عراق

عراق؛ سرزمین تمدن های کهن و دروازه خاورمیانه

کشور عراق(Iraq) سرزمینی با پیشینه ای شگفت انگیز در دل خاورمیانه است. کشوری که در دل خود یکی از قدیمی ترین تمدن های بشر را جای داده و در طول تاریخ شاهد تحولات عظیمی بوده است. امروز عراق با وجود چالش ها و مشکلات همچنان نقشی اساسی در معادلات منطقه ای و جهانی ایفا می کند.

موقعیت جغرافیایی کشور عراق

عراق در جنوب غربی آسیا و در قلب خاورمیانه واقع شده است. این کشور با کشورهای ایران از شرق سوریه و اردن از غرب عربستان سعودی و کویت از جنوب و ترکیه از شمال همسایه است.

مساحت و ویژگی های طبیعی

مساحت عراق حدود ۴۳۸ هزار کیلومتر مربع است. بخش بزرگی از کشور شامل جلگه های حاصلخیز بین دو رود دجله و فرات می شود که به منطقه معروف بین النهرین شهرت دارد. بخش های دیگر شامل بیابان ها و کوه های شمالی در اقلیم کردستان است.

آب و هوای عراق

عراق عمدتاً دارای آب و هوای گرم و خشک بیابانی است. تابستان ها بسیار گرم (گاهی بالای ۵۰ درجه سانتیگراد) و زمستان ها نسبتاً معتدل و بارانی هستند. نواحی شمالی عراق در اقلیم کردستان آب و هوای کوهستانی خنک تری دارند.

تاریخچه کشور عراق؛ مهد تمدن های باستانی

تمدن های سومر آکد بابل و آشور

عراق کنونی زادگاه یکی از نخستین تمدن های بشری است. سومریان آکدی ها بابلیان و آشوریان در این سرزمین شکل گرفتند و شهرهایی چون اور بابل و نینوا مرکز حکومت های پرقدرت آن زمان بودند.

دوران اسلامی

در قرن هفتم میلادی با فتح عراق توسط مسلمانان این سرزمین به یکی از مراکز مهم خلافت اسلامی تبدیل شد. بغداد پایتخت خلافت عباسیان یکی از بزرگ ترین و پیشرفته ترین شهرهای جهان آن دوران شد.

دوره عثمانی و تشکیل دولت مدرن عراق

عراق پس از قرون وسطی تحت سلطه امپراتوری عثمانی درآمد و تا پایان جنگ جهانی اول بخشی از این امپراتوری باقی ماند. پس از شکست عثمانی عراق به تحت الحمایگی بریتانیا درآمد و در سال ۱۹۳۲ به استقلال رسید.

تحولات معاصر

از کودتاهای متعدد حکومت بعث و رهبری صدام حسین گرفته تا جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) حمله آمریکا به عراق در ۲۰۰۳ و ظهور داعش عراق مسیر پرچالشی را طی کرده است. امروز این کشور در تلاش است تا ثبات سیاسی و اقتصادی خود را بازسازی کند.

جمعیت و زبان های رسمی عراق

عراق جمعیتی حدود 49 میلیون نفر دارد.
زبان های رسمی کشور عربی و کردی هستند. سایر زبان ها نظیر ترکمنی آشوری (آرامی نوین) و مندایی نیز توسط اقلیت ها صحبت می شود.

گروه های قومی عراق

• عرب ها حدود ۷۵٪ جمعیت

• کردها حدود ۲۰٪

• ترکمن ها آشوری ها و سایر اقلیت ها ۵٪

این تنوع قومی بر سیاست فرهنگ و روابط اجتماعی کشور تأثیرگذار است.

دین و مذاهب در کشور عراق

اسلام دین اصلی عراق است. تقسیم بندی مذهبی جمعیت به صورت زیر است

• شیعیان حدود ۶۰-۶۵٪

• سنی ها حدود ۳۰-۳۵٪

• مسیحیان ایزدیان صابئین و مندائیان جمعیت های کوچکی را تشکیل می دهند

عراق محل اماکن مقدس بسیاری برای مسلمانان شیعه مانند نجف و کربلا است.

فرهنگ و هنر در عراق

ادبیات و شعر

عراق زادگاه بسیاری از شاعران و نویسندگان بزرگ بوده است. شعر عربی کلاسیک در عراق شکوفا شد و شاعران معاصر نیز همچنان نقش مهمی در ادبیات عرب ایفا می کنند.

موسیقی و هنرهای سنتی

موسیقی مقامی عراق یکی از اصیل ترین سبک های موسیقی عربی است. سازهایی مانند عود قانون و دف در موسیقی سنتی عراق جایگاه ویژه ای دارند.

معماری تاریخی

مساجد تاریخی بغداد حرم امام علی در نجف حرم امام حسین در کربلا و آثار باستانی بابل نمونه هایی از معماری غنی عراق هستند.

اقتصاد عراق

اقتصاد عراق به شدت وابسته به نفت است؛ نفت بیش از ۹۰٪ درآمد صادراتی کشور را تشکیل می دهد.

بخش های اصلی اقتصاد عراق

• نفت و گاز عراق یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت در جهان است.

• کشاورزی تولید خرما گندم و جو در دجله و فرات اهمیت زیادی دارد.

• صنایع دستی و سنتی قالی بافی سفالگری و ساخت فلزات سنتی در میان صنایع کوچک جای دارند.

واحد پول عراق

واحد پول رسمی کشور دینار عراق (IQD) است.

گردشگری در عراق

با وجود سال ها بی ثباتی سیاسی عراق دارای پتانسیل بالایی برای گردشگری به ویژه گردشگری مذهبی و تاریخی است.

جاذبه های گردشگری معروف عراق

شهر بغداد

پایتخت عراق شهری با تاریخ غنی و فرهنگی پویا مراکز خرید مدرن بازارهای سنتی و دانشگاه های معتبر است.

کربلا و نجف

مقاصد مذهبی اصلی برای شیعیان در سراسر جهان. هر سال میلیون ها زائر به این شهرها سفر می کنند.

بابل باستان

بابل یکی از مهم ترین شهرهای جهان باستان با آثار باستانی مانند برج بابل و دروازه ایشتار یکی از دیدنی ترین مکان های عراق است.

موصل و اربیل

شهرهای شمالی عراق با تاریخ کهن معماری تاریخی و فرهنگ کردی غنی شناخته می شوند.

آموزش و پرورش در عراق

آموزش در عراق رایگان است و سیستم آموزشی شامل مقاطع ابتدایی متوسطه و دانشگاهی می شود. با این حال جنگ ها و بی ثباتی ها آسیب زیادی به زیرساخت های آموزشی وارد کرده اند.

دانشگاه های مهم عراق

• دانشگاه بغداد

• دانشگاه موصل

• دانشگاه کوفه

سیاست و حکومت در عراق

عراق یک جمهوری پارلمانی است. رئیس جمهور مقام تشریفاتی دارد و نخست وزیر ریاست دولت را بر عهده دارد.
پارلمان عراق ۳۲۹ کرسی دارد و نمایندگان آن توسط مردم انتخاب می شوند.

احزاب سیاسی اصلی عراق

• ائتلاف های شیعی مانند الفتح و دولت قانون

• احزاب سنی نظیر اتحاد نیروها

• احزاب کردی مانند حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان

حمل و نقل در عراق

با وجود آسیب های جنگ عراق در حال بازسازی زیرساخت های حمل ونقل خود است

• فرودگاه های بین المللی در بغداد اربیل و نجف

• شبکه جاده ای گسترده

• توسعه پروژه های راه آهن برای اتصال شهرهای مختلف

غذاهای سنتی عراق

غذاهای عراقی با طعم های عمیق و ترکیب ادویه های معطر شناخته می شوند.
غذاهای معروف عبارتند از

• کباب عراقی

• مسگوف (ماهی کبابی ویژه)

• قوزی (بره کبابی با برنج)

• تبوله و فلافل

ورزش در عراق

فوتبال محبوب ترین ورزش در عراق است و تیم ملی عراق افتخارات زیادی کسب کرده از جمله قهرمانی در جام ملت های آسیا ۲۰۰۷.
کشتی گیری سنتی و وزنه برداری نیز در میان ورزش های محبوب قرار دارند.

چالش ها و فرصت های پیش روی عراق

عراق با چالش های زیادی چون فساد بیکاری مسائل امنیتی و بازسازی پس از جنگ روبروست. اما منابع غنی طبیعی جوانان تحصیل کرده و موقعیت استراتژیک این کشور فرصت های بزرگی برای پیشرفت فراهم کرده اند.

آینده عراق

در صورتی که عراق بتواند ثبات سیاسی ایجاد کند زیرساخت های اقتصادی خود را بهبود بخشد و منابع طبیعی خود را به درستی مدیریت کند می تواند به یکی از قدرت های اقتصادی و فرهنگی منطقه تبدیل شود.