای آن در شهرهایی چون فریدونکنار بابلسر و آمل شهرت دارند.
• مرکبات: پرتقال نارنج لیمو و نارنگی از مهم ترین محصولات باغی استان به شمار می روند.
• محصولات باغی و گلخانه ای: کیوی سیب هلو و گل های زینتی سهم بزرگی در اقتصاد کشاورزی دارند.
• علاوه بر کشاورزی صید ماهی و پرورش ماهی نقش مهمی در اقتصاد استان ایفا می کند. سواحل دریای خزر و رودخانه های فراوان استان شرایطی ایده آل برای فعالیت های شیلاتی فراهم کرده اند و ماهی سفید و کفال از مهم ترین گونه های صیدشده هستند.
• صنایع غذایی بسته بندی محصولات کشاورزی و صنایع گردشگری نیز در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته اند و به اقتصاد محلی کمک می کنند.

جاذبه های طبیعی استان مازندران

مازندران با داشتن جنگل کوه دریا و دشت یکی از منحصربه فردترین استان های کشور از نظر تنوع طبیعی است. برخی از مهم ترین جاذبه های طبیعی آن عبارت اند از:

• جنگل های هیرکانی این جنگل های باستانی با قدمتی چند میلیون ساله در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده اند.
• دریاچه ولشت در نزدیکی چالوس واقع شده و با مناظر کوهستانی اطرافش یکی از مقاصد محبوب طبیعت گردان است.
• قله دماوند بلندترین قله ایران که از سمت مازندران مسیرهای زیبایی برای صعود دارد.
• سواحل دریای خزر از رامسر تا فریدونکنار سواحل ماسه ای و شنی این استان میزبان گردشگران داخلی و خارجی هستند.
• جنگل ابرهای شیرگاه و لفور با طبیعتی بکر و مه آلود که در فصول مختلف چشم اندازی رویایی ایجاد می کند.

جاذبه های تاریخی و فرهنگی

مازندران علاوه بر طبیعت زیبا پیشینه تاریخی غنی دارد. این استان در طول تاریخ محل حکومت سلسله های محلی و صحنه رویدادهای مهم بوده است. برخی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی عبارت اند از:

• برج لاجیم بنایی آرامگاهی با معماری کهن در سوادکوه.
• پل های تاریخی آمل و بابل ساخته شده در دوره های صفوی و قاجار.
• خانه های تاریخی بابل و آمل که سبک معماری سنتی شمال ایران را به نمایش می گذارند.
• آیین های محلی و موسیقی مازندرانی که شامل مراسم های سنتی و موسیقی اصیل با سازهای محلی است.

صنایع دستی و غذاهای محلی مازندران

صنایع دستی مازندران شامل محصولات چوبی حصیربافی سفال و گلیم است. این صنایع نه تنها بخشی از فرهنگ محلی را نشان می دهند بلکه منبع درآمدی برای ساکنان روستاها هستند.

غذاهای محلی استان نیز طرفداران بسیاری دارند که مهم ترین آن ها شامل موارد زیر می شود:

• باقلا قاتق خورشی محلی تهیه شده از باقلا شوید و تخم مرغ.
• میرزا قاسمی غذایی مشهور از بادمجان کبابی سیر و تخم مرغ.
• ماهی شکم پر که معمولاً با سبزیجات محلی و گردو تهیه می شود.

حمل ونقل و دسترسی

مازندران از نظر حمل ونقل وضعیت مناسبی دارد و به سه شیوه جاده ای ریلی و هوایی قابل دسترسی است.

1. جاده ای جاده های هراز فیروزکوه و چالوس از مهم ترین مسیرهای دسترسی از تهران و شهرهای مرکزی به مازندران هستند.
2. ریلی خط راه آهن شمال از تهران به قائم شهر ساری و گرگان امتداد دارد.
3. هوایی فرودگاه های نوشهر رامسر و ساری پروازهای داخلی و گاهی خارجی را پوشش می دهند.

شهرستان های استان مازندران

استان مازندران دارای 22 شهرستان است که هرکدام جاذبه های خاص خود را دارند. مهم ترین آن ها شامل ساری (مرکز استان) بابل آمل قائم شهر نوشهر چالوس تنکابن و رامسر هستند. هر شهرستان علاوه بر جاذبه های طبیعی دارای فرهنگ محلی و صنایع دستی مخصوص به خود است که تنوع فرهنگی استان را افزایش می دهد.

استان مازندران

استان مازندران سرزمینی است که در آن طبیعت فرهنگ و تاریخ به شکلی منحصربه فرد در هم آمیخته اند. این استان با جنگل های سرسبز سواحل دریای خزر کوه های مرتفع جاذبه های تاریخی و مردمانی مهمان نواز همواره یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری ایران بوده است. همچنین با اقتصاد پویا در بخش کشاورزی شیلات و گردشگری نقش مهمی در توسعه کشور ایفا می کند.