سیتالوپرام (Citalopram)

دارو سیتالوپرام (Citalopram) یکی از داروهای رایج در گروه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که بیشتر برای درمان اختلالات افسردگی و اضطرابی مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو توانسته در سال های اخیر توجه بسیاری از روان پزشکان و بیماران را به خود جلب کند به ویژه به دلیل اثربخشی بالا و تحمل پذیری مناسب آن در بسیاری از بیماران. در این مقاله به بررسی جامع داروی سیتالوپرام از دیدگاه علمی کاربردی و بالینی می پردازیم.

دارو سیتالوپرام چیست

سیتالوپرام یک داروی ضدافسردگی است که با افزایش سطح سروتونین در مغز باعث بهبود خلق وخو کاهش اضطراب و کنترل افکار منفی می شود. این دارو ابتدا در دهه 1990 توسط شرکت داروسازی Lundbeck تولید شد و اکنون با نام های تجاری مختلفی مانند Celexa نیز شناخته می شود. سیتالوپرام اغلب به عنوان خط اول درمان برای افسردگی اساسی و اضطراب تجویز می شود.

موارد مصرف دارو سیتالوپرام

سیتالوپرام عمدتاً برای درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD) تجویز می شود اما کاربرد آن به این مورد محدود نمی شود. از جمله موارد مصرف دیگر آن می توان به اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) اختلال اضطراب فراگیر (GAD) اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) اختلال هراس (Panic Disorder) و گاهی اختلال پس از سانحه (PTSD) اشاره کرد. همچنین در برخی موارد خاص از سیتالوپرام برای کاهش علائم یائسگی مانند گرگرفتگی یا برای درمان زودانزالی نیز استفاده شده است.

نحوه مصرف دارو سیتالوپرام

سیتالوپرام معمولاً به صورت قرص خوراکی و در دوزهای 10 20 و 40 میلی گرم عرضه می شود. پزشکان اغلب درمان را با دوز پایین (مثلاً 10 یا 20 میلی گرم در روز) آغاز کرده و در صورت نیاز دوز را به تدریج افزایش می دهند. مصرف این دارو معمولاً یک بار در روز در صبح یا شب و همراه یا بدون غذا انجام می شود. مهم است که مصرف دارو به صورت منظم و طبق دستور پزشک انجام شود و قطع ناگهانی آن بدون مشورت پزشک خطرناک است.

فواید دارو سیتالوپرام

سیتالوپرام مزایای بسیاری دارد که آن را به انتخابی محبوب در درمان اختلالات روان پزشکی تبدیل کرده است. از جمله فواید آن می توان به موارد زیر اشاره کرد

اثربخشی بالا در کاهش علائم افسردگی و اضطراب

تحمل پذیری بهتر نسبت به داروهای قدیمی تر مانند تری سایکلیک ها

نیمه عمر طولانی که به تثبیت سطح دارو در خون کمک می کند

کاهش افکار خودکشی در برخی بیماران با افسردگی شدید پس از چند هفته درمان

عوارض جانبی دارو سیتالوپرام

مانند همه داروها سیتالوپرام نیز ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. برخی از عوارض شایع آن عبارت اند از

تهوع

خشکی دهان

خواب آلودگی یا بی خوابی

تعریق زیاد

کاهش میل جنسی یا اختلال در عملکرد جنسی

لرزش دست در موارد نادر مصرف سیتالوپرام ممکن است باعث بروز سندرم سروتونین اختلالات ریتم قلب (طولانی شدن QT) یا واکنش های آلرژیک شدید شود.

تداخل دارویی دارو سیتالوپرام

سیتالوپرام ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد و باعث افزایش خطر عوارض شود. از جمله داروهایی که با سیتالوپرام تداخل دارند می توان به

سایر داروهای ضدافسردگی مانند MAOIها (مثلاً فنلزین یا ترانیل سیپرومین)

داروهای ضدانعقاد خون مانند وارفارین

داروهای ضدتشنج

داروهای قلبی مانند آمیودارون

مسکن های قوی و مواد مخدر مانند ترامادول

مکمل هایی مانند سنت جانز وورت (گیاه هزارچشم) اشاره کرد. قبل از شروع مصرف سیتالوپرام باید تمامی داروهای مصرفی بیمار بررسی شود.

چه کسانی نباید از سیتالوپرام استفاده کنند

سیتالوپرام برای همه مناسب نیست. گروه هایی که نباید از این دارو استفاده کنند عبارت اند از

افرادی که در دو هفته گذشته از داروهای MAOI استفاده کرده اند

بیمارانی با سابقه طولانی شدن فاصله QT در نوار قلب

افراد دچار نارسایی شدید کبدی یا کلیوی بدون نظارت پزشک

بیماران دارای سابقه صرع کنترل نشده

افراد با حساسیت شناخته شده به سیتالوپرام یا سایر SSRIs

نکات مهم و هشدارها درباره سیتالوپرام

پیش از شروع مصرف سیتالوپرام و در طول درمان رعایت نکات زیر اهمیت زیادی دارد

شروع درمان ممکن است باعث تشدید موقت اضطراب یا بی قراری شود که معمولاً طی 1 تا 2 هفته برطرف می شود.

به هیچ عنوان دارو را به صورت ناگهانی قطع نکنید. قطع تدریجی و تحت نظر پزشک ضروری است.

مصرف الکل همزمان با سیتالوپرام ممکن است اثرات آرام بخشی دارو را تشدید کند.

برای بانوان باردار یا شیرده مصرف دارو باید با احتیاط و صرفاً در صورت نیاز جدی تجویز شود.

در بیماران مسن خطر عوارض قلبی بیشتر است و باید با دوز پایین تری شروع شود.

پرسش های رایج درباره دارو سیتالوپرام

1. چقدر زمان لازم است تا سیتالوپرام اثر کند؟

اثرات ضدافسردگی سیتالوپرام معمولاً طی 2 تا 4 هفته ظاهر می شوند. در برخی بیماران ممکن است زمان بیشتری لازم باشد.

2. آیا سیتالوپرام اعتیادآور است؟

 خیر سیتالوپرام جزء داروهای اعتیادآور محسوب نمی شود اما قطع ناگهانی آن می تواند علائم ترک به دنبال داشته باشد.

3. آیا سیتالوپرام باعث افزایش وزن می شود؟

در برخی افراد ممکن است افزایش وزن جزئی دیده شود اما این اثر جانبی در همه رخ نمی دهد و اغلب قابل کنترل است.

4. آیا مصرف سیتالوپرام در درازمدت بی خطر است؟

 بله در صورت تجویز و پیگیری منظم توسط پزشک سیتالوپرام می تواند برای مدت طولانی بدون مشکل مصرف شود.

5. آیا می توانم سیتالوپرام را همراه با مکمل های گیاهی مصرف کنم؟

 خیر برخی مکمل های گیاهی مانند سنت جانز وورت می توانند با سیتالوپرام تداخل داشته باشند و باعث سندرم سروتونین شوند.

 تأکید می شود که مصرف سیتالوپرام تنها باید تحت نظر پزشک انجام شود و خوددرمانی با این دارو به شدت منع می شود. انتخاب نوع دارو دوز مناسب و مدت زمان مصرف نیازمند بررسی دقیق وضعیت روانی و جسمی بیمار است.