کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

خفگی زمانی رخ می دهد که جسم خارجی غذا مایعات یا حتی تورم بافت های داخلی اجازه عبور اکسیژن را از راه هوایی مسدود می کند. شناخت علائم اولیه همیشه از خودِ عملیات کمک رسانی مهم تر است زیرا چند ثانیه تأخیر می تواند شدت آسیب مغزی را بالا ببرد.

در واقع بسیاری از مرگ های ناشی از خفگی نه به دلیل نبود کمک بلکه به دلیل عدم تشخیص به موقع رخ می دهد. به همین دلیل سازمان های بهداشتی بین المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت (WHO) همواره بر “آگاهی عمومی” به عنوان خط دفاعی نخست تاکید کرده اند.

علائم خفگی خفیف و تفاوت آن با انسداد کامل

در خفگی خفیف فرد معمولاً هنوز قادر به “سرفه کردن” است و بخشی از هوا وارد ریه می شود. پوست ممکن است کمی رنگ پریده شود ولی هنوز کبودی واضح در لب ها یا اطراف چشم دیده نمی شود. در این مرحله بهترین اقدام تشویق فرد به ادامه سرفه و حفظ آرامش اوست زیرا سرفه مؤثرترین راه طبیعی بدن برای خارج کردن جسم خارجی است.

اما در انسداد کامل راه هوایی فرد قادر به سرفه حرف زدن یا حتی کشیدن نفس نیست. حالت تقلا گرفتن گردن با دو دست (نشانه کلاسیک خفگی) و کبود شدن لب ها از اولین علائم خطر محسوب می شود. اینجا دیگر زمان تعلل نیست و فرد کمک کننده باید فوراً وارد مداخله شود.

نشانه های هشداردهنده در کودکان و نوزادان

خفگی در نوزادان و کودکان اغلب بدون صدا اتفاق می افتد چون سیستم تنفسی آن ها ضعیف تر است و فرصت تولید سرفه یا فریاد ندارند. اگر نوزادی ناگهان دست وپا زد صورتش قرمز یا کبود شد و از گریه بازایستاد به احتمال زیاد دچار انسداد راه هوایی شده است. همین موضوع باعث می شود که والدین یا مراقبین باید آموزش کمک های اولیه را جدی بگیرند تا بتوانند واکنش صحیح نشان دهند.

کودکان معمولاً هنگام بازی با اسباب بازی های کوچک حبوبات یا خوراکی های گرد و سفت بیشتر در معرض این نوع خفگی قرار دارند. بر اساس گزارش های رسمی CDC در سال 2022 بخش زیادی از موارد خفگی در کودکان کمتر از 5 سال به دلیل اسباب بازی های کوچک و خوراکی های گرد بوده است.

مراحل طلایی در کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

در مدیریت خفگی زمان از هر عامل دیگری مهم تر است. متخصصان اورژانس به دقایق نخست بحران «لحظات طلایی» می گویند زیرا اگر در همین بازه اقدامی انجام نشود سلول های مغز طی حدود 4 تا 6 دقیقه شروع به آسیب غیرقابل برگشت می کنند.

ترتیب اقدامات نیز نقش کلیدی دارد بسیاری از افراد بدون آموزش صحیح اول دستپاچه می شوند و تلاش می کنند جسم را با انگشت یا ضربه ی مستقیم خارج کنند که خود می تواند انسداد را بدتر کند. بنابراین آشنایی با ترتیب استاندارد پاسخ دهی همان چیزی است که یک شاهد عادی را به یک ناجی واقعی تبدیل می کند.

ارزیابی سریع قبل از هرگونه مداخله

در نخستین مرحله باید به سرعت وضعیت هوشیاری توانایی سرفه و قدرت تنفس فرد بررسی شود. اگر فرد قادر به صحبت یا سرفه بود یعنی انسداد کامل نیست و کمک کننده باید او را تشویق به ادامه سرفه کند.

در مقابل اگر نه صدایی تولید می شود و نه جریان هوایی به بیرون یا داخل می رود فوراً باید وارد مرحله ی عملی شود. این ارزیابی اولیه کمتر از چند ثانیه زمان می برد و سنگ بنای اقدامات صحیح بعدی است.

سلسله مراتب استاندارد پاسخ دهی (Back Blows Abdominal Thrust و CPR)

پس از تشخیص انسداد کامل نخستین اقدام «ضربات پشتی» است که در زبان تخصصی با عنوان ضربه پشت (Back Blows) شناخته می شود. در صورت ناکارآمدی به سراغ مرحله دوم یعنی «فشار شکمی (Abdominal Thrust)» یا همان مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver) می رویم.

این توالی در تمام دستورالعمل های آمریکایی و اروپایی مشترک است و به دلیل اثربخشی بالا به عنوان استاندارد طلایی معرفی شده است.اگر این دو اقدام نتیجه ندهد و فرد بیهوش شود مرحله سوم فعال می شود احیای قلبی ریوی (CPR).

CPR با هدف بازگرداندن جریان هوا و خون رسانی به اندام های حیاتی انجام می شود تا قبل از رسیدن تیم اورژانس از توقف کامل گردش خون و مغز جلوگیری شود. بنابراین آگاهی از این سه مرحله و ترتیب صحیح اجرای آن ها همان چیزی است که تفاوت بین یک آسیب جدی و یک نجات موفق را رقم می زند.

کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی در کودکان و نوزادان

کودکان به ویژه زیر 5 سال یکی از حساس ترین گروه ها در مواجهه با خفگی هستند. ساختار راه هوایی آن ها باریک تر است و توان سرفه و خروج جسم خارجی بسیار محدودتر از بزرگسالان است. علاوه بر این حس کنجکاوی طبیعی باعث می شود که اجسام ریز خوراکی های گرد یا حتی قطعات اسباب بازی را در دهان خود بگذارند.

به همین دلیل کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی در این گروه سنی باید با آرامش دقت و تکنیک صحیح انجام شود چراکه هر حرکت اشتباه ممکن است انسداد را عمیق تر کرده یا باعث آسیب به نای و بافت نرم شود.

تفاوت های حیاتی در برخورد با خفگی در نوزادان

نوزادان به دلیل ضعف عضلات گردن و قفسه سینه نمی توانند مانند بزرگسالان سرفه مؤثر داشته باشند به همین دلیل خفگی در آن ها اغلب بی صدا اتفاق می افتد. زمانی که نوزاد ناگهان بی صدا شد بدنش شل یا برعکس دچار تقلا شد و رنگ صورتش تغییر کرد اینها نشانه های فوری خطر هستند.

روش استاندارد در این شرایط استفاده از ترکیب «پنج ضربه پشت» و سپس «پنج فشار قفسه سینه» روی نوزاد است. این تکنیک شبیه بخش فشاری CPR اما با شدت کنترل شده است. آموزش صحیح این مراحل برای والدین پرستاران و مراقبین نه تنها توصیه بلکه در بسیاری از کشورها یک مسئولیت قانونی محسوب می شود.

کمک های اولیه برای کودک بالاتر از یک سال

در کودکان بالاتر از یک سال رویکرد مشابه بزرگسالان است اما شدت فشار و زاویه بدن باید متناسب با سن کودک تنظیم شود. کودک باید به سمت جلو خم شود و ضربات پشت با کف دست دقیقاً بین دو کتف وارد شود. اگر نتیجه نداد فشار شکمی با دست های قلاب شده درست بالای ناف اجرا می شود.

همچنین بر اساس گزارش American Red Cross در سال 2021 بیشترین خطا در کمک رسانی به کودکان زمانی رخ می دهد که اطرافیان تلاش می کنند جسم خارجی را با انگشتان از دهان بیرون بکشند. این کار معمولاً جسم را عقب تر می برد و انسداد شدیدتر می شود. بنابراین اولویت همیشه با مانورهای استاندارد و علمی است نه واکنش غریزی.

کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی در بزرگسالان

در بزرگسالان بیشترین علت خفگی معمولاً هنگام غذا خوردن است خصوصاً زمانی که فرد در حال صحبت خندیدن یا عجله در بلع باشد. گروه های پرخطر شامل سالمندان مبتلایان به اختلالات بلع افراد دندان مصنوعی دار و کسانی هستند که الکل یا داروهای خواب آور مصرف کرده اند.

در این گروه ها, تاخیر در مداخله می تواند به سرعت به بی هوشی و ایست تنفسی منجر شود. بنابراین دانستن مراحل استاندارد کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی در بزرگسالان یکی از مهارت های حیاتی است که هر فرد باید بداند حتی اگر هرگز تصور نکند روزی در چنین موقعیتی قرار بگیرد.

مراحل عملی برای نجات فرد خفه شده

اولین قدم این است که فرد را تشویق به سرفه کنید. اگر سرفه مؤثر نبود باید او را کمی به سمت جلو خم کرده و 5 ضربه محکم پشت سر هم بین دو کتف وارد کنید. اگر این ضربات مؤثر واقع نشد وارد مرحله دوم یعنی فشار شکمی (Abdominal Thrust) می شویم همان تکنیک معروفی که اغلب به اسم مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver) شناخته می شود.

در این روش نجات دهنده پشت فرد می ایستد دو دست خود را در موقعیت قلاب شده بالای ناف قرار می دهد و با فشار سریع و رو به بالا تلاش می کند جسم خارجی را خارج کند. اجرای صحیح این مرحله در بسیاری از موارد جان فرد را در همان لحظه نجات می دهد و او را از خطر بیهوشی دور می کند.

چه زمانی از CPR استفاده می شود؟

اگر با وجود اجرای مراحل بالا فرد بیهوش شد یا به زمین افتاد فوراً باید CPR آغاز شود. در چنین شرایطی دیگر نباید زمان از دست برود چون بیهوشی نشان دهنده کمبود شدید اکسیژن است. نجات دهنده باید به سرعت راه هوایی را بررسی کرده قفسه سینه را آزاد کند و با ریتم استاندارد فشردن قفسه سینه را آغاز کند.

احیای قلبی ریوی علاوه بر کمک به بازگشت گردش خون ممکن است باعث جابجایی جسم خارجی و بازتر شدن راه هوایی شود. این همان مرحله ای است که اغلب تا رسیدن نیروهای اورژانس نقش حیاتی دارد. آمار American Heart Association نشان می دهد که شروع سریع CPR توسط شاهدان حادثه می تواند شانس بقا را تا حدود 2 الی 3 برابر افزایش دهد.

نقش مانورهای اورژانسی در کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

در هنگام خفگی هیچ ابزاری در دسترس نجات دهنده نیست و تنها چیزی که جان فرد را حفظ می کند «تکنیک صحیح» است. به همین دلیل مانورهای اورژانسی ستون اصلی کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی محسوب می شوند.

این مانورها بر پایه جابجایی هوای محبوس در ریه و ایجاد موج فشار ناگهانی طراحی شده اند تا جسم خارجی را به بیرون پرتاب کنند. اجرای درست آن ها اغلب ظرف چند ثانیه نتیجه می دهد اما اجرای نادرست می تواند عملاً بی اثر یا حتی خطرناک باشد.

ضربه پشت (Back Blows) و اهمیت اجرای صحیح آن

ضربه پشت اولین اقدام استاندارد در انسداد کامل راه هوایی است. در این روش فرد باید کمی به سمت جلو خم شود تا مسیر خروج جسم رو به بیرون باشد و ضربه ها بین دو استخوان کتف با پایه کف دست وارد شود. اگر این زاویه یا نقطه ضربه اشتباه باشد فشار به جای رانده شدن جسم به بیرون ممکن است آن را عمیق تر کند.

مزیت Back Blows این است که حتی افراد بدون آموزش تخصصی هم در صورت آگاهی نسبی می توانند با کمترین خطا آن را اجرا کنند. این تکنیک در بیشتر موارد پیش از رسیدن اورژانس نخستین عامل نجات دهنده جان فرد محسوب می شود و به همین دلیل در دستورالعمل های بین المللی همیشه مرحله اول مداخله در خفگی معرفی می شود.

فشار شکمی و نقش مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver)

مانور هایملیخ یکی از شناخته شده ترین تکنیک های اورژانسی جهان است. این تکنیک با ایجاد فشار ناگهانی از پایین به بالا روی دیافراگم مسیر هوای فشرده شده را به سمت بالا هدایت می کند تا جسم بیرون رانده شود. نکته کلیدی این است که دست ها باید درست بالای ناف و زیر قفسه سینه قفل شوند تا محور فشار دقیق باشد.

تحقیقات انجمن قلب آمریکا نشان می دهد موفقیت Heimlich در شرایطی که به درستی اجرا شده باشد بسیار بالا است. اما اگر فشار بیش از حد یا در نقطه اشتباه وارد شود ممکن است به اندام های داخلی آسیب وارد کند. به همین دلیل توصیه می شود اجرای مانور هایملیخ همیشه همراه با شناخت آناتومی پایه بدن انجام شود حتی در آموزش های مردمی.

چه زمانی باید تماس با اورژانس را در کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی انجام داد

در شرایط خفگی همیشه این سؤال مطرح می شود «آیا باید فوراً با اورژانس تماس گرفت یا ابتدا خودمان اقدام کنیم؟» پاسخ این سؤال به شدت انسداد و وضعیت هوشیاری فرد بستگی دارد.

در خفگی های خفیف که فرد هنوز قادر به سرفه مؤثر است تماس فوری با اورژانس ضروری نیست و اقدام اصلی کمک به حفظ راه هوایی از طریق تشویق به سرفه و آرام سازی است. اما در انسداد کامل هر ثانیه اهمیت دارد و در صورت ناکام ماندن چند مرحله نخست کمک های اولیه تماس فوری با اورژانس جزء اصول استاندارد محسوب می شود.

شرایطی که تماس فوری ضروری است

اگر فرد نتواند حرف بزند تنفس کند یا سرفه مؤثر انجام دهد این یعنی راه هوایی به صورت کامل بسته شده و باید همزمان با شروع مانورهای نجات تماس با اورژانس انجام شود. همچنین اگر پس از ضربات پشت و فشار شکمی هیچ بهبودی مشاهده نشد باید کمک حرفه ای درخواست شود.

افرادی که بیماری های زمینه ای مانند آسم شدید آلرژی های حاد یا سابقه عمل جراحی راه هوایی دارند نیز در دسته خطر بالاتر قرار می گیرند و باید سریع تر از شرایط عادی برای دریافت مراقبت های حرفه ای ارجاع داده شوند. تأخیر در تماس با خدمات فوریت های پزشکی در چنین مواردی می تواند پیامدهای جبران ناپذیری ایجاد کند.

نقش شاهدان حادثه در اعلام کمک

در بسیاری از رخدادهای خفگی فرد گرفتار ممکن است قادر به صحبت نباشد و این شاهدان حادثه هستند که باید مسئولیت تماس با اورژانس را برعهده بگیرند. دستورالعمل های بین المللی توصیه می کنند که در محیط های عمومی یکی از افراد حاضر باید مسئول «تماس» شود و دیگری «اقدامات فیزیکی» را ادامه دهد.

همچنین در برخی کشورها تماس با خدمات اورژانس تنها یک ارتباط تلفنی نیست اپراتورهای اورژانس آموزش دیده اند که راهنمایی لحظه ای ارائه دهند و مراحل CPR یا Heimlich را به نجات دهنده توضیح دهند. بنابراین حتی افراد بدون مهارت تخصصی هم با گرفتن خط اورژانس عملاً تحت راهنمایی یک مربی زنده قرار می گیرند و می توانند اقدامی مؤثر و ایمن انجام دهند.

اشتباهات رایج در کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی که می تواند خطرناک باشد

با اینکه بسیاری از افراد تصور می کنند کمک رسانی در خفگی تنها نیازمند «جرأت» است اما حقیقت این است که انجام حرکات اشتباه می تواند وضعیت بیمار را به طور جدی بدتر کند. در بسیاری از گزارش های پزشکی دیده شده که نیت خیر اطرافیان به دلیل عدم آگاهی از اصول صحیح باعث انسداد عمیق تر و حتی پارگی بافت های داخلی شده است.

تلاش برای بیرون کشیدن جسم با انگشت یا ابزار تیز

یکی از متداول ترین خطاها تلاش برای وارد کردن انگشت یا حتی قاشق و چاقو به دهان فرد برای بیرون کشیدن جسم خارجی است. این حرکت در ظاهر مفید به نظر می رسد اما در واقع ممکن است جسم را عمیق تر کرده و مسیر انسداد را کامل تر کند. همچنین تماس های غیرکنترل شده با حلق می تواند باعث استفراغ و ورود مایعات به نای شود که بحران را تشدید می کند.

علاوه بر این در شرایطی که جسم در انتهای حلق قرار گرفته کمک کننده به دلیل زاویه دید محدود معمولاً قادر به تشخیص موقعیت دقیق آن نیست. در نتیجه فشار ناخواسته به زبان یا بافت نرم گلو وارد می شود که می تواند تورم و التهاب ثانویه ایجاد کند. این آسیب ها حتی پس از رفع انسداد نیز می توانند تنفس را دشوار کنند و نیاز به مراقبت بیمارستانی ایجاد کنند.

ضربات اشتباه فشار اشتباه و انتخاب روش اشتباه

یکی دیگر از خطاهای پرتکرار وارد کردن ضربه پشت با زاویه یا شدت نادرست است. اگر فرد به سمت عقب یا صاف نگه داشته شود مسیر خروج هوا عملاً مسدود می ماند و ضربه پشت بی اثر خواهد شد. به همین ترتیب فشار شکمی اگر خیلی بالا یا خیلی پایین انجام شود ممکن است به دنده ها معده یا کبد آسیب برساند و نه تنها مفید نباشد بلکه وضعیت را بحرانی تر کند.

از سوی دیگر بسیاری از افراد تفاوت مهم بین نوزاد کودک و بزرگسال را نمی دانند و همان تکنیک را برای همه به کار می برند. این یکی از خطرناک ترین اشتباهات است. مثلاً اجرای Heimlich روی نوزاد تهدید جدی محسوب می شود و می تواند منجر به آسیب داخلی شدید شود.

آموزش عمومی و پیشگیری پشت صحنه موفقیت در کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

بهترین کمک های اولیه آن کمکی است که نیازی به انجام آن نباشد. آموزش عمومی و اقدامات پیشگیرانه نقش حیاتی در کاهش موارد خفگی دارند. والدین معلمان کارکنان محیط های عمومی و حتی افراد عادی با یادگیری اصول پایه می توانند جان بسیاری را نجات دهند.

از طرف دیگر آموزش های عملی باعث می شود افراد در لحظه بحران دچار ترس و سردرگمی نشوند و با اعتماد به نفس اقدام کنند.تحقیقات نشان می دهند که آگاهی پیشگیرانه و آموزش مستمر می تواند نرخ مرگ ومیر ناشی از خفگی را به طور چشمگیری کاهش دهد.

سازمان های بهداشتی توصیه می کنند که آموزش ها شامل شناخت اجسام خطرناک مانورهای اورژانسی CPR و تشخیص نشانه های اولیه باشد. این آموزش ها باید نه تنها در محیط های پزشکی بلکه در مدارس باشگاه ها رستوران ها و حتی خانه ها نیز ارائه شوند.

روش های پیشگیری در خانه و محیط های عمومی

در خانه مراقبت از کودکان و سالمندان جداسازی خوراکی های ریز و اسباب بازی های کوچک و نظارت هنگام غذا خوردن از ساده ترین و موثرترین راه ها است. همچنین ایجاد فرهنگ «غذا خوردن آرام» و آموزش بلع صحیح مخصوصاً در سالمندان و افراد با اختلال بلع از پیشگیری های اساسی محسوب می شود.

در محیط های عمومی نصب تابلوهای هشدار آموزش کارکنان رستوران و مراکز خرید و آماده سازی کیت های کمک های اولیه می تواند در مواقع بحران تفاوت بزرگی ایجاد کند. تجربه نشان داده است که بسیاری از موارد خفگی که در فضاهای عمومی رخ داده اند با آموزش کارکنان و استفاده به موقع از مانورها به راحتی مدیریت شده اند.

آموزش عملی و تمرین مانورها

یادگیری تئوری کافی نیست تمرین عملی مانورها و شبیه سازی شرایط بحرانی به افراد کمک می کند تا در لحظه واقعی با دقت و سرعت عمل کنند. کلاس های عملی کمک های اولیه و مانورهای اورژانسی با استفاده از مانکن ها و شبیه سازی شرایط واقعی مهارت ها را تثبیت می کنند و اعتماد به نفس نجات دهنده را افزایش می دهند.

همچنین تکرار دوره ای این آموزش ها اهمیت دارد زیرا تکنیک ها ممکن است به مرور زمان فراموش شوند. سازمان های جهانی مانند WHO و Red Cross تأکید می کنند که تکرار و بروزرسانی دوره های آموزش کمک های اولیه کلید موفقیت در پیشگیری از خفگی و کاهش آسیب ها است.

کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی در محیط کار و فضاهای عمومی

محیط های کاری و عمومی مانند رستوران ها مدارس دفاتر و سالن های کنفرانس از جمله مکان هایی هستند که وقوع خفگی در آن ها می تواند شدید و خطرناک باشد. جمعیت زیاد و عدم آمادگی کارکنان ریسک حادثه را افزایش می دهد. به همین دلیل داشتن برنامه های آموزشی منظم و آگاهی کارکنان نسبت به کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی یک الزام جدی است.

آموزش کارکنان باعث می شود که واکنش به موقع منظم و ایمن باشد و از تشدید آسیب جلوگیری کند.در محیط عمومی وجود تجهیزات ساده مانند مانکن برای تمرین تابلوهای آموزشی و کتب راهنمای کمک های اولیه می تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.

تجربه نشان داده است که افراد آموزش دیده می توانند حتی قبل از رسیدن اورژانس اقدامات مؤثری انجام دهند و شانس بقا را تا حد زیادی افزایش دهند. مدیریت سریع و صحیح حادثه نه تنها جان فرد گرفتار را نجات می دهد بلکه از ایجاد ترس و هرج ومرج در جمع نیز جلوگیری می کند.

اقدامات کارکنان در مواجهه با خفگی

اولین گام برای کارکنان شناسایی سریع علائم خفگی و تعیین شدت انسداد است. در موارد خفیف هدایت فرد به سرفه مؤثر و آرام سازی او کافی است اما در انسداد کامل باید مراحل ضربه پشت و فشار شکمی به صورت استاندارد اجرا شود. اگر فرد بیهوش شد CPR باید فوراً آغاز شود و تماس با اورژانس برقرار شود.

تجربه عملی نشان می دهد که تقسیم وظایف میان شاهدان حادثه بسیار مؤثر است یکی مسئول تماس با اورژانس و دیگری مسئول اجرای مانورها باشد. این روش باعث کاهش زمان تأخیر و افزایش موفقیت اقدامات کمک های اولیه می شود.

پیشگیری و آموزش کارکنان

آموزش کارکنان شامل یادگیری مانورها نحوه تشخیص علائم خفگی و تمرین شبیه سازی شرایط واقعی است. همچنین باید برنامه هایی برای پیشگیری از خفگی طراحی شود مانند محدود کردن دسترسی به اجسام کوچک نظارت هنگام مصرف خوراکی و آموزش رفتار صحیح در زمان بحران.

همچنین تکرار دوره های آموزشی در فواصل منظم بسیار مهم است زیرا تکنیک ها ممکن است با گذشت زمان فراموش شوند. بر اساس گزارش American Red Cross محیط هایی که کارکنان در آن ها دوره های منظم کمک های اولیه و CPR دیده اند توانسته اند بیش از 80% از حوادث خفگی را بدون آسیب جدی مدیریت کنند.

نقش آموزش CPR در تکمیل کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

احیای قلبی ریوی (CPR) یکی از مهارت های حیاتی است که مکمل تمام اقدامات کمک های اولیه در خفگی و انسداد راه هوایی محسوب می شود. زمانی که انسداد کامل منجر به بیهوشی فرد شود تلاش های معمول مانند ضربه پشت یا فشار شکمی ممکن است کافی نباشد.

در این شرایط CPR به بازگرداندن جریان هوا و خون رسانی به مغز و اندام های حیاتی کمک می کند و شانس بقای بیمار را تا حد زیادی افزایش می دهد.

آموزش CPR باید همراه با تمرین عملی انجام شود زیرا تشخیص سریع انسداد نحوه قرارگیری صحیح دستان و ریتم فشردن قفسه سینه از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش های American Heart Association (AHA) نشان داده اند که شروع سریع CPR توسط شاهدان حادثه می تواند شانس زنده ماندن فرد را تا 2–3 برابر افزایش دهد حتی قبل از رسیدن تیم اورژانس.

CPR برای بزرگسالان در مواقع خفگی

در بزرگسالان اگر فرد بیهوش شد ابتدا باید راه هوایی بررسی شود و سپس فشرده سازی قفسه سینه آغاز شود. ریتم استاندارد CPR معمولاً 30 فشردن قفسه سینه و 2 تنفس مصنوعی است. این کار باعث می شود جریان اکسیژن به مغز و قلب حفظ شود و احتمال آسیب مغزی کاهش یابد. همچنین CPR می تواند با جابجایی جسم خارجی راه هوایی را باز کند و امکان تنفس را فراهم کند.

اجرای CPR باید با دقت و سرعت مناسب انجام شود و در صورت وجود دیگر نجات دهندگان تقسیم وظایف می تواند اثرگذاری را بیشتر کند. یکی مسئول فشردن قفسه سینه باشد و دیگری مسئول تماس با اورژانس یا آماده سازی تجهیزات کمک های اولیه.

CPR برای نوزادان و کودکان

در نوزادان و کودکان CPR تفاوت هایی با بزرگسالان دارد. شدت فشار و تعداد فشردن قفسه سینه باید متناسب با سن و وزن کودک تنظیم شود. علاوه بر این دهان و بینی نوزاد باید با دقت پوشانده شود تا هوا به طور مؤثر وارد ریه ها شود. تمرین و آموزش عملی در کلاس های کمک های اولیه برای والدین و مراقبین یکی از کلیدهای نجات جان کودکان در موارد خفگی است.

سازمان های بین المللی توصیه می کنند که حتی افراد بدون تجربه قبلی با راهنمایی تلفنی اورژانس و آموزش های عملی اولیه می توانند CPR مؤثر انجام دهند. این آموزش ها نشان داده اند که ترکیب مانورهای اورژانسی + CPR بیشترین احتمال نجات را در خفگی فراهم می کند.

رخدادهای مهم در کمک های اولیه برای خفگی و انسداد راه هوایی

واکنش ها و اظهارنظر مسئولین

• سازمان جهانی بهداشت (WHO) «آگاهی و آموزش عمومی اولین خط دفاعی در مقابل خفگی است.»
• American Heart Association (AHA) «شروع سریع CPR توسط شاهدان حادثه می تواند شانس بقای فرد را دو تا سه برابر افزایش دهد.»
• وزارت بهداشت ایران «برگزاری دوره های آموزش کمک های اولیه و مانورهای اورژانسی در مدارس و محیط های عمومی ضرورت دارد.»

سوالات متداول

1.خفگی چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

خفگی (Choking) زمانی رخ می دهد که جسم خارجی یا انسداد مانع ورود و خروج هوا از راه هوایی شود. علائم شامل عدم توانایی سرفه حرف زدن یا نفس کشیدن است.

2.اولین اقدام در خفگی خفیف چیست؟

در خفگی خفیف فرد باید تشویق به سرفه مؤثر شود و آرامش او حفظ گردد.

3.چه زمانی باید مانور هایملیخ را انجام داد؟

اگر انسداد کامل باشد و فرد قادر به سرفه یا تنفس نباشد مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver) باید بلافاصله انجام شود.

4.CPR چه زمانی لازم است؟

اگر فرد بیهوش شود یا نفس نکشد CPR (احیای قلبی ریوی) باید بلافاصله آغاز شود.

5.چگونه می توان از خفگی در کودکان پیشگیری کرد؟

اجسام کوچک و خوراکی های گرد باید از دسترس کودکان دور نگه داشته شود و آموزش های کمک های اولیه برای والدین و مراقبین ضروری است.

6.چه تفاوتی بین کمک های اولیه برای نوزادان و بزرگسالان وجود دارد؟

در نوزادان از فشار شکمی استفاده نمی شود و ترکیب ضربه پشت + فشار قفسه سینه با شدت کنترل شده اجرا می شود در حالی که بزرگسالان از ضربه پشت و مانور هایملیخ استفاده می کنند.