دانلود کتاب تاریخ طبری + pdf

کتاب تاریخ طبری یکی از مهم ترین و معتبرترین آثار تاریخ نگاری اسلامی است که توسط محمدبن جریر طبری در اواخر سده سوم هجری تألیف شد. نام کامل این اثر «تاریخ الرسل و الملوک» است و در سنت پژوهشی غرب با عنوان تاریخ پیامبران و پادشاهان (History of the Prophets and Kings) شناخته می شود. این کتاب روایت تاریخ بشر را از آفرینش آغاز می کند و سپس زندگی پیامبران پادشاهان باستان تاریخ ایران پیش از اسلام و سرانجام تحولات صدر اسلام را به صورت دقیق و مستند گزارش می دهد.دانلود کتاب تاریخ طبری + pdf

جایگاه علمی این اثر تنها به سبب گستردگی روایت ها نیست بلکه به دلیل روش وقایع نگاری نقد روایت ها و ذکر منابع اهمیت ویژه ای دارد. تاریخ طبری برای قرن ها منبع اصلی بسیاری از مورخان پس از خود بوده و هنوز نیز در دانشگاه ها و پژوهش های تاریخ اسلام جایگاهی مرجع دارد. این کتاب امروز در قالب 16 جلد به زبان فارسی (ترجمه ابوالقاسم پاینده) توسط ناشرانی همچون انتشارات اساطیر منتشر می شود.

خلاصه ای از محتوای کتاب تاریخ طبری و ساختار روایت رویدادها

ساختار روایت در کتاب تاریخ طبری مبتنی بر گزارش زنجیره ای وقایع است. طبری در بخش نخست تاریخ جهان را از داستان آفرینش آغاز می کند و سپس به زندگی پیامبران بزرگ از جمله نوح ابراهیم موسی و عیسی می پردازد. روایت ها در این بخش بر پایه نقل های مکتوب و شفاهی معتبر تنظیم شده و طبری در موارد متعدد روایت های متفاوت را کنار هم قرار می دهد تا خواننده امکان مقایسه داشته باشد.

در بخش دوم روایت تاریخ ایران و پادشاهان ساسانی ارائه می شود و پس از آن کتاب وارد برهه تاریخ اسلام می شود. رویدادها از هجرت پیامبر به مدینه به صورت سال شمار (Chronology) تنظیم شده و تا سال ٢٩٣ هجری قمری ادامه می یابد. این سبک روایت که در پژوهش های مدرن از آن با عنوان وقایع نگاری سالانه (Annals Writing) یاد می شود باعث شده کتاب تاریخ طبری به یکی از دقیق ترین منابع تاریخی دوره های آغازین اسلام تبدیل شود.

نقد و بررسی کتاب تاریخ طبری ارزش علمی روایی و اعتبار منابع

نقدهای پژوهشی درباره کتاب تاریخ طبری معمولاً بر سه محور اصلی متمرکز است اعتبار روایت ها شیوه تحلیل تاریخی و نقش مؤلف در انتخاب منابع. از منظر روش شناسی طبری کوشیده است روایت ها را همراه با سلسله راویان (Isnad) ذکر کند روشی که بیشتر در علوم حدیث رایج بوده و ورود آن به تاریخ نگاری این کتاب را از سایر آثار متمایز ساخته است.

با این حال برخی پژوهشگران اشاره می کنند که طبری در مواردی نقش داوری تحلیلی مستقیم را به حداقل رسانده و بیشتر بر نقل روایت ها تکیه کرده است. اما امروزه محققان تاریخ نشان می دهند که همین ویژگی ارزش دانشنامه ای کتاب را افزایش داده و آن را به مخزن روایت های اولیه تبدیل کرده است. از این منظر تاریخ طبری نه تنها یک اثر تاریخی بلکه پلتفرمی برای پژوهش تطبیقی تاریخ اسلام به شمار می آید.

شخصیت ها رخدادها و محورهای موضوعی در کتاب تاریخ طبری

تمرکز اصلی کتاب تاریخ طبری بر شخصیت ها و رخدادهای تاریخی است. شخصیت های محوری در این اثر شامل پیامبران پادشاهان باستان رهبران قبایل فرمانروایان ساسانی و سپس شخصیت های برجسته صدر اسلام هستند. این روایت ها به خواننده امکان می دهد که با تحول قدرت جامعه و دین در دوره های مختلف تاریخ آشنا شود.

محورهای موضوعی اثر نیز متنوع است و از مباحث اجتماعی و سیاسی تا روایت های مربوط به جنگ ها پیمان ها مهاجرت ها و تحولات قبیله ای را پوشش می دهد. در مطالعات دانشگاهی امروز تاریخ طبری اغلب به عنوان منبع میان رشته ای برای حوزه های تاریخ جامعه شناسی تاریخی (Historical Sociology) و مطالعات تمدنی مورد استفاده قرار می گیرد.

ژانر و طبقه بندی کتاب تاریخ طبری در مطالعات تاریخی و دینی

کتاب تاریخ طبری در طبقه بندی علمی در ژانر تاریخ نگاری روایی (Narrative Historiography) قرار می گیرد. این اثر در عین اینکه یک کتاب تاریخی است پیوندی جدی با حوزه مطالعات دینی (Religious Studies) نیز دارد زیرا بخش مهمی از روایت ها درباره پیامبران و تحولات اعتقادی جوامع است.

پژوهشگران معاصر این کتاب را در مرز میان دو حوزه تاریخ اندیشه دینی و تاریخ سیاسی–اجتماعی تحلیل می کنند. همین پیوند میان روایت های الهیاتی و گزارش های اجتماعی تاریخ طبری را به اثری چندلایه و تفسیرپذیر تبدیل کرده است.

تعداد صفحات جلدها و ویژگی های نشر کتاب تاریخ طبری

نسخه فارسی رایج کتاب تاریخ طبری با ترجمه ابوالقاسم پاینده در قالب 16 جلد منتشر شده است. مجموع صفحات این مجموعه حدود ٧٠٠٠ صفحه است و در سال های اخیر در چند نوبت چاپ جدید عرضه شده است. جلدها دارای صحافی زرکوب و کاغذ کتابخانه ای هستند و برای استفاده پژوهشی و دانشگاهی طراحی شده اند.

این مجموعه در ایران توسط ناشرانی همچون انتشارات اساطیر منتشر می شود و در برخی نسخه ها نمایه ها و فهرست های تکمیلی برای سهولت ارجاع پژوهشگران اضافه شده است.

کتاب تاریخ طبری نگاهی به سبک نوشتار و شیوه روایت محمدبن جریر طبری

سبک نوشتاری کتاب تاریخ طبری مبتنی بر روایت مستند نقل منابع و ترتیب زمانی وقایع است. طبری در بسیاری از موارد چند روایت موازی از یک رخداد را کنار هم ارائه می کند و سپس به صورت ضمنی معتبرترین روایت را از طریق ساختار روایت و ترتیب نقل ها برجسته می سازد.

این سبک که در پژوهش های مدرن با عنوان Narrative Comparison Method (روش مقایسه روایی) شناخته می شود باعث شده خواننده نه تنها با نتیجه رویداد بلکه با چشم اندازهای متفاوت تاریخی نیز آشنا شود. ترکیب این ویژگی ها کتاب تاریخ طبری را به اثری تحلیلی–منبع محور تبدیل کرده است.

چرا کتاب تاریخ طبری تأثیرگذار و محبوب شد؟

محبوبیت و ماندگاری کتاب تاریخ طبری را می توان در چند عامل کلیدی خلاصه کرد

• گستره زمانی وسیع از آفرینش تا قرون نخستین اسلام
• روش مستند و استنادی در نقل روایت ها
• کاربرد پژوهشی و دانشگاهی در حوزه های مختلف
• اعتماد گسترده مورخان پس از طبری به روایت های این کتاب

به همین دلیل تاریخ طبری نه تنها یک اثر کلاسیک بلکه ستون تاریخی مطالعات تمدن اسلامی به شمار می آید.

درباره نویسنده کتاب تاریخ طبری زندگی و آثار محمدبن جریر طبری

محمدبن جریر طبری در سال ٢٢٤ هجری قمری در شهر آمل به دنیا آمد و در سال ٣١٠ هجری قمری در بغداد درگذشت. او از برجسته ترین دانشمندان جهان اسلام در حوزه های تفسیر قرآن فقه حدیث و تاریخ بود و به دلیل گستره علمی اش در منابع کلاسیک به عنوان همه چیزدان (Polymath) معرفی شده است.

از مهم ترین آثار وی می توان به تفسیر جامع البیان و همین اثر تاریخی بزرگ اشاره کرد. طبری با سفرهای علمی متعدد و دسترسی به منابع متنوع توانست مجموعه ای از روایت های اولیه را گردآوری کند که امروز برای پژوهشگران ارزش منبع دست اول (Primary Source) دارد.

نسخه ها و ترجمه های مختلف کتاب تاریخ طبری در ایران و جهان

کتاب تاریخ طبری علاوه بر نسخه عربی در قرون مختلف به زبان های گوناگون ترجمه شده است. ترجمه فارسی مشهور آن توسط ابوالقاسم پاینده انجام شده و در قالب 16 جلد در ایران در دسترس است. در مطالعات غربی نیز بخش هایی از این اثر به زبان انگلیسی ترجمه و در دانشگاه ها تدریس می شود.

برخی نسخه ها شامل پاورقی های تطبیقی نمایه اشخاص و مکان ها و توضیحات پژوهشی هستند که به خوانندگان تخصصی کمک می کنند روایت ها را بهتر تحلیل کنند.

جملات ماندگار و بخش هایی شاخص از متن کتاب تاریخ طبری

در تاریخ طبری بخش های ارزشمندی وجود دارد که از نظر روایت تاریخی و ادبیات مستند برجسته به شمار می آیند. برخی از این عبارات به دلیل توصیف دقیق رخدادهای اجتماعی و سیاسی در مطالعات تاریخی اغلب نقل می شوند. این بخش ها تصویری روشن از فضای فکری و اجتماعی قرون نخستین اسلام به دست می دهند و نشان می دهند که چگونه روایت تاریخی می تواند با زبان روایی و دقیق ترکیب شود.

بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که همین ترکیب روایت و واقعیت تاریخی سبب شده متن تاریخ طبری از حالت صرفاً گزارشی خارج شود و به اثری ادبی–تاریخی نیز تبدیل گردد.

خط زمانی انتشار و بازخوانی کتاب تاریخ طبری (Timeline Table)

واکنش ها و دیدگاه پژوهشگران درباره کتاب تاریخ طبری (Interviews & Opinions)

• دیدگاه پژوهشگران تاریخ اسلام تاریخ طبری یکی از دقیق ترین منابع برای مطالعه ساختار قدرت و جامعه در قرون نخستین اسلام است.
• نظر متخصصان مطالعات کلاسیک این اثر به دلیل ذکر منابع و روایات موازی ارزش تحلیل تطبیقی تاریخی (Comparative Historical Analysis) دارد.
• اظهارنظر دانشگاهیان معاصر تاریخ طبری همچنان منبع مرجع آموزشی در واحدهای دانشگاهی مرتبط با تاریخ اسلام است.

کاربردهای پژوهشی و دانشگاهی کتاب تاریخ طبری در مطالعات تاریخ اسلام

کتاب تاریخ طبری امروز به عنوان منبعی اساسی برای حوزه های زیر به کار می رود

• تاریخ سیاسی صدر اسلام
• مطالعات قبیله و جامعه شناسی تاریخی
• پژوهش های تطبیقی متون کلاسیک
• مطالعات اندیشه دینی و روایت شناسی تاریخی

 اگر در حال نگارش مقاله یا پژوهش دانشگاهی درباره تاریخ اسلام هستید مطالعه کتاب تاریخ طبری می تواند به عنوان منبع پایه و قابل استناد مورد استفاده قرار گیرد.

سوالات متداول درباره کتاب تاریخ طبری

1) کتاب تاریخ طبری درباره چیست؟ کتاب تاریخ طبری روایتی مستند از تاریخ بشر از آفرینش تا سال ٢٩٣ هجری قمری است و بخش مهمی از آن به تاریخ ایران و صدر اسلام اختصاص دارد.

2) نویسنده کتاب تاریخ طبری کیست؟ نویسنده آن محمدبن جریر طبری مورخ و مفسر برجسته ایرانی است که در قرن سوم هجری می زیست.

3) کتاب تاریخ طبری چند جلد دارد؟ نسخه فارسی رایج آن 16 جلد و مجموعاً حدود ٧٠٠٠ صفحه است.

4) ژانر کتاب تاریخ طبری چیست؟ این اثر در ژانر تاریخ نگاری روایی (Narrative Historiography) قرار می گیرد.

5) چرا کتاب تاریخ طبری مهم است؟ به دلیل اعتبار منابع گستره تاریخی وسیع و کاربرد پژوهشی گسترده یکی از معتبرترین منابع تاریخ اسلام محسوب می شود.

6) آیا ترجمه های مختلفی از کتاب تاریخ طبری وجود دارد؟ بله نسخه های فارسی و انگلیسی متعددی منتشر شده و برخی همراه با توضیحات پژوهشی تکمیلی هستند.

7) آیا کتاب تاریخ طبری برای مطالعه عمومی مناسب است؟ این کتاب بیشتر ماهیت پژوهشی دارد اما برای علاقه مندان جدی به تاریخ و مطالعات اسلامی بسیار ارزشمند است.