جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل
در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ (مصادف با ۲۳ خرداد ۱۴۰۴) یک درگیری نظامی گسترده و ناگهانی میان جمهوری اسلامی ایران و کشور اسرائیل آغاز شد. این جنگ با مجموعه ای از حملات غافلگیرکننده از سوی ارتش اسرائیل علیه تأسیسات کلیدی نظامی و هسته ای ایران شکل گرفت. هم زمان نیروهای ویژه اسرائیلی اقدام به ترور چندین فرمانده ارشد نظامی دانشمندان برجسته هسته ای و برخی سیاستمداران کلیدی ایران کردند.
زمان پایان رسمی جنگ ایران و اسرائیل
پس از گذشت ۱۲ روز نبرد سنگین این جنگ سرانجام در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵ (۳ تیر ۱۴۰۴) با توافق آتش بس دوجانبه به پایان رسید. این آتش بس با میانجی گری کشور قطر و ایالات متحده آمریکا بین دو طرف برقرار شد و اگرچه در ساعات ابتدایی با چندین نقض روبه رو شد اما همچنان به صورت رسمی پابرجاست.
نیروهای اسرائیلی علاوه بر ترورها به سامانه های دفاع هوایی و برخی زیرساخت های حساس ایران آسیب های قابل توجهی وارد کردند. در مقابل ایران با شلیک موشک های متعدد به پایگاه ها و شهرهای اسرائیل پاسخ داد و متحدانش از جمله حوثی ها نیز حملات موشکی به سمت اسرائیل انجام دادند.
واکنش های بین المللی و نقش ایالات متحده
ایالات متحده آمریکا با پشتیبانی از اسرائیل علاوه بر دفاع در برابر حملات موشکی و پهپادی ایران در روز نهم جنگ به سه سایت هسته ای ایران حمله کرد. حوثی ها این حملات را اعلان جنگ دانسته و آتش بس قبلی خود با آمریکا را لغو کردند.
در نهایت با میانجی گری آمریکا و قطر ایران و اسرائیل در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵ به یک آتش بس دوطرفه دست یافتند. با وجود نقض های اولیه این آتش بس همچنان پابرجاست.
ریشه ها و پیش زمینه تنش های ایران و اسرائیل
این درگیری به عنوان اوج بحران و دشمنی طولانی مدت بین ایران و اسرائیل تلقی می شود. طی سال ها ایران مشروعیت اسرائیل را زیر سؤال برده و خواستار نابودی آن شده است. از سوی دیگر اسرائیل برنامه هسته ای ایران را خطری بزرگ برای خود می داند.
در سال ۲۰۱۵ توافق هسته ای بین ایران و شش کشور دیگر به منظور محدود کردن برنامه هسته ای ایران امضا شد اما در ۲۰۱۸ آمریکا به صورت یکجانبه از آن خارج شد و تحریم ها را بازگرداند.
پس از آن ایران به غنی سازی اورانیوم ادامه داد و آژانس بین المللی انرژی اتمی نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران را از دست داد. در جریان بحران های خاورمیانه پس از حملات اکتبر ۲۰۲۳ و جنگ غزه درگیری ها به صورت مستقیم بین دو کشور شدت گرفت و حملات متقابل در سال های ۲۰۲۴ ادامه یافت.
تلفات و خسارات ناشی از درگیری ها
بر اساس گزارش های وزارت بهداشت ایران و گروه های حقوق بشری حملات اسرائیل منجر به کشته شدن چندین فرمانده نظامی ده ها دانشمند هسته ای و بیش از ۹۰۰ غیرنظامی ایرانی شده است. همچنین بیش از ۷۰ زن و کودک در حملات اولیه جان خود را از دست دادند. تأسیسات هسته ای نطنز و اصفهان دچار خسارت شدند اما فردو سالم ماند.
اسرائیل علاوه بر تأسیسات نظامی زیرساخت های عمومی مانند بیمارستان ها را نیز هدف قرار داد. ایران نیز با پرتاب بیش از ۹۵۰ موشک اهدافی در اسرائیل از جمله مناطق مسکونی دانشگاه ها فرودگاه و بیمارستان ها را مورد حمله قرار داد که در نتیجه ۲۸ غیرنظامی اسرائیلی کشته شدند.
واکنش های حقوقی و سیاسی جهانی
کارشناسان حقوق بین الملل حملات اسرائیل را نقض قوانین بین المللی دانسته اند و چندین کشور از جمله بولیوی برزیل ، چین ، کوبا ، روسیه و آفریقای جنوبی این دیدگاه را تأیید کردند. حملات اسرائیل از سوی کشورهای جهان اسلام به شدت محکوم شد.
در حالی که آلمان اوکراین و آمریکا حمایت خود را اعلام و خواستار توافق هسته ای سریع شدند. برخی کشورهای غربی از جمله کانادا فرانسه و بریتانیا حق دفاع اسرائیل را پذیرفتند و روسیه نیز حق دفاع ایران را تأیید کرد. سازمان ملل متحد نیز با ابراز نگرانی از افزایش تنش ها خواستار خویشتن داری طرفین شد.
زمینه تنش های هسته ای میان ایران و اسرائیل
توافق هسته ای برجام و خروج آمریکا
در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴ خورشیدی) ایران با امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان موافقت کرد. این توافق با هدف محدودسازی توسعه برنامه هسته ای صلح آمیز ایران و کاهش تحریم ها صورت گرفت. باراک اوباما رئیس جمهور وقت ایالات متحده یکی از اصلی ترین حامیان این توافق بود.
اما در سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۷ خورشیدی) دونالد ترامپ رئیس جمهور بعدی آمریکا به صورت یک جانبه از برجام خارج شد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که گزارش های رسمی آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می داد ایران همچنان به تعهداتش پایبند است. در واکنش ایران نیز به تدریج سطح غنی سازی اورانیوم خود را افزایش داد.
افزایش سطح غنی سازی اورانیوم و ترور قاسم سلیمانی
در سال ۲۰۱۹ میلادی (۱۳۹۸) پس از ترور سپهبد قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده ایران اعلام کرد دیگر به محدودیت های برجام پایبند نخواهد بود. تا سال ۲۰۲۱ میلادی (۱۴۰۰) ایران موفق شد اورانیوم را تا خلوص ۶۰٪ غنی سازی کند که این سطح بسیار نزدیک به خلوص موردنیاز برای ساخت سلاح هسته ای است.
در می ۲۰۲۵ (اردیبهشت ۱۴۰۴) آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران ۴۰۹ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰٪ در اختیار دارد. این میزان موجب نگرانی شدید غرب شد به ویژه زمانی که یک روز پیش از حمله اسرائیل آژانس برای نخستین بار در ۲۰ سال گذشته اعلام کرد که ایران دیگر به تعهدات هسته ای خود پایبند نیست.
برنامه ریزی برای سایت های جدید هسته ای
در پی گزارش آژانس ایران از راه اندازی سومین سایت غنی سازی جدید تحت نظارت رسمی آژانس خبر داد. این اقدام در حالی صورت گرفت که تحلیل گران هشدار دادند سطح فعالیت های ایران بسیار فراتر از اهداف غیرنظامی قابل توجیه است.
بر اساس تخمین های امنیتی غرب ایران می تواند طی ۷ روز به اندازه کافی اورانیوم با غنای تسلیحاتی برای ساخت ۱ بمب هسته ای تولید کند و طی ۳۰ روز ذخیره کافی برای تولید ۷ بمب در اختیار داشته باشد.
دیدگاه ایران درباره سلاح های هسته ای
ایران بارها تأکید کرده که به دنبال ساخت سلاح هسته ای نیست. علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران فتوایی صادر کرده است که توسعه و استفاده از سلاح هسته ای را “غیراخلاقی” می داند. با این حال منابع غربی مدعی هستند ایران در دهه ۱۳۷۰ خورشیدی پروژه ای تحت عنوان پروژه آماد برای ساخت سلاح هسته ای آغاز کرده بود ادعایی که از سوی ایران همواره رد شده است.
گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی و جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز تأیید می کنند که ایران از سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی) تاکنون برنامه فعالی برای توسعه تسلیحات هسته ای نداشته است.
ضرب الاجل آمریکا پیش از جنگ
در فروردین ۱۴۰۴ (مارس ۲۰۲۵) دولت ترامپ بار دیگر اعلام کرد که مذاکراتی میان ایران و ایالات متحده در خصوص برنامه هسته ای در جریان است. کاخ سفید اعلام کرد که ایران ۲ ماه فرصت دارد تا به توافقی جدید دست یابد. این ضرب الاجل دقیقاً یک روز پیش از آغاز حملات اسرائیل به پایان رسید و به نوعی زمینه ساز تشدید بحران شد.
آغاز درگیری مستقیم ایران و اسرائیل پس از سال ها تنش نیابتی
در پی حملات گسترده ۷ اکتبر ۲۰۲۳ توسط گروه حماس به اسرائیل دولت اسرائیل با هدف تغییر معادلات منطقه ای راهبرد جدیدی را علیه محور مقاومت آغاز کرد. این راهبرد منجر به درگیری های شدید در نوار غزه و سپس حمله نظامی به خاک لبنان در سال ۲۰۲۴ شد. در این تحولات حزب الله لبنان متحمل خسارات سنگینی شد و با فشارهای داخلی نیز روبرو گردید. گروه حماس نیز تا حد زیادی تضعیف شد و در ادامه سوریه پس از سقوط دولت بشار اسد روابط رسمی خود را با ایران قطع کرد.
تا اواسط سال ۲۰۲۵ تنها حوثی های یمن و برخی گروه های شبه نظامی در عراق باقی مانده بودند که البته آن ها نیز توان عملیاتی خود را به طور قابل توجهی از دست داده بودند. اگرچه پیش تر تنش ها میان ایران و اسرائیل در قالب جنگ نیابتی جریان داشت اما برای نخستین بار در سال ۲۰۲۴ این دو کشور به صورت مستقیم و آشکار به یکدیگر حمله کردند.
حملات متقابل ایران و اسرائیل در سال ۲۰۲۴
در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۴ (مصادف با ۱۲ فروردین ۱۴۰۳) حمله هوایی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق منجر به کشته شدن چندین افسر ایرانی شد. ایران نیز بلافاصله در همان ماه با انجام حملاتی تلافی جویانه پاسخ داد و اسرائیل نیز متقابلاً ایران را هدف قرار داد.
در تیر ۱۴۰۳ (ژوئیه ۲۰۲۴) اسرائیل اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس را در تهران ترور کرد این اقدام نقطه عطف دیگری در تشدید درگیری ها میان دو کشور بود. همچنین در اکتبر ۲۰۲۴ (مهر ۱۴۰۳) ایران و اسرائیل مجدداً دست به حملات متقابل زدند که ابعاد تنش ها را وارد مرحله ای جدید کرد.
مقدمات فوری جنگ ایران و اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵
در تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۲۵ (۲۲ خرداد ۱۴۰۴) شبکه خبری ABC گزارش داد که اسرائیل در حال آماده سازی برای عملیات نظامی مستقیم علیه ایران است. تنها چند ساعت بعد گزارش CBS نشان داد که مقامات آمریکایی مطلع شده اند اسرائیل برای حمله “کاملاً آماده” است. دولت ترامپ در آن زمان در حال بررسی گزینه هایی برای حمایت از اسرائیل بود بی آنکه مستقیماً فرماندهی عملیات را در اختیار بگیرد.
روز بعد سفارت آمریکا در اورشلیم حرکت کارکنان خود را محدود کرد. با این حال مایک هاکبی سفیر وقت ایالات متحده در اسرائیل اعلام کرد که بعید است اسرائیل بدون تایید رسمی دولت ترامپ وارد عملیات شود.
نقش ایالات متحده و هماهنگی با اسرائیل پیش از حمله
پیش از آغاز حمله اسرائیل اطمینان داده بود که بدون اطلاع قبلی به آمریکا حمله نخواهد کرد. دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت ایالات متحده پیش از حمله با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت وگو کرد و پس از آن اذعان داشت که از جزئیات عملیات مطلع بوده است.
در بریتانیا نیز مقامات وزارت امور خارجه و وزارت دفاع از قصد اسرائیل برای حمله به ایران مطلع بودند اما هنوز به طور رسمی مشخص نشده که این اطلاع رسانی از سوی دولت اسرائیل انجام شده باشد یا نه. بر اساس اطلاعات منابع اسرائیلی دولت این کشور از دولت ترامپ خواسته بود که در آستانه حمله با آن ها همراه شود.
فشارهای داخلی و بین المللی بر اسرائیل پیش از حمله
در هفته های منتهی به آغاز حمله به ایران دولت اسرائیل تحت فشار سنگین بین المللی قرار داشت. دلیل اصلی این فشارها بحران انسانی در غزه و خطر قحطی گسترده در این منطقه بود. حتی برخی از نزدیک ترین متحدان اروپایی اسرائیل نیز از تلفات غیرنظامیان و نابودی زیرساخت های حیاتی در غزه انتقاد کرده بودند. اتحادیه اروپا اعلام کرد که در حال بازنگری در قرارداد تجارت آزاد خود با اسرائیل است.
برخی کارشناسان سیاسی و روزنامه نگاران از جمله خاویر ابوعید تامارا دیویسون و کیومرث صمدی اظهار داشتند که حمله به ایران می تواند تلاشی برای منحرف کردن افکار عمومی جهان از فجایع انسانی در غزه تلقی شود. نسرین مالک نیز تحلیل کرد که اسرائیل با این حمله در تلاش است تا حمایت از دست رفته اروپا را بازگرداند.
در نهایت روز قبل از آغاز حمله به ایران اسرائیل ارتباطات غزه با جهان خارج را با نابودی زیرساخت های ارتباطی این منطقه قطع کرد اقدامی که نشانه ای جدی از آمادگی برای جنگی بزرگ تر تلقی شد.
آغاز عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵
در نخستین ساعات روز ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ ارتش اسرائیل (IDF) عملیات نظامی گسترده ای را علیه ایران آغاز کرد. این عملیات با تمرکز بر تأسیسات هسته ای زیرساخت های نظامی و پایگاه های کلیدی آغاز شد. تا ساعت ۰۶ ۳۰ به وقت محلی اسرائیل نیروی هوایی اسرائیل پنج موج حمله هوایی را به اجرا گذاشت که شامل ده ها هدف در سراسر ایران بود. این اهداف شامل سایت های مرتبط با برنامه هسته ای محل سکونت فرماندهان ارشد نظامی و پایگاه های راهبردی بودند.
نقش موساد و اقدامات خرابکارانه در پشتیبانی از حملات
هم زمان با حملات هوایی موساد – سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل – عملیات هایی مخفیانه را برای تخریب سامانه های پدافند هوایی و زیرساخت های موشکی ایران به اجرا گذاشت. طبق اعلام منابع رسمی مأموران موساد موفق شدند با قاچاق سلاح های هدایت شونده به داخل خاک ایران و انجام عملیات ویژه بستر لازم برای برتری هوایی ارتش اسرائیل را فراهم کنند.
به گفته مقامات اسرائیلی موساد همچنین پایگاهی پهپادی مخفی در نزدیکی تهران تأسیس کرده بود که در این عملیات به طور فعال مورد استفاده قرار گرفت.
اعلام وضعیت فوق العاده و هدف گذاری اسرائیل
در ساعت ۰۳ ۰۰ بامداد به وقت تهران وزیر دفاع اسرائیل یسرائیل کاتس وضعیت فوق العاده ملی اعلام کرد و نسبت به حملات احتمالی موشکی و پهپادی ایران هشدار داد. آژیرهای هشدار در سرتاسر اسرائیل به صدا درآمدند اگرچه تا آن زمان ایران واکنشی عملی نشان نداده بود.
کاتس عملیات اسرائیل را «حمله پیش دستانه» توصیف کرد و بر اساس اطلاعات IDF این حمله زمانی طراحی شد که مشخص شد ایران مقدار کافی اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد که می تواند ظرف چند روز تا ۱۵ سلاح هسته ای تولید کند.
نتانیاهو و آغاز عملیات «شیر برخاسته»
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در بیانیه ای رسمی از آغاز عملیات نظامی با عنوان «شیر برخاسته» خبر داد. وی تأکید کرد که ایران ممکن است ظرف چند ماه یا حتی کمتر قادر به تولید سلاح هسته ای باشد و اسرائیل نمی تواند در برابر چنین تهدیدی دست روی دست بگذارد.
هدف این عملیات تأسیسات هسته ای در نطنز دانشمندان هسته ای و مراکز موشک های بالستیک ایران اعلام شد. نتانیاهو همچنین مدعی شد که این اقدام نه تنها برای امنیت اسرائیل بلکه برای دفاع از کشورهای عرب منطقه در برابر ایران صورت گرفته است. او افزود که این عملیات «تا هر زمان که لازم باشد» ادامه خواهد داشت.
خسارات و انفجارهای شدید در تهران و نطنز
شاهدان عینی در سراسر تهران گزارش دادند که انفجارهای شدید و آتش سوزی های پیاپی در نزدیکی پایگاه های نظامی و مناطق مسکونی مسئولان ارشد نظامی رخ داده است. به ویژه در شهرک محلاتی – منطقه ای در شرق تهران محل زندگی افسران بلندپایه سپاه پاسداران – چندین منزل مسکونی هدف حمله قرار گرفت.
بر اساس گزارش خبرگزاری فارس مقر فرماندهی سپاه در تهران نیز دچار حریق شد. هم زمان پایگاه های موشکی و زیرزمینی در اطراف پایتخت آسیب دیدند.
در استان اصفهان انفجارهایی مهیب در نزدیکی سایت هسته ای نطنز به وقوع پیوست. رسانه های دولتی ایران وقوع این انفجارها را تأیید کرده اند. در سایت نطنز دو مرکز اصلی غنی سازی وجود دارد
- FEP (تأسیسات زیرزمینی غنی سازی سوخت)
- PFEP (تأسیسات سطحی آزمایشی غنی سازی)
هدف قرار گرفتن این تأسیسات به عنوان یکی از جدی ترین ضربه ها به برنامه هسته ای ایران تلقی می شود.
حمله به سایر سایت های هسته ای
علاوه بر نطنز سایت های هسته ای خنداب و خرم آباد نیز مورد حمله قرار گرفتند. منابع مستقل گزارش داده اند که بخش هایی از تأسیسات این دو سایت دچار آسیب جدی شده اند هرچند جزییات دقیقی از میزان تخریب منتشر نشده است.
حملات ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵ ادامه تشدید تنش ها میان ایران و اسرائیل
در ساعات اولیه صبح ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵ منابع خبری ایرانی گزارش دادند که فرودگاه بین المللی مهرآباد تهران هدف یک حمله قرار گرفته است. این حادثه با آتش سوزی گسترده در محوطه فرودگاه همراه بود. خبرگزاری فارس اعلام کرد که دو پرتابه در مناطق اطراف فرودگاه سقوط کرده اند.
در همان روز سامانه های پدافند هوایی ایران با پرتابه های اسرائیلی بر فراز آسمان اصفهان درگیر شدند. از سوی دیگر نیروهای نظامی ایران چندین پهپاد شناسایی اسرائیلی را در مناطق شمال غربی ایران سرنگون کردند و تبادل آتش در برخی مناطق گزارش شد.
اسرائیل «راه به سوی تهران هموار شده است»
در بیانیه ای رسمی ایال زمیر رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل و تومر بار فرمانده نیروی هوایی اعلام کردند که «راه به سوی تهران هموار شده است». اندکی بعد ارتش اسرائیل تأیید کرد که یک تأسیسات زیرزمینی در غرب ایران محل ذخیره ده ها موشک بالستیک و کروز هدف حمله قرار گرفته و نابود شده است.
تأیید کشته شدن دو فرمانده ارشد ایرانی
دولت ایران رسماً مرگ دو فرمانده ارشد نظامی را تأیید کرد
- سرلشکر غلامرضا محرابی معاون اطلاعات ستاد کل نیروهای مسلح
- سرلشکر مهدی ربانی معاون عملیات
در همین حال ایران بدون ارائه سند یا مدرک ادعا کرد که موفق به سرنگونی سه جنگنده F-35 اسرائیلی شده و دو خلبان آن ها را بازداشت کرده است.
هدف گیری تأسیسات نفت و گاز در بوشهر
طبق اعلام وزارت نفت ایران دو میدان نفت و گاز در استان بوشهر هدف حمله قرار گرفتند
- سکو فاز ۱۴ میدان گازی پارس جنوبی
- پالایشگاه گاز فجر جم
این حملات منجر به آتش سوزی های شدید و توقف تولید حداقل ۱۲ میلیون متر مکعب گاز شدند.
امداد گسترده در ۱۸ استان ایران
بر اساس گزارش جمعیت هلال احمر ایران حملات اسرائیل تا این زمان ۱۸ استان از مجموع ۳۱ استان ایران را تحت تأثیر قرار داده و ۱۴۱۴ نفر از نیروهای امدادی در عملیات نجات و کمک رسانی مشارکت داشته اند.
موج دوم حملات شبانه به تهران
در ساعت ۲۳ ۱۱ به وقت محلی ارتش اسرائیل از آغاز موج تازه ای از حملات خبر داد. در این حمله انبارهای نفت و بنزین در تهران هدف قرار گرفتند که باعث قطع برق در منطقه شهران شد.
اندکی بعد خبرگزاری تسنیم گزارش داد که مقر وزارت دفاع ایران و سازمان پژوهش های نوین دفاعی در تهران نیز مورد حمله قرار گرفته اند.
هشدار به غیرنظامیان در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵
در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵ ارتش اسرائیل بیانیه ای صادر کرد و از غیرنظامیان ایرانی خواست که از مناطق اطراف کارخانه های تسلیحاتی و پایگاه های نظامی در شیراز تخلیه کنند.
هم زمان گزارش هایی مبنی بر حمله به ساختمان وزارت دادگستری در تهران منتشر شد.
دوربردترین حمله هوایی اسرائیل مشهد
نیروی هوایی اسرائیل اعلام کرد که یک هواپیمای سوخت رسان ایرانی در فرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد مشهد هدف حمله قرار گرفته است. این حمله در فاصله حدود ۲,۳۰۰ کیلومتری از خاک اسرائیل انجام شد و به عنوان دوربردترین عملیات هوایی تاریخ این نیرو توصیف شد.
تلاش ایران برای میانجی گری و احیای مذاکرات
منابع خبری گزارش دادند که ایران از طریق کشورهای عمان و قطر به دنبال میانجی گری برای برقراری آتش بس و ازسرگیری مذاکرات هسته ای با ایالات متحده بوده است. ایران همچنین اعلام کرد که دو عضو احتمالی موساد را بازداشت کرده است.
ادامه حملات به اهداف نظامی و اطلاعاتی ایران
در ادامه عملیات اسرائیل با موشک های سطح به سطح به پایگاه های نظامی ایران حمله کرد. همچنین وزارت امور خارجه ایران نیز هدف حملات قرار گرفت.
در جریان این حملات محمد کاظمی رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به همراه معاونش کشته شدند.
انفجارهای مهیب در تهران
به طور هم زمان پنج بمب خودرویی در نقاط مختلف تهران منفجر شد. این انفجارها در نزدیکی مراکز دولتی و تأسیسات مرتبط با برنامه هسته ای رخ داد. خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از منابع آگاه مسئولیت این انفجارها را به اسرائیل نسبت داد اما یکی از مقامات اسرائیلی دخالت مستقیم را رد کرد.
اظهارات نتانیاهو جلوگیری از هولوکاست هسته ای
نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو در بیانیه ای جدید اعلام کرد که این حملات در «ساعت دوازدهم» برای جلوگیری از یک هولوکاست هسته ای انجام شده است. او ایران را به سرکوب مردم خود متهم کرد و خطاب به مردم ایران گفت که اکنون «انتخاب با شماست که قیام کنید یا نه».
16 ژوئن 2025 حملات هدفمند و ادعاهای متقابل
در این روز نیروهای دفاعی اسرائیل مرکز فرماندهی نیروی قدس در تهران را هدف حمله قرار دادند. یک مقام اسرائیلی در گفتگو با وال استریت ژورنال گفت که نشانه هایی از “فروپاشی” در تأسیسات هسته ای زیرزمینی نطنز دیده می شود. همچنین انفجارهایی در نزدیکی تأسیسات هسته ای فردو و نظامی پارچین گزارش شد.
سپاه حفاظت انصارالمهدی از کشته شدن فرمانده رضا نجفی و سرباز حسن رسولی در حمله به شهرستان ایجرود استان زنجان خبر داد. در همان روز اسماعیل فکری متهم به همکاری با اسرائیل اعدام شد.
سخنگوی ارتش اسرائیل ادعا کرد که 120 پرتابگر موشک ایران نابود شده اند و برتری هوایی کامل در آسمان تهران به دست آمده است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز از تسلط این کشور بر آسمان تهران سخن گفت.
بیمارستان فارابی کرمانشاه کارخانه موشکی کرمانشاه و ساختمان صدا و سیما هدف حملات قرار گرفتند. همچنین اسرائیل دستور تخلیه مناطق خاصی از تهران را صادر کرد.
17 ژوئن ترور فرمانده عالی ایران و تشدید حملات
در پی تشدید حملات سرلشکر علی شادمانی فرمانده جدید قرارگاه خاتم الانبیا توسط اسرائیل ترور شد. اسرائیل همچنین اعلام کرد چندین پایگاه موشکی تأسیسات پهپادی و جنگنده های اف-14 ایران را نابود کرده است.
به گزارش رسانه های داخلی در کاشان موشکی به یک پست بازرسی اصابت کرد و در تهران یک ساختمان مسکونی و بانک سپه هدف حمله سایبری قرار گرفتند. گروه هکری گنجشک درنده مسئولیت این حمله سایبری را پذیرفت.
آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که تأسیسات نطنز احتمالاً آسیب دیده است. ارتش ایران مدعی شد که 28 پرنده متخاصم از جمله یک پهپاد جاسوسی را ساقط کرده است که این ادعا از سوی اسرائیل رد شد.
18 ژوئن بمباران گسترده اهداف هسته ای و نظامی
در این روز 50 جت اسرائیلی 20 سایت از جمله کارخانه های موشک سازی و دانشگاه وابسته به سپاه در خجیر را هدف قرار دادند. آژانس انرژی اتمی تأیید کرد که مجتمع های تسا در کرج و تهران هدف حمله قرار گرفته اند.
پنج مظنون به همکاری با موساد دستگیر شدند. همچنین گزارشی از هک صداوسیما و پخش تصاویر اعتراضات منتشر شد. نیروی هوایی اسرائیل حملاتی به منطقه 18 شهرداری تهران پلیس امنیت عمومی و ساختمان هلال احمر انجام داد. در بعدازظهر 40 هدف نظامی دیگر با 25 جنگنده هدف قرار گرفتند.
سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد که تاکنون 1100 هدف در ایران مورد حمله قرار گرفته است. پنج هلیکوپتر AH-1 در کرمانشاه نابود شدند و در ادامه 60 جت دیگر به 20 هدف جدید در تهران حمله کردند.
19 ژوئن تخریب راکتور اراک و تهدیدات جدید
در این روز راکتور IR-40 در مجتمع اراک تخریب شد. اسرائیل اعلام کرد که خطر نشت مواد رادیواکتیو وجود ندارد. آژانس انرژی اتمی نیز غیرفعال بودن راکتور را تأیید کرد.
پهپادهای اسرائیلی نیروهای ایرانی مشغول تعمیر پرتابگرهای موشکی را هدف قرار دادند. نتانیاهو از همکاری بی نظیر با آمریکا سخن گفت و وزیر خارجه اسرائیل تهدید به ترور رهبر ایران کرد. کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ ظرف دو هفته درباره ورود آمریکا به جنگ تصمیم خواهد گرفت.
20 ژوئن ادامه حملات هوایی و ترور دانشمند هسته ای
در این روز اسرائیل مقر SPND و 35 پرتابگر موشکی را منهدم کرد. در تهران یک پایگاه بسیج و یک دانشمند هسته ای ترور شدند. حملات به زیرساخت های نظامی در غرب و مرکز ایران ادامه یافت.
اعتراضات گسترده در تهران تبریز مشهد قم یزد و… شکل گرفت. مقامات بلندپایه ای چون اژه ای و سرلشکر جعفری نیز در تجمعات حاضر شدند.
21 ژوئن حمله به اصفهان و ادامه ترورها
اسرائیل در این روز تأسیسات هسته ای اصفهان فرمانده نیروی قدس سعید ایزدی و خودروی بهنام شهریاری را هدف قرار داد. ایران کشته شدن سید ایثار طباطبایی قمشه را تأیید کرد.
کارگاه تولید سانتریفیوژ اصفهان تخریب شد و حملاتی به قم نجف آباد و تهران صورت گرفت. مقر فتا نیز آسیب دید. 60 جنگنده به مرکز ایران حمله و سه اف-14 را نابود کردند.
22 ژوئن تشدید بمباران در مرکز و غرب ایران
در این روز 20 جنگنده اسرائیلی ده ها هدف نظامی از جمله فرودگاه اصفهان و پدافند هوایی را بمباران کردند. دو جنگنده اف-5 ایران و هشت پرتابگر موشکی نابود شدند.
در یزد نیروگاه برق و یک پادگان نظامی هدف قرار گرفتند. حملات هم زمان به مناطق مختلف با پرتاب 60 مهمات انجام شد. اهداف شامل پایگاه امام حسین پادگان پهپادی و انبارهای موشکی بودند.
در ادامه حملاتی با 20 جنگنده به سایت های ماهواره ای راداری و موشکی در کرمانشاه همدان و تهران انجام شد.
حملات هوایی به تهران در 23 ژوئن
در نیمه شب 23 ژوئن اسرائیل حملات هوایی گسترده ای به شش پایگاه هوایی در مناطق غربی شرقی و مرکزی ایران انجام داد. این حملات شامل هدف قرار دادن باندهای پرواز تأسیسات زیرزمینی و یک هواپیمای سوخت رسان بود. در جریان این عملیات 15 جنگنده و هلیکوپتر ایرانی از جمله اف-14 اف-5 و ای اچ-1 منهدم شدند. همچنین اسرائیل پرتابگرها و انبارهای موشکی در شهر کرمانشاه را هدف گرفت. سپاه پاسداران نیز موفق شد یک پهپاد هرمس 900 اسرائیلی را در خرم آباد سرنگون کند.
اعدام جاسوس و حملات گسترده به تهران
رسانه های دولتی ایران خبر از اعدام محمد امین مهدوی شایسته به اتهام جاسوسی برای موساد دادند. در این روز حدود 50 جنگنده اسرائیلی حملات وسیعی به تهران انجام دادند و بیش از 100 مهمات را در مدت دو ساعت شلیک کردند. اهداف این حملات شامل مقر بسیج زندان اوین و زیرساخت های نظامی بود. اسرائیل مدعی کشته شدن صدها نیروی سپاه شد و ورودی زندان اوین و مسیرهای دسترسی به فردو را بمباران کرد. منابع ایرانی از قطعی برق در زندان اوین و حمله به دانشگاه شهید بهشتی گزارش دادند هرچند دانشگاه این موضوع را رد کرد. وزیر امور خارجه اسرائیل نیز پس از حمله به اوین شعار «زنده باد آزادی» را منتشر کرد.
اعلام آتش بس و ادامه تنش ها در 24 ژوئن
ساعت 00 00 به وقت گرینویچ در 24 ژوئن دونالد ترامپ در شبکه های اجتماعی اعلام کرد که آتش بس بین طرفین توافق شده است و از همه خواست آن را نقض نکنند. با این حال چند ساعت بعد مقامات اسرائیلی ایران را به نقض آتش بس با پرتاب موشک به جنوب و شمال اسرائیل متهم کردند که موجب حملات هوایی تلافی جویانه به تهران شد.
حمله هدفمند به آستانه اشرفیه
ساعت 01 17 صبح یک جنگنده اسرائیلی با استفاده از سه پرتابه دقیق شهر آستانه اشرفیه در استان گیلان را هدف قرار داد. در این حمله 16 نفر کشته و 26 نفر زخمی شدند. هدف این حمله سید محمدرضا صدیقی صابر بود که به عنوان یکی از دانشمندان هسته ای ایران و فردی تحریم شده توسط وزارت خزانه داری آمریکا شناخته می شود.
حملات ایالات متحده به تأسیسات هسته ای ایران
در تاریخ 22 ژوئن ایالات متحده آمریکا در حمایت از اسرائیل وارد عمل شد و بمب افکن های بی-2 را برای حمله به سه سایت هسته ای ایران شامل فردو نطنز و اصفهان اعزام کرد. رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ اعلام کرد که این تأسیسات «کاملاً نابود شده اند». اما دولت ایران اعلام کرد که سایت فردو آسیب جدی ندیده و تنها تونل های ورودی و خروجی این تأسیسات تخریب شده اند. گزارش های صداوسیما نیز تأیید کرد که خود تأسیسات آسیبی ندیده اند.
تصاویر ماهواره ای منتشر شده توسط آسوشیتد پرس پس از حملات نشان دهنده آسیب به کوهی بود که تأسیسات فردو زیر آن قرار دارد و همچنین دود خاکستری در هوا دیده می شد.
این تصاویر همچنین حفره های بزرگی در ورودی های تأسیسات که با خاک مسدود شده اند را نشان می دادند. پیش از این حملات تصاویر ماهواره ای افزایش فعالیت لجستیکی و حضور کامیون ها و ماشین آلات سنگین در نزدیکی تأسیسات را نشان می داد که احتمال جابه جایی مواد هسته ای را مطرح می کرد. منابع ایرانی به رویترز اطلاع دادند که بیشتر اورانیوم غنی شده پیش از حملات به مکان نامعلومی منتقل شده بود.
بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی از زمان حملات ایالات متحده هیچ تشعشع جدیدی از تأسیسات هسته ای ایران شناسایی نشده است. اسرائیل نیز اعلام کرد که در برنامه ریزی این حملات کاملاً هماهنگ با ایالات متحده بوده است. رئیس هلال احمر ایران پیرحسین کولیوند تأکید کرد که این حملات هیچ تلفاتی به دنبال نداشته است.
واکنش و حملات ایران در برابر اسرائیل و آمریکا
13 ژوئن وعده پاسخ سخت ایران
پس از حملات اسرائیل ایران در تاریخ 13 ژوئن اعلام کرد که پاسخ سختی به اسرائیل خواهد داد و قصد دارد نیروهای اسرائیلی و آمریکایی مستقر در پایگاه های نظامی سراسر خاورمیانه را هدف قرار دهد. در پی این تهدید ایالات متحده اقدام به تخلیه برخی از سربازان خود در عراق کرد و اجازه تخلیه خانواده های سربازان را در منطقه صادر نمود.
پرتاب پهپادهای شاهد به سمت اسرائیل
سرتیپ افی دفرین از نیروهای دفاعی اسرائیل اعلام کرد که ایران در نخستین اقدام تلافی جویانه خود بیش از 100 پهپاد شاهد به سوی اسرائیل پرتاب کرده است هرچند ایران این حمله را تکذیب کرد. آژیر خطر در شهر امان پایتخت اردن به صدا درآمد و برخی از پهپادها توسط نیروی هوایی اردن و برخی دیگر توسط نیروی هوایی اسرائیل رهگیری شدند. پس از مدتی مقامات اسرائیلی اعلام کردند که اکثر پهپادها رهگیری شده اند و دستور پناه گرفتن غیرنظامیان لغو شد.
شلیک موشک بالستیک حوثی ها از یمن
حوثی ها نیز یک موشک بالستیک از یمن به سمت اورشلیم شلیک کردند که در الخلیل واقع در کرانه باختری فرود آمد و باعث زخمی شدن پنج فلسطینی شد.
حملات موشکی ایران به اسرائیل در 13 ژوئن
حدود ساعت 21 15 به وقت محلی ده دقیقه قبل از پرتاب ده ها موشک توسط ایران به شهروندان اسرائیلی هشدار تلفنی درباره حمله قریب الوقوع داده شد. ارتش اسرائیل تخمین زد که کمتر از 100 موشک بالستیک شلیک شده است اگرچه خبرگزاری ایرنا گزارش داد که صدها موشک پرتاب شده اند. به مردم اجازه داده شد که حدود ساعت 22 10 از پناهگاه ها خارج شوند.
ایران نام عملیات ضدحمله خود را «وعده صادق 3» گذاشت و اعلام کرد که به ده ها هدف از جمله اماکن نظامی و پایگاه های هوایی حمله کرده است. چندین اصابت در مرکز اسرائیل از جمله ساختمان هایی در تل آویو گزارش شده و تصاویر ویدئویی اصابت مستقیم به مقر نظامی کیریا در نزدیکی جاده بگین را نشان می دهد. همچنین تکه ای از یک موشک رهگیری شده خساراتی در شمال اسرائیل ایجاد کرد.
سازمان ستاره داوود سرخ گزارش داد که حداقل 63 اسرائیلی زخمی شده اند از این میان یک نفر به شدت مجروح و یک نفر به صورت جدی تحت درمان قرار دارد. همچنین هفت سرباز با جراحات سطحی در میان مجروحان هستند. نیروهای آتش نشانی و امداد اسرائیل موفق به نجات چندین نفر از ساختمان هایی شدند که مورد اصابت قرار گرفته بودند.
پوشش زنده حملات توسط رسانه ها
شبکه تلویزیونی الجزیره حملات موشکی ایران به تل آویو را به صورت زنده پخش کرد. گزارش های مستقیم این شبکه اصابت چند موشک به مناطق مسکونی و نظامی تل آویو را نشان داد و همچنین رهگیری و انهدام بخشی از موشک ها توسط سیستم دفاعی اسرائیل را پوشش داد.
حملات ۱۴ ژوئن و تلفات ناشی از موشک ها
در حوالی ساعت ۱ بامداد ۱۴ ژوئن ایران ده ها موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد که بخش عمده ای از آنها توسط سامانه های دفاعی اسرائیل رهگیری و منهدم شدند. در این حمله ۷ نفر زخمی شدند که جراحات یکی از آنها خفیف بود. همچنین دو نفر از کارکنان آمبولانس MDA بر اثر ترکش شکسته شدن شیشه به طور سطحی آسیب دیدند.
سه رگبار دیگر از موشک ها به سمت اسرائیل شلیک شد که در نتیجه آن آژیر خطر در شمال و سراسر کشور به صدا درآمد. در جریان این حملات ساختمانی در ریشون لتسیون هدف مستقیم موشک قرار گرفت که ۱۹ نفر را زخمی کرد از جمله دو نفری که پس از آن جان باختند. همچنین یک نوزاد سه ماهه که به طور سطحی مجروح شده بود از زیر آوار نجات یافت.
ارتش اسرائیل اعلام کرد که از شب ۱۳ ژوئن تاکنون حدود ۲۰۰ موشک بالستیک توسط ایران شلیک شده است که ۲۵ درصد آنها به مناطق باز برخورد کرده اند. تنها تعداد کمی از این موشک ها توانسته اند از سامانه های پدافند هوایی عبور کرده و به مناطق مسکونی در تل آویو رمت گن و ریشون لتسیون آسیب برسانند.
تلفات در حملات موشکی ایران به شمال اسرائیل
در همان شب ایران رگبار دیگری از موشک ها به سمت شمال اسرائیل شلیک کرد که به کشته شدن پنج نفر و زخمی شدن دست کم ۲۳ نفر دیگر منجر شد. فرماندهی جبهه داخلی اسرائیل در ساعت ۲۳ هشدارهای تلفنی برای پناه گرفتن صادر کرد و سپس در ساعت ۲۳ ۴۵ دستور ترک پناهگاه ها صادر شد.
یک موشک بالستیک به خانه ای دو طبقه در طمره برخورد کرد که منجر به کشته شدن یک زن و زخمی شدن ۱۴ نفر دیگر شد. در حمله دیگری چهار عضو یک خانواده از جمله یک زن و دو دخترش کشته شدند. همچنین آتش سوزی گسترده ای در نزدیکی پالایشگاه نفت حیفا رخ داد که باعث آسیب دیدن خطوط انتقال نفت و کشته شدن سه نفر بر اثر خفگی ناشی از دود شد.
حملات همزمان ایران و حوثی ها در ۱۵ ژوئن
صبح ۱۵ ژوئن ایران و حوثی های یمن به طور همزمان موجی از موشک های بالستیک به سمت اسرائیل پرتاب کردند که به اصابت موشک ها به ساختمان هایی در بت یام رخووت کریات عکرون و تل آویو منجر شد.
حملات در بت یام موجب کشته شدن ۹ نفر از جمله سه کودک ۸ ۱۰ و ۱۸ ساله و مفقود شدن یک نفر شد. شهردار تسویکا بروت اعلام کرد ۶۱ ساختمان آسیب دیده اند. سازمان امداد و درمان اسرائیل (MDA) گزارش داد حدود ۲۰۰ نفر زخمی شده اند که تعدادی در وضعیت وخیم قرار دارند. پنج غیرنظامی کشته شده در بت یام اتباع اوکراینی بوده اند.
مرکز تحقیقات علمی وایزمن در رخووت مورد اصابت موشک قرار گرفت. وزارت دفاع اسرائیل تأیید کرد که حملات از سوی یمن و با همکاری ایران انجام شده است. آلمان نیز به خطر حمله ایران به جوامع یهودی در خاک خود اشاره و امنیت اطراف مؤسسات مرتبط را افزایش داد.
ادامه حملات موشکی ایران تا ۱۶ ژوئن
در ۱۶ ژوئن ایران مجدداً موشک هایی به سمت اسرائیل پرتاب کرد که باعث آسیب رسیدن به سفارت آمریکا در تل آویو مدارس و خانه هایی در بنئی براک حیفا و پتاه تیکوا شد. در این حملات ۸ غیرنظامی کشته و بیش از ۹۰ نفر زخمی شدند. برخی ساختمان ها و پالایشگاه نفت حیفا نیز هدف قرار گرفتند.
برخی تحلیل گران بر این باورند حملات موشکی متوالی ایران ممکن است توان دفاعی اسرائیل را کاهش داده و درصد بیشتری از موشک ها را به هدف برسانند. اسرائیل تاکنون ۲۴ کشته را تأیید کرده و تعداد موشک های ایرانی پرتاب شده را ۳۵۰ عدد اعلام کرده است.
رویدادهای ۱۷ تا ۲۱ ژوئن
در ۱۷ ژوئن ایران حدود ۲۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد که منجر به زخمی شدن ۵ نفر شد. حملاتی به هرتزلیا دان تل آویو و اورشلیم غربی انجام شد. اسرائیل در این بازه زمانی ۳۰ پهپاد ایرانی را سرنگون کرد و ادعا کرد ۴۰ درصد پرتابگرهای موشک ایران را منهدم کرده است.
شب بین ۱۷ و ۱۸ ژوئن نیز سه پهپاد ایرانی توسط اسرائیل سرنگون شد. نیروی دفاعی اسرائیل اعلام کرد که از آغاز درگیری ها تاکنون ۴۰۰ موشک و ۱۰۰۰ پهپاد به سمت این کشور شلیک شده اند که بیشتر آنها رهگیری شده اند.
موشک باران های شدید در روزهای پایانی ژوئن
در ۱۹ ژوئن ایران چندین موج موشکی را به سوی اسرائیل شلیک کرد که به بیمارستان سوروکا در بئرشبع و چند منطقه دیگر خسارت وارد کرد. ۲۷۱ نفر زخمی شدند که چند نفر از آنها در وضعیت شدید بودند.
در ۲۰ ژوئن موشک های ایرانی به بئرشبع و مناطق دیگر اصابت کرد و خسارت های متعددی به ساختمان ها و زیرساخت های حیاتی وارد شد. همچنین آتش سوزی هایی در تل آویو و خولون به دنبال موج جدید موشک ها رخ داد.
اقدام برای آتش بس در جنگ ایران و اسرائیل
در عصر ۲۳ ژوئن دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا اعلام کرد که توافقی برای آتش بس بین ایران و اسرائیل تا تاریخ ۲۵ ژوئن برقرار خواهد شد. بر اساس این اعلام ایران قرار بود از نیمه شب به وقت منطقه شرقی حملات خود را متوقف کند و اسرائیل نیز ۱۲ ساعت پس از آن آتش بس را رعایت کند. با این حال عباس عراقچی وزیر خارجه ایران این ادعا را رد کرد و اعلام کرد هیچ پیشنهاد رسمی برای آتش بس دریافت نشده است اما ایران آمادگی داشت در صورت توقف حملات اسرائیل تا ساعت ۴ صبح به وقت تهران عملیات نظامی خود را متوقف کند.
صبح روز ۲۴ ژوئن پدافند هوایی ایران به حملات مکرر اسرائیل پاسخ داد و موشک هایی به سمت شهر بئرشبع شلیک کرد که در این حمله چهار شهروند اسرائیلی کشته شدند. در همان روز اسرائیل اعلام کرد که با آتش بس دوجانبه ای که توسط آمریکا و قطر میانجی گری شده موافقت کرده است.
با شروع آتش بس اتهامات متقابل درباره نقض توافق مطرح شد. اسرائیل مدعی شد ایران موج جدیدی از موشک ها را شلیک کرده است و دستور ادامه حملات را صادر کرد. ایران این ادعاها را رد و هشدار داد که هر گونه تجاوز جدید با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد. در نهایت ترامپ هر دو طرف را به نقض آتش بس متهم کرد و از اسرائیل خواست از حملات تلافی جویانه خودداری کند.
تلفات جنگ ایران و اسرائیل
ایران تا تاریخ ۹ تیر ۱۴۰۴ اعلام کرد که حدود ۹۳۵ نفر در این درگیری ها کشته و نزدیک به ۴۸۷۰ نفر مجروح شده اند. آمار دقیق تفکیکی نظامیان و غیرنظامیان توسط ایران منتشر نشده است. در حمله به زندان اوین نیز ۷۹ نفر جان خود را از دست دادند. گروه های حقوق بشری ایرانی مستقر در آمریکا بر اساس داده های محلی تعداد کشته ها را نزدیک به ۱۱۹۰ نفر اعلام کردند.
در اسرائیل نیز سازمان ستاره داوود سرخ اعلام کرد که ۲۸ نفر در حملات موشکی ایران کشته شده اند و وزارت بهداشت اسرائیل بیش از ۳۲۰۰ مجروح را ثبت کرده است که تعدادی از آنها در وضعیت وخیم قرار دارند. همچنین بیش از ۹۰۰۰ نفر در نتیجه درگیری ها آواره شده اند.
پیامدهای اجتماعی و امنیتی در منطقه
در پی این درگیری ها پروازها در فرودگاه های بین المللی ایران و اسرائیل تعلیق شد و حریم هوایی عراق و اردن بسته شد. کشورهای منطقه نظیر عراق و اردن محدودیت های پروازی خود را افزایش دادند. در ایران ستاد ملی مدیریت شرایط اضطراری از مردم خواست تا بدون ضرورت از خانه خارج نشوند. همچنین آزادراه قم-اصفهان تا اطلاع ثانوی بسته اعلام شد.
نیویورک سیتی نیز به منظور حفظ امنیت جامعه یهودیان و اسرائیلی های مقیم نیروهای امنیتی خود را تقویت کرد. دولت های مختلف جهان نیز هشدارهای امنیتی برای شهروندانشان صادر کردند.
تأثیرات اقتصادی جنگ
حملات نظامی باعث افزایش قابل توجه قیمت نفت شد قیمت نفت تا ۱۱ درصد رشد کرد و به بالاترین سطح یک ماه گذشته رسید. ارزش دلار آمریکا نیز افزایش یافت و در مقابل بیت کوین کاهش قابل توجهی را تجربه کرد. بازارهای بورس جهانی به ویژه سهام شرکت های هواپیمایی پس از این درگیری ها سقوط کردند. شرکت های هواپیمایی بزرگ پروازهای خود را بر فراز حریم هوایی کشورهای درگیر متوقف کردند.
در مقابل شاخص های بورس اسرائیل در نخستین روزهای جنگ افزایشی موقت را تجربه کردند و ارزش شِکِل اسرائیل به بالاترین میزان خود در ماه ها رسید. با این حال مردم ایران به دلیل نگرانی از وضعیت به صف های طولانی سوخت و ذخیره مواد غذایی روی آوردند.
دیپلماسی و میانجی گری در جنگ
شورای امنیت سازمان ملل در جلسه ای که در ۱۳ ژوئن برگزار شد حملات دو طرف را محکوم کرد و خواستار خویشتنداری شد. سفیران ایران و اسرائیل در این جلسه اظهارات متقابلی داشتند که نشان دهنده اختلافات عمیق بود. مذاکرات هسته ای میان ایران و آمریکا که قرار بود در عمان برگزار شود به تعویق افتاد.
کشورهای ثالثی مانند قطر و عمان تلاش کردند با میانجی گری در توقف درگیری ها نقش ایفا کنند. در این میان رئیس جمهور قبرس اعلام کرد که پیامی از ایران دریافت کرده و قصد دارد آن را با نتانیاهو در میان بگذارد. ترامپ اعلام کرد تماس ها و جلسات متعددی برای آتش بس در جریان است و انتظار توافقی سریع را داشت.
وضعیت امنیتی و عمومی در اسرائیل
پس از حملات اسرائیل وضعیت هشدار حداکثری اعلام کرد و از غیرنظامیان خواست در پناهگاه ها بمانند. تجمعات عمومی ممنوع و مدارس تعطیل شدند. پروازها در فرودگاه های اسرائیل نیز به حالت تعلیق درآمد. ارتش اسرائیل ده ها هزار نیروی بسیج شده را آماده باش کامل در تمام مرزها قرار داد.
رهبران اسرائیل تأکید کردند که این جنگ علیه رژیم ایران است و نه مردم ایران و وعده دادند که تا پایان مأموریت دفع خطر نابودی ادامه خواهند داد.
تأثیر جنگ بر زیرساخت های غیرنظامی ایران
حملات هوایی اسرائیل به تأسیسات نظامی و هسته ای ایران باعث اختلال گسترده در اینترنت و ارتباطات در شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران اصفهان و شیراز شد. علاوه بر آسیب های فیزیکی به زیرساخت ها محدودیت های عمدی دولت برای کنترل جریان اطلاعات و جلوگیری از انتشار اخبار در فضای مجازی نیز اعمال شد.
در پاسخ به این محدودیت ها شرکت اسپیس اکس خدمات اینترنت ماهواره ای استارلینک را برای ایران فعال کرد تا مردم بتوانند دسترسی به اینترنت بدون فیلتر و سانسور داشته باشند. این ترمینال های استارلینک توسط روزنامه نگاران و فعالان فناوری برای دور زدن محدودیت ها استفاده شدند.
واکنش ها به جنگ و تنش ها
در ایران مقامات به شدت نسبت به حملات اسرائیل واکنش نشان دادند و خواستار پاسخ متقابل شدند. در داخل کشور نگرانی ها و حمایت هایی از مقاومت نظامی دیده شد. برخی مدعی شدند در صورت استفاده اسرائیل از سلاح هسته ای کشورهای دیگر مانند پاکستان وارد عمل خواهند شد هرچند این ادعا توسط پاکستان رد شد.
در اسرائیل نخست وزیر نتانیاهو این حملات را دفاع از جهان آزاد خواند و تأکید کرد که هدفش مقابله با رژیم ایران است. وزیر دفاع اسرائیل نیز هشدار داد که در صورت ادامه حملات موشکی تهران «خواهد سوخت».
در میان مخالفان حکومت ایران در خارج از کشور خواستار سرنگونی جمهوری اسلامی شدند اما برخی از فعالان حقوق بشری و مدنی ضمن محکوم کردن خشونت تأکید کردند که این جنگ به اپوزیسیون داخلی کمکی نخواهد کرد.
در آمریکا دونالد ترامپ از حملات اسرائیل حمایت کرد و دستور حمایت از اسرائیل را صادر نمود اما تاکید کرد که نمی خواهد جنگی طولانی مدت رخ دهد. اکثر مردم آمریکا و حتی بخشی از هواداران ترامپ با دخالت نظامی در این درگیری مخالف بودند.
در سطح جهانی گروه هفت بریتانیا آلمان و سازمان ملل خواستار خویشتنداری و راه حل دیپلماتیک شدند. روسیه و چین نگرانی خود را از تبدیل درگیری به جنگ جهانی اعلام کردند و پیشنهاد میانجی گری روسیه توسط ترامپ رد شد.