تبریز

تبریز یکی از مهم ترین تاریخی ترین و صنعتی ترین شهرهای ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. این شهر که در شمال غرب ایران واقع شده نقشی کلیدی در تاریخ ایران انقلاب ها جنبش های فرهنگی و اقتصادی داشته است. تبریز با جمعیتی نزدیک به ۱.۶ میلیون نفر (بر اساس آخرین سرشماری) یکی از کلان شهرهای کشور محسوب می شود و به دلیل موقعیت جغرافیایی اش همواره مرکز توجه بوده است.

موقعیت جغرافیایی و اقلیم

تبریز در دامنه کوه سهند و در دره ای گسترده در ارتفاع حدود ۱۳۵۰ تا ۱۶۰۰ متری از سطح دریا واقع شده. این شهر در منطقه ای کوهستانی و نیمه خشک قرار دارد. تابستان های آن معتدل و زمستان ها سرد و برفی است. آب و هوای تبریز یکی از عوامل جذابیت آن برای گردشگران داخلی و خارجی به حساب می آید.

از نظر موقعیت جغرافیایی تبریز به کشورهای ترکیه جمهوری آذربایجان و ارمنستان نزدیک است و همین موضوع در بازرگانی و اهمیت استراتژیک آن تأثیرگذار بوده.

پیشینه تاریخی

تبریز پیشینه ای بسیار کهن دارد و به عنوان یکی از شهرهای باستانی ایران شناخته می شود. برخی منابع قدمت آن را به دوره های پیش از اسلام و حتی پیش از میلاد نسبت داده اند. تبریز در دوره ایلخانیان به ویژه در زمان حکمرانی غازان خان پایتخت ایران بود و رشد فرهنگی و اقتصادی چشمگیری داشت.

در دوره صفویه نیز تبریز از شهرهای کلیدی کشور به شمار می رفت اما به دلیل حملات عثمانیان و زلزله های ویرانگر بارها دچار آسیب شد. در دوران قاجار و مشروطه تبریز نقشی پررنگ در مبارزات آزادی خواهانه داشت و به عنوان سنگر اول مشروطه خواهان شناخته شد.

زبان و مردم

زبان رایج در تبریز ترکی آذربایجانی است که گویش خاص خود را دارد و یکی از گویش های مهم و تاثیرگذار در فرهنگ ایران است. مردم تبریز اکثراً ترک زبان هستند و به زبان فارسی نیز مسلطند.

فرهنگ مردم تبریز آمیخته ای از سنت ادب مهمان نوازی و هوش اقتصادی است. آن ها در سراسر ایران به عنوان مردمی سخت کوش بافرهنگ و متین شناخته می شوند.

اقتصاد و صنعت

تبریز یکی از قطب های صنعتی ایران است. صنایع مادر ماشین سازی خودروسازی (مثل شرکت تراکتورسازی ایران) فرش بافی کفش دوزی چرم مواد غذایی و ابزارآلات در این شهر رشد بالایی دارند.

بازار تبریز که یکی از بزرگ ترین بازارهای سرپوشیده جهان است نه تنها جاذبه گردشگری است بلکه همچنان قلب تپنده اقتصاد سنتی شهر به شمار می رود. این بازار در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است.

همچنین تبریز در حوزه تجارت بین المللی به ویژه با کشورهایی چون ترکیه چین و جمهوری آذربایجان تبادل اقتصادی فعالی دارد.

آموزش و دانشگاه ها

تبریز در زمینه آموزش نیز پیشتاز است. دانشگاه تبریز یکی از قدیمی ترین دانشگاه های کشور است که در سال ۱۳۲۵ تأسیس شد. این دانشگاه در بسیاری از رشته ها جزو معتبرترین مراکز علمی کشور محسوب می شود.

از دیگر دانشگاه های معتبر تبریز می توان به

• دانشگاه علوم پزشکی تبریز

• دانشگاه صنعتی سهند

• دانشگاه هنر اسلامی تبریز

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
  اشاره کرد.

فرهنگ هنر و مشاهیر

تبریز خاستگاه بسیاری از هنرمندان شعرا نویسندگان و سیاستمداران بزرگ بوده است. برخی از چهره های مشهور تبریز عبارتند از

• شهریار شاعر نامدار ایرانی که دیوان «حیدربابایه سلام» از معروف ترین آثار ترکی آذربایجانی اوست.

• ستارخان و باقرخان دو چهره مهم در جنبش مشروطه

• میرزا علی اکبر تربیت سیاست مدار و روشنفکر نام آشنا

تبریز همچنین مهد خوشنویسی نقاشی و فرش های نفیس است. مدارس قدیم خوشنویسی و هنرمندان بزرگی چون میرعماد نیز از این خطه برخاسته اند یا در آن تأثیرگذار بوده اند.

گردشگری

تبریز جاذبه های تاریخی و طبیعی زیادی دارد که سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را جذب می کند. برخی از مهم ترین جاهای دیدنی تبریز شامل موارد زیر است

۱. بازار تبریز

بازار بزرگ تبریز شاهکار معماری ایرانی-اسلامی دارای تیمچه ها سراها دالان ها و کاروانسراهای متعددی است. این بازار از دوران صفوی تاکنون مرکز تجارت فرش ادویه طلا و صنایع دستی بوده.

۲. ارگ علی شاه

بنای تاریخی و باشکوهی از دوران ایلخانی که امروزه به عنوان نماد تاریخی شهر شناخته می شود.

۳. مقبره الشعرا

آرامگاه بیش از ۴۰۰ شاعر از جمله شهریار در این مکان قرار دارد که برای علاقه مندان به ادب فارسی و ترکی بسیار ارزشمند است.

۴. خانه مشروطه

این خانه تاریخی مربوط به دوره مشروطه خواهی ایران است و عکس ها اسناد و آثار مبارزان مشروطه در آن نگهداری می شود.

۵. پارک ائل گلی

ائل گلی با استخر بزرگ عمارت هشت ضلعی وسط دریاچه و فضای سبز اطراف یکی از معروف ترین تفریح گاه های تبریز است.

غذاهای محلی تبریز

تبریز یکی از قطب های مهم غذاهای سنتی ایران است. غذاهای آن نه تنها در بین مردم شهر بلکه در سراسر ایران محبوبیت دارد. از جمله غذاهای معروف تبریز

• کوفته تبریزی معروف ترین غذای تبریز با ترکیب گوشت لپه برنج سبزیجات معطر و گاهی زرشک و تخم مرغ.

• آش میوه ترکیبی از حبوبات سبزی و میوه های خشک با طعمی خاص.

• دلمه برگ مو دلمه بادمجان که در مراسم ها و مهمانی ها بسیار استفاده می شود.

• کباب تبریزی با طعم خاص و سرو متفاوت با نان لواش دوغ محلی و سبزی.

حمل و نقل

تبریز دارای فرودگاه بین المللی شهید مدنی است که پروازهای داخلی و خارجی را پوشش می دهد. همچنین سیستم اتوبوس رانی مدرن تاکسی ها و مترو در حال توسعه از مهم ترین سیستم های حمل ونقل شهری در تبریز هستند.

راه آهن تبریز به شهرهای مختلف کشور و حتی کشورهای همسایه متصل است و این موضوع در رشد اقتصادی شهر تأثیر چشمگیری داشته.

زلزله و مقاوم سازی شهری

تبریز در گذشته زلزله های بزرگی را تجربه کرده. زلزله های ویرانگری در قرون گذشته بخشی از تاریخ این شهر را رقم زده است. با این حال در دهه های اخیر اقدامات زیادی در زمینه مقاوم سازی ساختمان ها افزایش استانداردهای ساخت وساز و گسترش فضاهای ایمن صورت گرفته.

تبریز در دوران معاصر

در دهه های اخیر تبریز به یکی از قطب های علمی فرهنگی صنعتی و سیاسی کشور تبدیل شده. این شهر نه تنها در زمینه اقتصادی پیشتاز است بلکه در حوزه گردشگری فرهنگی و فناوری نیز حرفی برای گفتن دارد.

تبریز بارها میزبان همایش های بین المللی رویدادهای هنری و نمایشگاه های اقتصادی بوده. همچنین شهر تبریز در سال ۲۰۱۸ به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی از سوی سازمان همکاری اسلامی انتخاب شد.

آینده تبریز

با توجه به ظرفیت های بالای تبریز در حوزه های مختلف آینده این شهر روشن پیش بینی می شود. پروژه هایی همچون توسعه مترو شهرک های صنعتی مراکز فناوری مناطق ویژه اقتصادی و جذب سرمایه گذاری خارجی در دستور کار مدیریت شهری و استان قرار دارد.

همچنین توسعه گردشگری سلامت گردشگری تاریخی و خدمات شهری هوشمند در چشم اندازهای آینده تبریز گنجانده شده است.